Ἡ Ἀποπομπή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου: Ἡ Ἀπομάκρυνσις τοῦ Μαξίμου Ε΄ συμφώνως τῶν στοιχείων τῆς CIA (Μέρος Γ΄)

Ἡ Ἀποπομπή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου:

Ἡ Ἀπομάκρυνσις τοῦ Μαξίμου Ε΄ συμφώνως τῶν στοιχείων τῆς CIA[1]

Μετάφρασις τοῦ Ἀγγλικοῦ κειμένου

ὑπό

Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου

(Μέρος Γ΄)

Οἰκουμενικός Πατριάρχης Μάξιμος Ε΄

Εἰς τάς 3 Νοεμβρίου, ἡ Christian Century ἔγραψε διά τήν ἐκλογήν,

         

Δέν γνωρίζομεν ποῖον μέρος (ρόλον) αἱ Ἡνωμέναι Πολιτεῖαι ἔχουν παίξει εἰς τούς ὑψηλῆς πιέσεως διπλωματικούς ἑλιγμούς, πού  ἐλάμβανον μέρος ὄπισθεν τῆς σκηνῆς ἐπί περισσότερον ἀπό δύο ἔτη ὥστε νά ἐκδιώξουν τόν Μάξιμον καί νά τοποθετήσουν ἕνα Πατριάρχην, ὁ ὁποῖος θά ἦτο περισσότερον ἀποδεκτός ἀπό τήν Ἑλλάδα καί τήν Τουρκίαν... Ἐάν ἡ Ἀμερικανική κυβέρνησις, εἰς τό σκοτεινόν ἱστορικόν παρελθόν, εἶχε συμμετάσχει εἰς τόν λεπτόν μηχανισμόν τῶν Λεβαντίνων ἐκκλησιαστικῶν πολιτικῶν, ἡ ἡμέρα θά ἔλθῃ ὅπου θά θρηνήσῃ αὐτήν τήν ἐμπλοκήν.

Ἡ CIA ἐξέδωσεν ἕν εἶδος αὐτοψίας διά τήν ἐκλογήν εἰς τάς 10 Νοεμβρίου,[2] παρατηροῦσα ὅτι «Σοβιετικαί προσπάθειαι νά χρησιμοποιήσουν τήν Ἑλληνικήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ὡς μέσον πειθοῦς καί προπαγάνδας ἔχει ἀναμφιβόλως λάβει μίαν καθυστέρησιν μέ τήν ἐκλογήν τοῦ Ἀθηναγόρου.» Παρ’ ὅλον πού ὁ Μάξιμος εἶχε προσπαθήσει νά ἀντικρούσῃ τήν Μόσχαν, «ἦτο τόσον φιλάσθενος κατά τά δύο τελευταῖα ἔτη καί μερικάς φοράς καθ’ ὁλοκληρίαν ἀναποτελεσματικός... Ὁ Ἀλέξιος πιθανῶς νά κάμῃ νέας ἀποπείρας νά κερδίσῃ φίλους καί νά ἐπηρεάσῃ τούς Πατριάρχας εἰς τήν Ἄπω Ἀνατολήν, μέ τήν συνοδείαν τῆς Σοβιετικῆς ἀποκηρύξεως τοῦ Ἀθηναγόρου (ὁ ὁποῖος ἔγινεν Ἀμερικανός πολίτης κατά τήν διάρκειαν τῆς μακρᾶς του παραμονῆς εἰς τήν Νέαν Ὑόρκην) ὡς ἕν Ἀμερικανικόν ἐργαλεῖον. Παρ’ ὅλα αὐτά, ὁ Ἀθηναγόρας ἀνεμένετο περισσότερον δραστήριος καί πιό ἀποτελεσματικός ἀπό τόν ἀσθενικόν προκάτοχόν του διαβεβαιῶν τήν ἡγεμονίαν τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὑπεράνω τοῦ Ἑλληνικοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου.»

Ὁ νεο-ἐκλεγείς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἐπεβιβάσθη εἰς τὀ ἀεροπλάνον τοῦ Προέδρου Τρούμαν, «Τήν Ἱεράν Ἀγελάδα», καθ’ ὁδόν πρός τήν ἐνθρόνισίν του εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν. Αὐτή ἡ φωτογραφία εἶναι ἀπό τούς New York Times, 24 Ἰανουαρίου 1949.

***

            Τήν 1^ην Δεκεμβρίου [1948], μετά τήν ἐκλογήν τοῦ Ἀθηναγόρου, ἀλλά πρίν τήν ἄφιξίν του καί ἐνθρόνισίν του εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, ὁ τώρα-προηγούμενος Πατριάρχης Μάξιμος ἔστειλεν ἕν σπαρακτικόν γράμμα εἰς τόν Ἀθηναγόραν, ἐκλιπαρῶν τήν συμπόνιαν, τήν κατανόησιν καί τήν βοήθειαν τοῦ νέο-ἐκλεγέντος Πατριάρχου. Τό γράμμα, ἐδημοσιεύθη εἰς ἕν ἄρθρον τό 2006 ἀπό τόν Παῦλον Μανώλην (ἀρχίζει εἰς τήν σ. 258 εἰς αὐτό τό συναφές PDF),[3] εἶναι, εἰς τά γραφόμενα τοῦ Μανώλη, «μᾶλλον ἀξιολύπητον καί συμπονετικόν». Ὁ μάξιμος ὑπηγόρευσε τό γράμμα εἰς ἕνα φίλον, γράφοντας εἰς τό τέλος μέ τό ἴδιόν του τό χέρι ὅτι «ἡ νευρική μου κατάστασις καί ἡ ὑπερκαταπόνησις δέν μοῦ ἐπέτρεψαν νά γράψω ἐνῷ ἐκαθήμην». Ὁ Μάξιμος λέγει εἰς τόν Ἀθηναγόραν ὅτι μένει «μόνος, ἐντελῶς μόνος», καί ἔχει «ἐγκαταλειφθῆ» ἀπό ὅλους. Μέ βοήθειαν ἀπό τήν Ἑλληνικήν κυβέρνησιν, θά ταξισεύσῃ εἰς τήν Ἑλβετίαν διά τήν ὑγείαν του. Εἶναι γεγονός, ὅτι παρέμεινεν εἰς τήν Ἑλβετίαν διά τό ὑπόλοιπον τῆς ζωῆς του.

            Ὁ Πρόεδρος Τρούμαν καί ὁ ἐκλεγής Πατριάρχης Ἀθηναγόρας εἶχον μίαν συνάντησιν εἰς τάς 16 Δεκεμβρίου [1948].[4] Εἶναι μᾶλλον εἰς αὐτήν τήν συνάντησιν ὅπου ὁ Τρούμαν προσεφέρθη νά ἐπιτρέψῃ εἰς τόν Ἀθηναγόραν νά πετάξῃ εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν ἐπιβιβαζόμενος εἰς τό Προεδρικόν ἀεροπλάνον. Εἰς τάς 23 Ἰανουαρίου 1949, ὁ Ἀθηναγόρας ἐπεβιβάσθη εἰς τό ἀεροπλάνον τοῦ Τρούμαν, τό παραδόξως ὀνομασθέν «Ἱερά Ἀγελάδα». Αὕτη ἦτο καθαρῶς ἡ πρόθεσις τοῦ Τρούμαν νά στείλῃ ἕν πολιτικόν μήνυμα, ὅπως ὁ Δρ. Ἀλέξανδρος Κύρου ἐξηγεῖ:[5] «Τοῦ Τρούμαν ἡ ἀσυνήθης χειρονομία δέν ἦτο μία συνάρτησις συναισθηματισμοῦ ἤ σεβασμοῦ πρός τόν Ἀθηναγόραν, ἀμφότερα τούτων ἦσαν συμπτοματικῶς γνήσια. Ἀντί τούτων, αὕτη ἦτο μία μετρημένη πρᾶξις ἀπό ἕνα πρόεδρον, ὁ ὁποῖος προσέβλεπεν εἰς τόν Ἀθηναγόραν καί εἰς τό Πατριαρχεῖον ὡς κρισίμους συνεταίρους μέ ἐπιρροήν εἰς τήν περαιτέρω ἐπιμήκυνσιν (ἐπέκτασιν) τῆς Ἀμερικῆς ὡς πρός τά διεθνῆ ἐνδιαφέροντα της καί τάς ἀνθρωπιστικάς ἀξίας εἰς τόν κόσμον, ὁ ὁποῖος ἀγωνίζεται κατά τοῦ κομμουνισμοῦ. Τοῦ Τρούμαν ἡ ἀνεπανάληπτος ἐκδήλωσις τῆς προεδρικῆς εὐμενείας δέν ἐπροτίθετο ἁπλῶς ὡς μία προσωπική ἔκφρασις τῆς ἀμοιβαίας φιλίας καί σεβασμοῦ διά τόν Ἀθηναγόραν, ἀλλ’ ὡς μία καθαρά ἔνδειξις τῶν ἀξιῶν τῆς Οὐάσινγκτον καί τῆς βοηθείας πρός τό Πατριαρχεῖον - ἕν ἰσχυρόν διπλωματικόν μήνυμα πού ὁ Τρούμαν ἐπεζήτει νά στείλῃ εἰς ἀμφοτέρας τήν Ἄγκυραν καί τήν Μόσχαν.»

           

Ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας, 62 χρόνων κατά τήν ἐνθρόνισίν του (καί 11 χρόνια μεγαλύτερος ἀπό τόν προκάτοχόν του Μάξιμον), ἐπέρασεν ἕν ἀξιοσημείωτον διάστημα 23 χρόνων εἰς τόν θρόνον καί ἦτο μία ἀπό τάς πλέον ἱστορικῶς σημαντικάς (καί ἀμφιλεγομένας) μορφάς εἰς τήν σύγχρονον Ὀρθοδοξίαν. Καί ὡς ὁ Παῦλος Μανώλης ἀναφέρει, ὁ Ἀθηναγόρας ἐσυνέχισε νά ἀλληλογραφῇ μέ τόν Μάξιμον, ἀκόμη ἐπεσκέφθη αὐτόν εἰς τήν Ἑλβετίαν καί ἐζήτει τήν συμβουλήν του διά σπουδαῖα θέματα. Ἐνῷ ὁ Μάξιμος ἦτο πράγματι ἕν θῦμα τοῦ πολιτικοῦ μηχανισμοῦ, ἐπίσης φαίνεται ὅτι ἦτο πράγματι ἄρρωστος καί ὄχι εἰς ἀρκετά καλήν κατάστασιν ὥστε νά συνεχίσῃ ὡς Πατριάρχης. Ἐκοιμήθη οὗτος τόν Ἰανουάριον τοῦ 1972, καί ὁ Ἀθηναγόρας ἐχοροστάτησεν εἰς τήν κηδείαν του.

***

           

Μία νέα ἡμέρα ἐξημέρωσε διά τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί διά τήν παγκόσμιον Ὀρθοδοξίαν. Μέ τόν Ἀθηναγόραν εἰς τόν θρόνον, αἱ Ἡνωμέναι Πολιτεῖαι εἶχον ἕνα ἔμπιστον, σταθερόν ἡγέτην, ὁ ὁποῖος θά ἠμποροῦσε νά βοηθήσῃ εἰς τόν ἀγῶνα κατά τοῦ Κομμουνισμοῦ. (Μεταξύ ὅλων τῶν εἰδῶν ἀποδείξεων διά αὐτό, ὅρα αὐτήν τοῦ 1951 ἀναφοράν τῆς CIA,[6] εἰς τήν ὁποίαν ὁ Ἀθηναγόρας ἀναφέρεται ὡς ὁ βεβαιῶν τούς Ἀμερικανούς ὅτι ὁ Πατριάρχης Ἀντιοχείας δέν θά «παραστρατήσῃ ἀπό τήν πτῶσιν».)

Ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας ἦτο μία πολύπλοκος μορφή καθ’ ὡς καί σημαντική. Ἦτο φημισμένος ἤ ἄσημος, εἰς ἴσον ποσοστόν, διά τήν ἀπόπειράν του νά προσεγγίσῃ τήν Ρωμαϊκήν Καθολικήν Ἐκκλησίαν, κορυφωμένης μέ τήν περιβόητον συνάντησιν μέ τόν Πάπαν τό 1964, εἰς τήν ὁποίαν συμβολικῶς  «ᾖραν τά ἀναθέματα» ἐναντίον τοῦ ἑνός πρός τόν ἄλλον. Ἀντιπαρῆλθε τήν θηριώδη καταιγίδα τοῦ 1955, τό Pogrom τῆς Κωνσταντινουπόλεως (τά «Γεγονότα τοῦ Σεπτεμβρίου»), εἰς τά ὁποῖα μία ἀνθελληνική ἀνταρσία κατέληξεν εἰς τήν μαζικήν ἀναχώρησιν τῶν περισσοτέρων ἀπό τούς ἐναπομίναντες τοῦ Ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν. Ἐπολέμησε τήν Μόσχαν διά τό αὐτοκέφαλον τῆς OCA (Ρωσική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία εἰς τήν Ἀμερικήν),[7] ἐπιχειρηματολογῶν ὅτι αὐτοκέφαλον δέν ἠμπορεῖ νά παραχωρηθῇ μονομερῶς ἀλλά θά πρέπει νά ἔχῃ τήν συναίνεσιν ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Καί ἐπανέφερε τήν διαδικασίαν σχεδιασμοῦ τῆς ἐπί καιρόν ἀναμενομένης Μεγάλης καί Ἁγίας Συνόδου, ὀργανόνοντας μίαν σειράν παν-Ὀρθοδόξων συνεδρίων, πού ἐβοήθησαν νά ξαναθερμάνῃ τάς σχέσεις μεταξύ τῶν Ὀρθοδόξων κρατῶν ἐντός τῆς ἐπιρροῆς τῆς Σοβιετικῆς Ἑνώσεως καί ἐκείνων ἐκτός αὐτῆς. Καλύτερα (καλῶς) ἤ χειρότερα (κακῶς), οὗτος ἦτο μία ἀπό τάς πλέον σημαντικάς ἱστορικῶς μορφάς τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς τόν 20^ον αἰῶνα.

---

[1] Ὁρα, Ousting the Ecumenical Patriarch: the removal of Maximos V according to CIA records

Posted on December 11, 2019 by Matthew Namee

Global Orthodoxy, https://orthodoxhistory.org/2019/12/11/ousting-the-ecumenical-patriarch/?fbclid=IwAR0ErrE3qc0iBigXLi61eXB_m07KPf0OBEHPjNBlf3sMXVJcbnml2vAvsfQ

[2] Ὅρα, on November 10  

[3] Ὅρα, begins at p. 258 of this linked PDF

[4] Ὅρα, on December 16

[5] Ὅρα, as Dr. Alexandros Kyrou explains:

[6] Ὅρα, this 1951 CIA report

[7] Ὅρα,  He battled Moscow over the autocephaly of the OCA,

Διαβάστε επίσης:  (Μέρος Α΄), (Μέρος Β')

Ὁ Ἕλλην Ἀρχιεπίσκοπος εἰς τόν προ- τῆς CIA: «Οἱ ὁδηγίες σας θά ἐκτελεσθοῦν πιστῶς.»