Ἡ Συμβολή τοῦ Μακρυγιάννη
εἰς τό Σύνταγμα τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843
ὑπό
Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου
Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Scranton
«Εἶδα ὅτι ἡ
Κυβέρνησή μας ἔφυγε ὅλως διόλου ἀπό τήν δικαιοσύνη. Τότε ἔπρεπε ὁ κάθε ἀγωνιστής
νά προσέχῃ διά τήν πατρίδα του καί τοῦ λόγου του, νά μήν κυβερνιέται μέ τό ¨ἔτζι
θέλω¨. Ἀφοῦ κατήχησα ὅλο τό κράτος μέ τής ὑπογραφές, ἔκρινα εὔλογον νά βάλω καί
πολιτικούς εἰς τήν πρωτεύουσα. Κανένας ἄλλος δέν ἦταν νά εἶχα ’μπιστοσύνη - ὁ
Μεταξᾶς, ὅτι ἔδειξε καί χαραχτῆρα εἰς τήν προεδρία τοῦ Μαυροκορδάτου. Τότε ὁρκιζόμαστε
ὅτι νά κάμωμεν Ἐθνική Συνέλεψη καί Σύνταγμα, νά διοικιώμαστε τοιούτως. Κι’ ἄν ὁ
Βασιλέας ὑπογράψῃ, νά ἤμαστε ὑπέρ του, ἄν δέν ὑπογράψῃ, νά τοῦ εἴμαστε ἀναντίοι,
ὅτι τότε θά μᾶς σκοτώσῃ.»
Ἰωάννης Μακρυγιάννης, σ. 416.
Α΄. Πρόλογος
Ἡ ἀνεπανάληπτος
καί ἀσύγκριτος Ἐπανάστασις τοῦ 1821 ἀπεκάλυψε τό μεγαλεῖον τῆς φυλῆς μας καί ἀνέδειξε
πάμπολλους ἥρωας ἐκ τῶν ἡμῶν προγόνων, τούς ὁποίους ἀναγνωρίζομεν, εὐλαβούμεθα,
μνημονεύομε καί διατηροῦμεν ὡς πρότυπα αὐτοθυσίας, ἀγάπης πρός τήν πατρίδα καί βαθείας
πίστεως πρός τήν Ἁγίαν μας Ὀρθοδοξίαν. Ἡ τετρακοσιοετής Ὀθωμανική δουλεία δέν ἠμπόρεσε
νά ἐξαλείψῃ ἀπό τόν λαόν μας τήν ἐπιβλητικότητα καί τό μεγαλεῖον τοῦ μοναδικοῦ ἀρχαίου
Ἑλληνισμοῦ καί τήν μετριόφρονα Βυζαντινήν του Ὀρθόδοξον εὐλάβειαν καί ἀξιοπρέπειαν.
Ἐδιδάχθημεν ἐπί ἑκατόν πενῆντα ἔτη διά τήν προσφοράν, τόν συνεχιζόμενον ἀγῶνά των
διά δημοκρατίαν, σύνταγμα καί κράτος δικαίου καί ἐκατηχήθημεν ἀπό τά παθήματά των,
ὥστε νά εἴμεθα ἡμεῖς οἱ ἀμέτοχοι καί ἀγνώμονες ἀπόγονοί των ἐλεύθεροι ἀπό τούς βαρβάρους
Τούρκους. Τά τελευταῖα πεντήκοντα ἔτη τῆς ἀποστασίας, οἱ διευθαρμένοι πολιτικοί
μας μέ τήν κατευθυνομένην πολιτικήν των καί τήν ἀνθελληνικήν καί ἄθεόν των παιδείαν
ὑπεβάθμισαν καί ἀπέβαλον τήν Ἱστορικήν ἀλήθειαν καί τά αἴτια τῆς Ἐπαναστάσεως ἀπό
τά σχολεῖά μας, ἀποβάλλοντες ἀκόμη καί τούς ἥρωας τῆς Ἐπαναστάσεως, τάς σημαίας,
τάς εἰκόνας καί πᾶν ἱερόν καί ἐθνικόν σύμβολον ἀπό τάς σχολικάς αἰθούσας καί τούς
ἄλλους δημοσίους χώρους. Οἱ ψευδο-πολιτικοί οὗτοι, ἀπόγονοι τῶν κοτζαμπάσηδων καί
σύγχρονοι μεμυημένοι εἰς τάς «φιλικάς» ἑταιρείας τῆς Ἑβραιο-μασονίας, ἔχουν τήν
ἀπαίτησιν νά τούς τιμοῦν καί νά τούς εἰσακούουν οἱ ἐγκαταλελειμμένοι πολῖται τῆς
χώρας καί νά ὑποτάσσωνται εἰς τάς δικτατορικάς ἐντολάς των (οὐσιαστικῶς, εἰς τάς
τοιαύτας τῶν Illuminati). Πρᾶγμα ἀδύνατον καί ἀκατανόητον διά τόν νουνεχῆ, σοφόν, γνώστην τῆς Ἀληθείας,
παραδοσιακόν καί ἐκ δημιουργίας ἐλεύθερον Ἕλληνα νά ἀποδέχεται ἀνθρώπους, τοιαύτης
μηδαμινῆς ἀξίας, ἀνυπάρκτου ἀρετῆς καί ἀντι-Ἑλληνορθοδόξου διοικήσεως, ὡς ἡγέτας
του.
Ὁ βίος, ἡ
πολιτεία, ὁ πατριωτισμός, ἡ πίστις καί ἡ συμβολή τοῦ μεγάλου ἥρωος τῆς Ἑλληνικῆς
Ἐπαναστάσεως, τοῦ στρατηγοῦ Ἰωάννη Μακρυγιάννη,[1] εἶναι μοναδικά εἰς τήν Ἱστορίαν
τῆς Νεοτέρας Ἑλλάδος. Τό τρέχον ἔτος, λόγῳ τῶν 200 ἐτῶν ἀπό τήν Ἐπανάστασιν τοῦ
1821, ἐδιάβασα καί πάλιν τά δύο θαυμαστά καί ἀντικειμενικά Ἱστορικά ἔργα τοῦ μείζονος
τούτου «πατριδοφύλακα» τῆς χώρας μας.[2] Ὅσον περισσότερον κάποιος
διαβάζει τά Ἱστορικά αὐτά ἔργα τόσον καλύτερα ἀντιλαμβάνεται τάς δυσχερείας τῶν
ἡρωϊκῶν προγόνων μας νά ἀποτινάξουν τόν ζηγόν τῶν βαρβάρων Μουσουλμάνων, διά τήν
δημιουργίαν κράτους καί Συντάγματος, τήν πολιτικήν κρίσιν, τήν ὁποίαν ἐβίωσεν ὁ
λαός μας ἀπό τούς εἰσαγωμένους ἐκ τῆς Δύσεως διεφθαρμένους πρώτους πολιτικούς,
τήν Βαυαροκρατίαν καί τούς ἐμφυλίους σπαραγμούς, ἐν μέσῳ τῶν ἀπελευθερωτικῶν ἀγώνων
κατά τῶν Ὀθωμανῶν.
Ὁ Μακρυγιάννης κατήγετο ἀπό τήν ἡρωϊκήν Ρούμελην, ἀπό οἰκογένειαν γεωργῶν
καί ποιμένων, ἁπλῶν ξωμάχων, ὡς καί οἱ πλεῖστοι Ἕλληνες τῆς περιόδου ταύτης τῆς
μακροχρονίου δουλείας, ὥστε νά εὑρίσκωνται μακρἀν τῶν πόλεων, αἱ ὁποῖαι
κατείχοντο ὑπό τῶν Τούρκων πασάδων. Δέν ὑπῆρξεν κλέφτης καί ἀρματωλός, ἀλλ’ ὀρφανός
ἀπό πολύ μικράν ἡλικίαν προσεπάθει νά ἀποκτήσῃ τά πρός τό ζῆν ἐργαζόμενος χωρίς
νά ἐπιβαρύνῃ τήν οἰκογένειάν του. Ἐγεννήθη τῷ 1797 καί ἀπέθανεν τῷ 1864. Τῷ δέ
1820 ἐμυήθη εἰς τήν Φιλικήν Ἑταιρείαν καί λόγῳ ὕψους, ὁ Γιαννάκης ὠνομάσθη
Μακρυ-γιάννης. Ἦτο εὐγενής, εὐσεβής, φιλότιμος, εὐαίσθητος ἀλλά καί τραχύς,
δίκαιος, σώφρων, εὐφυής, θεοσεβής μέ βαθεῖαν πίστιν καί μέγαν πατριωτισμόν, τά ὁποῖα
τόν ὡδήγησαν εἰς τήν ὑπεράσπισιν τῆς Ὀρθοδοξίας καί τῆς πατρίδος, ἀλλά καί εἰς
τήν ἀγάπην διά τά ὅπλα πρός προάσπισιν τούτων. Ἄνθρωπος μέ πολλάς ἀρετάς, μέ οἰκονομικήν
ἀνεξαρτησίαν, μέ πνεῦμα οἰκονομίας ἀλλ’ ἄνευ φιλαργυρίας, ἀνήρ μεγάλης
φιλανθρωπίας μέ ἀποστροφήν πρός τήν ἁρπαγήν καί μῖσος πρός τό πλιάτσικον, ἀνιδιοτελής
ἐθνοπατήρ, ὁ πολεμικώτατος τῶν ἀνδρῶν, ὁ γνησιώτατος στρατιωτικός χαρακτήρ τῆς Ἐθνικῆς
μας Ἐπαναστάσεως, τό καθαρώτατον τέκνον τῆς Ἑλλάδος, ἀποφασιστικός, ἄτρομος
πρός τούς κινδύνους, πράγματι εἷς γενναῖος ἥρωας τοῦ Ἱστορικοῦ 1821.
Β΄. Ἀθῆναι ἡ Νέα Ἐπιλογή Πτωτευούσης
Τόν Αὔγουστον τοῦ 1822, ὁ
Μακρυγιάννης κατέρχεται διά πρώτην φοράν εἰς Ἀθήνας καί ἔκτοτε παρέμεινεν ὡς
συμπολίτης καί προστάτης τῶν Ἀθηναίων, ἀγοράζων ἀργότερον καί τό κτῆμα Νοτιο-Ἀνατολικῶς
τῆς Πλάκας ἕως τάς στήλας τοῦ Ὀλυμπίου Διός. Ἔκτοτε πρωτοστατεῖ οὗτος τῆς
στρατιωτικῆς καί πολιτικῆς ζωῆς τῶν Ἀθηνῶν, προσαρμοσθείς δέ καί εἰς τόν βίον
καί τάς συνηθείας τοῦ προηγμένου Ἀθηναϊκοῦ λαοῦ, ὁ τραχύς στρατιωτικός, ἀλλ’ ἀγνός,
ἠθικός, σώφρων καί θεοσεβής οὗτος ἀνήρ, τόν ὁποῖον κατέστησεν ὁ φρούραρχος
Γκούρας ὡς ἀντιφρούραρχον τοῦ κάστρου τῶν Ἀθηνῶν. Τήν 1ην Ἰανουαρίου 1823 διωρίσθη ὡς ἐπιστάτης τῆς
δημοσίας τάξεως (Πολιτάρχης) εἰς Ἀθήνας, ὅπου λαμβάνει μέτρα κατά τῆς ὁπλοφορίας,
ὑπέρ τῆς ἀσφαλείας τῶν πολιτῶν καί ὑπέρ τῶν δημοσίων ἠθῶν. Εἶναι εἰς ἐπικοινωνίαν
μέ τόν φρούραρχον τῆς Ἀκροπόλεως, τόν Γκούραν καί μέ τόν ἀρχιστράτηγον τῆς Ἀνατολικῆς
Ἑλλάδος, τόν Ὀδυσσέα Ἀνδροῦτσον. Ἀργότερον, ὁ δίκαιος καί μέγας πατριώτης
Μακρυγιάννης ἐπέκρινεν τάς ἀδικίας καί ἁρπαγάς τοῦ Ἀνδρούτσου καί Γκούρα καί οὕτως
περιέρχεται εἰς ψυχρότητα πρός τόν Γκούραν. Ὁ θεοπρεπής Μακρυγιάννης, ὡς ἀπολύτως
ἄλλος χαρακτήρ ἐξ ἀμφοτέρων τούτων, δέν εἶχεν πάντοτε καλάς σχέσεις μαζί
των.
Μέ τήν ἄφιξιν
τοῦ Κυβερνήτου, Ἰωάννου Καποδίστρια (26 Ἰανουαρίου 1828), ὁ Μακρυγιάννης
διωρίσθη Ἀρχηγός τῆς Ἐκτελεστικῆς δυνάμεως τῆς Πελοποννήσου (ἀπό τάς ἀρχάς τοῦ
1828 ἕως τόν Μάϊον τοῦ 1830). Ὁ Μακρυγιάννης διεκρίθη ἐν τῇ θέσει ταύτη, ἀλλά
δέν εὐηρέστη τελείως τήν Κυβέρνησιν, διότι συνέβαινε νά προσκρούωσιν αἱ πράξεις
αὐτοῦ πρός τάς διαθέσεις φίλων τινῶν ταύτης καί παλαιῶν ἐχθρῶν τοῦ Μακρυγιάννη.
Ἄν καί ἠγάπα οὗτος τόν Καποδίστριαν, πολλάς φοράς ηὑρίσκετο εἰς ψυχρότητα πρός
αὐτόν, λόγῳ τῆς εὐνοίας τοῦ Καποδίστρια πρός τούς ἐχθρούς τοῦ Μακρυγιάννη καί ἀποδίδων
τήν δυσμένειαν εἰς ραδιουργίας. Ἡ δυσμένεια αὕτη ηὔξησεν ἕνεκα τῆς διαγωγῆς τοῦ
Μακρυγιάννη, πληρεξουσίου ὄντος τῆς Ἄρτης, ἐν τῇ Τρίτη Ἐθνικῇ Συνελεύσει τῆς
Τροιζήνας (Πόρου)[3]
τήν 14ην Ἀπριλίου 1827, ἡ ὁποία ἐπεκύρωσεν τό πρῶτον Πολιτικόν
Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος καί ἐν τῇ Τετάρτῃ Ἐθνικῇ Συνελεύσει ἐν Ἄργει,[4] ἀπό τήν 11ην Ἰουλίου
ἕως τήν 6ην Αὐγούστου 1829, ἐν ᾖ ὡμίλησεν ἀντιθέτως πρός τήν γνώμην
καί ἐπιθυμίαν τοῦ Κυβερνήτου, μέ τό νά προτείνῃ τήν κατάργησιν τῶν στρατιωτικῶν
πληρεξουσίων.
Ὁ
Μακρυγιάννης ἦτο μέ τούς Συνταγματικούς,[5] ὡς καί πάντες οἱ γενναιόφρονες
Ρουμελιῶται στρατιωτικοί. Ἔγινε δέ οὗτος χιλίαρχος τόν Δεκέμβριον τοῦ 1830 καί
αἱ διαφοραί μέ τήν Καποδιστριακήν Κυβέρνησιν ηὔξανον, ἀλλά δέν ἐπολέμησεν τόν
Καποδίστριαν, παρ’ ὅλον πού ἀπελύθη ἀργότερον ἀπό τόν στρατιωτικόν βαθμόν του,
διότι δέν ὑπέγραψε ταπεινωτικόν ὅρον, ἐπιβληθέντα πρός τούς δημοσίους ὑπαλλήλους.
Ὁ Μακρυγιάννης ἐσχεδίαζε εἰρηνικόν πραξικόπημα ὥστε νά ἀναγκάσῃ τόν
Καποδίστριαν νά συγκαλέσῃ τήν Συνέλευσιν[6] καί νά ἐφαρμόσῃ τό
κοιμώμενον Σύνταγμα τοῦ 1823. Ἐπρόκειτο μέν περί καταλήψεως τοῦ Παλαμηδίου ἐπί
Καποδιστρίου (Ἰούνιον 1831) καί ἀργότερα δέ παρομοίως ἐπί Ὄθωνος τήν 3ην
Σεπτεμβρίου 1843 μέ τήν πολιορκίαν τῶν Ἀνακτόρων, ἵνα ἐπιβάλλουν τήν ὑπογραφήν
τοῦ Νέου Συντάγματος εἰς τόν Βασιλέα. Ὁ Μακρυγιάννης ἦτο πάντοτε κατά τῆς αἱματοχυσίας
τῶν ἐπαναστατικῶν μέσων καί ὑπέρ τοῦ εἰρηνικοῦ ἐξαναγκασμοῦ. Μετά τόν θάνατον
τοῦ Καποδίστρια ἀναφαίνεται οὗτος κεκηρυγμένος Συνταγματικός καί ἀντίπαλος τῆς
Κυβερνήσεως τοῦ Αὐγουστίνου Καποδίστρια (27 Σεπτεμβρίου 1831-27 Μαρτίου 1832).
Τήν ἡμέραν
τῆς ἀφίξεως τοῦ Ὄθωνος (25 Ἰανουαρίου
1833/6 Φεβρουαρίου 1833) τήν χαρακτηρίζει ὁ Μακρυγιάννης ὡς ἡμέραν ἀναγγενήσεως
καί ἀναστάσεως τῆς Ἑλλάδος. Μετά τόν θάνατον τοῦ Καποδίστρια (27/9/1831) αἱ ἀνωμαλίαι
τῆς χώρας ἦσαν πολύ μεγάλαι, ὥστε ἅπαντες εἶχον ἀποκάμει ἀπό τούς ἐμφυλίους
σπαραγμούς καί διαιρέσεις.[7] Τώρα ἤρχισαν ἅπαντες νά ἐλπίζουν,
μέ τήν νέαν ἱστορικήν περίοδον τῆς Βασιλείας, εἰς τήν τάξιν καί γαλήνην. Ἀλλά τό ἔτος 1832 ἀπεδείχθη τό χείριστον τῆς
νέας Ἑλληνικῆς Ἱστορίας˙ μία περίοδος ἄνευ κυβερνήσεως μέ μίαν Διοικητικήν Ἐπιτροπήν ὑπό τοῦ
Γεωργίου Κουντουριώτη (28/3/1832-25/1/1833), ἡ ὁποία προσεπάθη νά θρέψῃ τάς
διαλυθέντας χιλιαρχίας τοῦ Καποδίστρια, μέ τούς λιμώττοντας ἀτάκτους, οἱ ὁποῖοι
εἶχον ἀπομείνει ἄνεργοι καί ἄνευ πόρων. Δυστυχῶς, ἡ Ἑλλάς παρίστατο τότε εἰς
τήν Εὐρώπην ὡς χώρα πάσης ἀναρχείας καί ἀταξίας. Ἡ μετά τοῦ Ὄθωνος Γερμανική Ἀντιβασιλεία
εἶχεν τήν ἰδίαν γνώμην διά τούς Ἕλληνας καί ἤλπιζε νά ἐπιβληθῇ διά τῆς δυνάμεως
τοῦ Βαυαρικοῦ στρατοῦ, τόν ὁποῖον ἔφεραν εἰς τήν χώραν.[8] Τώρα ἀρχίζουν τά
πραγματικά δεινά τῶν Ἑλλήνων ἀγωνιστῶν. Ἡ Ἑλλάς εἶχεν συνάψει δάνειον,[9] ἀλλά ἀντί νά ὀργανώσῃ τόν
νέον Ἑλληνικόν στρατόν μέ τοῦτο, ἐχρησιμοποίησεν τά χρήματα ταῦτα διά τήν
συντήρησιν τοῦ ξενικοῦ στρατεύματος. Ἡ νέα κυβέρνησις διά τοῦ ξένου
στρατεύματος ἐπέβαλε τήν βίαν καί ἐξεδίωξεν τούς δυστυχεῖς ἀτάκτους ἐκτός τῆς
χώρας.
Ἡ Ἀντιβασιλεία μετέφερε τήν Πρωτεύουσαν τῆς Ἑλλάδος ἀπό
τό Ναύπλιον εἰς τάς Ἀθήνας τήν 18ην Σεπτεμβρίου 1834.[10] Εἰς τάς 20 Μαΐου 1835, ὁ
Βασιλεύς Ὄθων ἐνηλικιώθη καί ἀναλαμβάνει τήν ἐξουσίαν, ἀλλ’ ἡ αὐταρχική
Βαυαροκρατία ἐσυνεχίσθη μέ τόν διορισμόν τοῦ κόμητος Ἄρμανσμπεργκ ὡς ἀρχικαγκελαρίου
μέ ἀπολύτους έξουσίας. Τό 1837, ὁ Ὄθων δέν διορίζει πλέον πρωθυπουργόν, ἀλλ’ ἀποφασίζει
νά προεδρεύῃ ὁ ἴδιος εἰς τό ὑπουργικόν συμβούλιον. Ἡ δυσαρέσκεια ἐναντίον τοῦ Ὄθωνος
καί αἱ πιέσεις κατ’ αὐτοῦ διά τήν παραχώρησιν Συντάγματος καί τήν ἀναγνώρισιν
πολιτικῶν ἐλευθεριῶν ἐντείνονται συνεχῶς. Αἱ παρεμβάσεις τῶν ξένων δυνάμεων αὐξάνουν
ἐπίσης καί ἀγωνίζονται διά τήν αὔξησιν τῆς ἐπιρροῆς των εἰς τήν πτωχήν Ἑλλάδα.
Γ΄. Ἡ Ἐπιβολή τοῦ Συντάγματος
Ὁλόκληρος
ἡ ἀπό τό 1833 ἕως τό 1848 ἱστορία τῆς βασιλείας τοῦ Ὄθωνος[11] ἀποτελεῖ διαδοχήν
συνομοσιῶν, στάσεων καί ἀνταρσιῶν προελθουσῶν κυρίως ἐκ στρατιωτικῶν δυσαρεσκειῶν.
Τά ἐπαναστατικά κινήματα, τά ἐν Πελοποννήσῳ καί Στερεᾷ, τῆς περιόδου ταύτης καί
τό Σύνταγμα τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ἦσαν ἔργα παλαιῶν ἀγωνιστῶν τῆς
Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Τά γεγονότα ταῦτα διετάραξαν καί ἀνέκοψαν ἐπί δεκαετίας
τήν ἤρεμον διαβίωσιν τῶν Ἑλλήνων, τήν οὐσιαστικήν ἀνάπτυξιν καί τήν ἀληθῆ
πρόδον τοῦ κράτους. Ὁ Μακρυγιάννης αἰσθάνεται ἀκριβῶς τό ἴδιο μέ τούς ἄλλους
στρατιωτικούς, ὑπηρετήσαντος ἐξόχως τήν πατρίδα του ἐπί τριάκοντα ἔτη καί τώρα
εἶναι ἀδικούμενος αὐτός καί ἅπαντες οἱ συνάδελφοί του, πενόμενοι, λιμώττοντες,
παραβλεπόμενοι, ἀδικούμενοι καί ἐλεεινῶς τελευτῶντες. Οἱ στρατιωτικοί οὗτοι,
κατά τόν Μακρυγιάννην, δέν ἐξεπλήρωσαν στρατιωτικήν ὑποχρέωσιν δι’ ὅρκον ἔναντι
τῆς Κυβερνήσεως, ἀλλ’ ἐλευθέρᾳ συνειδήσει παρεῖχον τάς ὑπηρεσίας των πρός ἀπελευθέρωσιν
τῆς πατρίδος των.
Οἱ
παλαιοί ἀγωνισταί δέν μετεῖχον εἰς τά κοινά, ἀλλά παρεμερίζοντο καί διά τοῦτο
δυσηρεστοῦντο, ὡς ἀδικούμενοι, ὡς συνέβη καί μέ τόν Μακρυγιάννην, πλήν ἐκείνων,
οἱ ὁποῖοι προσήγγισαν τόν Βασιλέα καί ἔλαβον τήν εὔνοιαν τῆς Αὐλῆς. Ὁ σύνδεσμος
τῶν ἠδικημένων ἀγωνιστῶν ὀργανωθείς ἀργότερον ὑπό τοῦ Μακρυγιάννη εἰς μυστικήν ἕνωσιν
κατέληξεν εἰς τήν ὑπέρ τοῦ Συντάγματος ἐπανάστασιν τοῦ 1843. Ὁ Μακρυγιάννης βλέπων ὅλα τά ἄτοπα, τάς ἀδικίας,
τάς διαιρέσεις, τάς ὑποκειμενικάς βαθμολογίας ὑπό τῶν κρατούντων, παρῃτήθη
πάσης στρατιωτικῆς ὑπηρεσίας ἀπῆλθεν εἰς Ἀθήνας, ὅπου καί ἔκτισε τήν οἰκίαν του
ἐντός τοῦ κτήματός του.[12] Τόν ἀγρόν τοῦτον εἶχεν ἀγοράσει
μετά τό 1827 παρ’ ἑνός Ἀθηναίου. Τώρα πλέον ἐγκατεστάθη οὗτος εἰς Ἀθήνας καί ἔγινεν
διά παντός εἷς ἀξιαγάπητος πολίτης τῆς πόλεως ταύτης.
Ὁ Ὄθωνας
ἦλθεν εἰς τό Ναύπλιον τήν 25ην Ἰανουαρίου 1833 (π. ἡ.) καί τόν Αὔγουστον
τοῦ 1834, ὁ Μακρυγιάννης προσκληθείς ἠκολούθησε τόν Βασιλέα εἰς τό πρῶτον ἀνά
τήν Στερεάν ταξείδιον αὐτοῦ. Κατά τήν ἐπάνοδον, ὁ Βασιλεύς ἐγευμάτισε παρά τῷ
Μακρυγιάννῃ˙ ἡ δέ τιμή
αὕτη ἐκίνησε τόν φθόνον πολλῶν ζηλοφθόνων κατ’ αὐτοῦ. Ἡ πρωτεύουσα νῦν ἐκ
Ναυπλίου μετετέθη εἰς Ἀθήνας τήν 18ην Σεπτεμβρίου 1834. Δυστυχῶς,
ὅμως, χειρίστην ἐντύπωσιν προυξένησεν εἰς τόν Μακρυγιάννην ἡ διάλυσις τῶν
Μοναστηρίων,[13]
ἀλλά καί ἕτεραι καταχρήσεις ὑπό τοῦ Ρωμαιο-Καθολικοῦ Βασιλέως καί τῆς
Προτεστάντιδος (Λουθηρανῆς) Βασιλίσσης, γεγονότα τά ὁποῖα στιγματίζονται ὑπό
τούτου.
Ὁ Μακρυγιάννης ἔγινεν μέλος τῆς ὑπέρ
κατατάξεως καί βαθμολογίας τῶν ἀγωνιστῶν ἐπιτροπῆς, ἧς πρόεδρος ἐγένετο ὁ
Τσούρτς (Church).[14]
Διωρίσθη ἔπειτα ὁ Μακρυγιάννης διοικητής τῆς Τετραρχίας Ἀττικῆς. Ὠργανώθηκαν
δέκα Τετραρχίαι καθ’ ἅπαν τό κράτος, τάς ὁποίας ἀπετέλουν παλαιοί καί γνήσιοι
ἀγωνισταί. Ὡς μέλος τῆς ἐπιτροπῆς, ὁ Μακρυγιάννης ἠρνήθη νά ὑποχωρήσῃ εἰς
ἀδίκους ἀξιώσεις τοῦ Ἄρμανσπεργκ (Armansperg), ὁ ὁποῖος ἐζήτη τήν βαθμολογίαν ἀναξίων ἀνθρώπων ὡς ἀγωνιστῶν.
Ὁ Ἄρμανσπεργκ ὠργίσθη κατά τοῦ Μακρυγιάννη καί ἡ ψυχρότης των κατέστη πολιτική ἐχθρότης.[15] Ὁ
Μακρυγιάννης, ὡς δημοτικός σύμβουλος, προεκάλεσε ψήφισμα προσβλητικόν πρός τόν Ἄρμανσπεργκ,
ἀπόντος μάλιστα τοῦ Βασιλέως. Διά δευτέρου τότε ψηφίσματος τό Δημοτικόν
Συμβούλιον ἐξέφρασεν εὐχήν ὑπέρ τοῦ Συντάγματος. Τότε, τό Συμβούλιον ἐπαύθη καί
κατεδιώχθη ὁ Μακρυγιάννης ὑπό τοῦ αὐταρχικοῦ τούτου Βαυαροῦ Καγγελαρίου.
Κατόπιν, ὅμως, ἐπανελθόντος τοῦ Βασιλέως ἐπαύθη ὁ Ἄρμανσπεργκ καί ἀπηλλάγη ὁ
Μακρυγιάννης.
Ὁ
Μακρυγιάννης ἀπέχει ἀπό τά πράγματα τοῦ κράτους ἀπό τό 1836 ἕως τό 1840 μέ ἀπεριόριστον
ἄδειαν, λόγῳ τῶν προβλημάτων τῆς ὑγείας του. Ἠσχολεῖτο μέ τήν κατασκευήν εἰκονογραφιῶν
ἀναφερομένων εἰς τήν Ἐπανάστασιν τοῦ 1821, ὅπου ἐδαπάνησεν ἀρκετά ἰδικά του
χρήματα. Ἀλλ’ ἡ μεγάλη ἐπιθυμία καί ἀπαράμιλλος συμβολή τοῦ ἀδεσμεύτου Μακρυγιάννη
ἦτο ἡ εὐόδωσις τοῦ σκοποῦ τῆς Ἐπαναστάσεως τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843,
καθ’ ὅτι ὑπῆρξεν ἐκ τῶν πρωτεργατῶν ταύτης, ὡς ἐκπροσωπῶν τήν ἐθνικήν συνείδησιν
καί τό ἐθνικόν συμφέρον, τό διά τοῦ Συντάγματος ἐπιδιωχθέντος. Ἡ πολιτική διά
τόν Μακρυγιάννη ἦτο ἄσκησις πατριωτισμοῦ καί οὐδέν ἄλλον σκοπόν εἶχεν. Ὡς ἦτο οὗτος
ἁπλοῦς καί εὐθύς, οὕτως, ἀπήτει καί παρά τῶν ἄλλων τό αὐτό. Ὁ φιλόπατρις Μακρυγιάννης
δέν ἐγένετο καταληπτός ἀπό τούς μεροληπτικούς πολιτικούς, ὡς καί ὑπό αὐτοῦ
τούτου τοῦ Βασιλέως καί καθίστατο ὀχληρός μέ τήν δικαίαν του ἀντιμετώπισιν
πάντων τῶν προβλημάτων. Δέν κατενόει τήν ἀδικίαν καί δέν ἀνέχετο ταύτην, δέν ἐδέχετο
τάς παρ’ ἀξίαν διακρίσεις, τήν ὀλιγωρίαν τοῦ δημοσίου συμφέροντος καί τάς
καταχρήσεις, ἐξεδήλωνε τάς ἀντιθέσεις του καί οὕτως, δυσηρέστει τούς ἰσχυρούς
καί ἐποίει ἐχθρούς ἐπικινδύνους.
Ἀπό
τόν Δεκέμβριον τοῦ 1840, ἀρχίζει ὁ Μακρυγιάννης νά ὁρκίζῃ διά γραπτοῦ ὅρκου, νά
κατηχῇ καί νά μυῇ τούς ἀνθρώπους εἰς κίνημα πρός ἐπιβολήν Συντάγματος εἰς τόν
Βασιλέα Ὄθωνα. Εἰς τόν ὅρκον γίνεται λόγος περί τῶν κινδύνων τῆς πατρίδος ἐκ τῶν
κομμάτων τῶν ὑφισταμένων μέ τάς ξενικάς, άντιπαραδοσιακάς καί ἀνθελληνικάς ἐπιδράσεις
των εἰς τόν τόπον μας. Ὁ ἐπαναστατικός οὗτος σπόρος διεδώθη ἀνά τό κράτος ὁλόκληρον.
Ἡ Κυβέρνησις ἔχουσα ὑποψίαν τινά κατά τοῦ Μακρυγιάννη ἔθεσεν ὑπό ἐπιτήρησιν τήν
οἰκίαν αὐτοῦ. Ἡ ἐνέργεια αὕτη ἐξώργισε τόν Μακρυγιάννην. Ὁ Μακρυγιάννης εἰσήγαγεν
εἰς τό κίνημα τοῦτο τόν Ἀνδρέαν Μεταξᾶν ὡς μέλλοντα πολιτικόν ἀρχηγόν τῆς ὠργανωμένης
ἐπαναστάσεως. Εἶχον, ἐπίσης, μυηθεῖ καί οἱ στρατηγοί, Νικόλαος Κριεζώτης, Θεόδωρος
Γρίβας κ. ἄ. Ὁ δέ μέγας πατριώτης, Ἰωάννης Μακρυγιάννης, εἶχεν ἀφοσιωθῆ ὁλοκληρωτικῶς
εἰς τό παρασκευαζόμενον δημοφιλές τοῦτο ἔργον ὁλοκλήρου τοῦ λαοῦ. Δισταγμός, ὅμως,
κατέλαβεν ὡρισμένους ἀρχηγούς, οἱ ὁποῖοι ἀπεφάσισαν τήν ἀναβολήν τοῦ σχεδίου, ἄνευ
γνώσεως τοῦ Μακρυγιάννη. Τότε ὁ ἀτρὀμητος Μακρυγιάννης ἀνέλαβε μόνος τόν ἀγῶνα˙ βλέπων
ἑαυτόν ἐγκαταλειφθέντα ὑπό τῶν ἑταίρων μελῶν, ἀπεφάσισε νά ἀποθάνῃ μετά τιμῆς ὑπέρ
τοῦ ὅρκου αὐτοῦ, ἀνθιστάμενος ἕως ἐσχάτων κατά τοῦ πολιορκοῦντος τῆν οἰκίαν του
στρατοῦ.
Αἱ
πληροφορίαι διά τήν Ἐπανάστασιν τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 δίδονται ὑπό
τοῦ ἰδίου τοῦ Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη. «Τήν εἶχα τήν ἰδέα αὐτείνη εἰς τό νοῦ μου
καί μὄγινε μιά ὑποκοντρία˙ κι’ ὅλο ἡ
ψυχή μου ἦταν εἰς αὐτό νύχτα καί ἡμέρα, ἀφοῦ ἔβλεπα τήν κακή κυβέρνησιν καί τόν
κίντυνον τῆς πατρίδος. ... κ’ ἐκρίναμεν εὔλογον καί οἱ τρεῖς (Μακρυγιάννης,
Μεταξᾶς καί Καλλέργης) νά κινηθοῦμεν τής δυό Σεπτεβρίου. ... ».[16] Ἡ Ἱστορική αὕτη ἡμέρα τῆς Ἐπαναστάσεως ἦτο
μέγα Ἐθνικόν Κίνημα διά τήν χώραν, γνήσιον λαϊκόν εἰς τόν χαρακτῆρα, τό ὁποῖον
ἐπραγμάτωσεν ὁ στρατός.[17] Ὁ στρατός ἐπέβαλε τήν ἐθνικήν θέλησιν διά Σύνταγμα εἰς
τόν Βασιλέα Ὄθωνα. Ἡ ἐπανάστασις αὕτη ἐκατηγορήθη σφοδρῶς ὑπό τῶν ξένων, ὡς
πραξικόπημα στρατιωτικόν («στάσις τοῦ στρατοῦ»). Ἀλλ’ ὁ πρῶτος καταστήσας αἰσθητήν
τήν ἐθνικήν ταύτην θέλησιν ὁλοκλήρου τοῦ λαοῦ καί τήν ἐπιβολήν της ἦτο ὁ ἡρωϊκός
Μακρυγιάννης, ὁ ἱδρυτής καί ἀρχηγός τῆς Ἐπαναστάσεως διά τήν ἐπιβολήν
Συντάγματος.
Ὁ
Μακρυγιάννης, ἀρξαμένης τῆς πολιορκίας τῶν Ἀνακτόρων ὑπό τοῦ στρατοῦ καί τοῦ
λαοῦ, συνεκάλεσε τό Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας, καί αὐτός ἰδίᾳ χειρί
κατήρτισεν, ἐντολῇ καί τῶν ἄλλων ἐπισήμων «συνωμοτῶν» καί μετά συνεννόησιν πρός
αὐτούς, τόν κατάλογον τοῦ Ἐπαναστατικοῦ Ὑπουργείου, ὁ ὁποῖος ὑπεβλήθη πρός ἔγκρισιν
ὑπό τοῦ Βασιλέως Ὄθωνος. Οὕτως, μέ πρωτεργάτας τόν Μακρυγιάννην, τόν Μεταξᾶν καί
τόν Καλλέργην ὁ λαός ἐπαναστατεῖ ἀπαιτῶν Σύνταγμα εἰς τάς 3 Σεπτεμβρίου 1843. Ὁ
Ὄθων ἠναγκάσθη νά δεχθῇ τοῦτο καί οὕτως, ἔληξεν ἡ περίοδος τῆς Ἀπολύτου
Μοναρχίας τοῦ Ὄθωνος. Ὁ Βασιλεύς, ὅμως, παρεβίαζε τό Σύνταγμα μέ ἀποτέλεσμα τῷ
1862, ἡ δυσαρέσκεια αὕτη κατέληξεν εἰς ἐπανάστασιν καί ἐκδίωξιν τοῦ Ὄθωνος.
Μετά τό
πέρας τῶν ἐργασιῶν τῆς Συνελεύσεως, ὁ Μακρυγιάννης προεβιβάσθη εἰς ὑποστράτηγον.
Τήν 30ην Μαρτίου 1844, διεδέχθη εἰς τήν Κυβέρνησιν τόν Ἀνδρέαν Μεταξᾶν,
ὁ Ἀλέξανδρος Μαυροκορδᾶτος, ὁ ὁποῖος εἶχε προσελκύσει πολλούς Συνταγματικούς ὡς
καί τόν Καλλέργην.[18] Ὁ Μακρυγιάννης διέκειτο
δυσμενῶς πρός τήν Κυβέρνησιν τοῦ Μαυροκορδάτου καί διά τοῦτο ἐστράφη οὗτος πρός
τόν Ἰωάννην Κωλλέτην καί ὑπεσχέθη νά ἀναβιβάσῃ τοῦτον εἰς τήν ἀρχήν, γεγονός τό
ὁποῖον συνέβη εἰς τέσσαρας μῆνας, τήν 6ην Αὐγούστου 1844. Τόν Ἀπρίλιον
τοῦ 1844, ὁ Μακρυγιάννης, λόγῳ διαφόρων ἀνακριβειῶν περί τῆς ἀρχῆς τῆς
«συνωμοσίας», ἡ ὁποία ὡδήγησεν εἰς τήν ὑπέρ τοῦ Συντάγματος Ἐπανάστασιν, ἠναγκάσθη
νά δημοσιεύσῃ διά τῶν έφημερίδων ἱστορικόν αὐτῆς. Αἱ σχέσεις αὐτοῦ πρός τόν
Δημήτριον Καλλέργην, τόν ἀρχηγόν τοῦ ἐπαναστατικοῦ στρατοῦ κατά τήν πολιορκίαν
τῶν Ἀνακτόρων, ἦσαν οὐχί ἄκρως φιλικαί.[19]
Ὁ
Μακρυγιάννης ἦτο πράγματι κατά τοῦ ἐν Ἀθήναις κινήματος, διότι ἐφοβεῖτο τήν ἐκ
τοῦ στρατοῦ ἐναντίωσιν. Ἀφοῦ ὅμως ἐξησφαλίσθη ἡ συμμετοχή τοῦ στρατοῦ, ὑπεχώρησεν
εὐθύς εἰς τό νέον σχέδιον καί μάλιστα ἀνέλαβε πρῶτος νά δώσῃ τό σύνθημα τῆς ἐνάρξεως.
Ὁ Μακρυγιάννης ἐπολιορκεῖτο ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ ὑπό τῶν χωροφυλάκων εἴκοσι
τέσσαρας ὥρας πρό τῆς ἐξόδου τοῦ στρατοῦ ἐκ τῶν στρατώνων καί τῆς μεταβάσεως αὐτοῦ
εἰς τά Ἀνάκτορα. Ὁ ἀγωνιστής Ἰωάννης Μακρυγιάννης συμμετεῖχε τῆς πολιορκίας τῶν
Ἀνακτόρων μετά τοῦ συνεπαναστάντος λαοῦ, ὁ ὁποῖος ἀνεγνώριζε τόν Μακρυγιάννην ὡς
ἀρχηγόν.
Ἡ ἀναίμακτος
τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ἐπιτυχία ἐξελίχθη εἰς ἡρωϊκόν καί
καταπληκτικόν μαγαλούργημα τοῦ Δημητρίου Καλλέργη καί τῆς ὑπ’ αὐτοῦ φρουρᾶς. Ἀπό
τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ἕως τόν Αὔγουστον τοῦ 1844 πλήρης
στρατοκρατία ἐκυριάρχησε εἰς τήν πρωτεύουσαν. Ὁ Καλλέργης εἶχε διωρισθῆ, μετά
τό ὑπέρ τοῦ Συντάγματος ἐπιτευχθέν κατόρθωμα, στρατιωτικός διοικητής Ἀθηνῶν καί
κατόπιν φρούραρχος ταύτης. Τό πομπῶδες ὕφος καί ὁ ἐγωϊσμός του ἔδιδον τήν ἐντύπωσιν
ὅτι ἦτο οὗτος ὁ Ναπολέων τῆς Ἑλλάδος, ὁ ὁποῖος ἐπέτυχε τήν Ἐπανάστασιν τῆς 3ης
Σεπτεμβρίου 1843. Οὐσιαστικῶς ὅμως, ὁ Μακρυγιάννης ἦτο ὁ πατήρ καί γεννήτωρ τῆς
«συνομοσίας», ἀλλά παρεγνωρίζετο καί περιθωριοποιεῖτο καί βλέπων οὗτος τήν ἀδικίαν
ταύτην ἤχθη εἰς ψυχρότητα πρός τόν Καλλέργην καί ἀργότερον, ἐν τῇ Συνελεύσει,
λόγῳ τῆς τραχείας συμπεριφορᾶς τοῦ Καλλέργη κατά τοῦ Κριεζώτη καί Γρίβα, ὁ
δίκαιος Μακρυγιάννης ἔφθασεν εἰς πραγματικήν ρῆξιν πρός τήν φρουράν τῆς
Συνελεύσεως. Κατά τάς πρώτας βουλευτικάς ἐκλογάς τῆς 4ης Αὐγούστου
1844, ὁ Μακρυγιάννης πανίσχυρος καί τεθείς ἐπί κεφαλῆς τοῦ λαοῦ κατέρριψε τήν
Κυβέρνησιν Μαυροκορδάτου καί ἀνήγαγεν ἐπί τήν ἀρχήν τόν Κωλέττην, ἠνάγκασε δέ
καί τόν Καλλέργην εἰς παραίτησιν. Ἀργότερον, ὁ Καλλέργης ἀπέδειξεν ὅτι εἶχε
λησμονήσει τά παρελθόντα καί ἐτίμησε τόν δυστυχήσαντα Μακρυγιάννην.
Κατόπιν
τῆς ἐπιτυχίας τῆς Ἐπαναστάσεως, ὁ Μακρυγιάννης εἶχεν ἀναλάβει νέον θάρρος, μέ
τήν ἐλπίδα ἐφαρμογῆς τοῦ Συντάγματος. Ἐν τῇ Ἐθνικῇ Συνελεύσει, ὡς πληρεξούσιος
τῆς Πρωτευούσης, ἔδρασε ζωηρῶς ὡς ρήτωρ καί ὡς εἰσηγητής διαφόρων σπουδαίων
προτάσεων, ὧν αἱ κυριώτεραι ἦσαν: (1) Ἡ περί τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. (2) Ἡ
περί τῶν προσόντων τοῦ Ἕλληνος πολίτου. (3) Ἡ περί τῶν ἀγωνιστῶν καί διανομῆς τῆς
Ἐθνικῆς γῆς. (4) Ἡ περί Γερουσίας (ἡ ὁποία ἀνεκλήθη ὕστερον). Μετέσχε δέ οὗτος
ζωηρῶς καί ἐπί πάντων τῶν συζητήσεων. Εἰς τόν Μακρυγιάννην ὀφείλεται τό
πατριωτικόν μέτρον τῆς ἑνώσεως τῶν κομμάτων, τό ὁποῖον, δυστυχῶς, δέν διήρκεσεν
ἐπί μακρόν. Οὗτος ἔκαμε τήν πρότασιν καί ἐψηφίσθη, περί ἐκλογῆς ὡς Ἀντιπροέδρων
τῆς Συνελεύσεως τῶν πληρεξουσίων, Μεταξᾶν, Κωλέττην, Μαυροκορδᾶτον καί Ἀνδρέαν
Λόντον. Ὁ Μακρυγιάννης, ἐπίσης, ἐπέτυχε καί ἀπέσπασεν ἐκ τοῦ Βασιλέως τήν ἀνάκλησιν
τῶν παρ’ αὐτοῦ ἐπενεχθεισῶν μεταβολῶν εἰς τό ψηφισθέν Σύνταγμα.
Οἱ ἐπίσημοι
στρατιωτικοί, ὡς ὁ Κριεζώτης, ὁ Παπακώστας, ὁ Γρίβας κ.λπ. ἀπεσπάσθησαν τοῦ
Κωλέττη καί μετέβησαν εἰς τάς ἐπαρχίας των καί ἐπεδόθησαν εἰς τήν ὀργάνωσιν ἐνόπλων
ἐξεγέρσεων καί ἐδημιούργησαν σύγχυσιν καί φόβον εἰς τήν Κυβέρνησιν τοῦ Κωλέττη.
Ὁ Κωλέττης ἐφοβήθη μήπως ὁ Μακρυγιάννης ἑνωθῆ μέ τήν ἀντιπολίτευσιν τοῦ Μαυροκορδάτου
καί Μεταξᾶ.[20]
Ὑποψίαι καί φῆμαι περί ἐπικειμένης κατά τοῦ Συντάγματος ἐπιβουλῆς καί τά
σχετικά πρός τάς ὑποψίας ταύτας συμβάντα τῆς 25ης Μαρτίου 1845 εἶχον
καταστήσει τόν Μακρυγιάννην ἀπειλητικώτερον πρός τόν Κωλέττην, φοβούμενος ἐνδεχομένην
κατάργησιν τοῦ Συντάγματος διά τοῦ ἐν τοῖς πράγμασιν αὐταρχικοῦ κόμματος. Ἡ
κυβέρνησις Κωλέττη ἀντιδροῦσα κατά τῆς ὀργῆς τοῦ Μακρυγιάννη ἔθεσε τήν οἰκίαν αὐτοῦ
ὑπό στρατιωτικήν ἐπιτήρησιν, φοβουμένη τυχούσαν συνωμοσίαν. Ἐγένετο δέ καί ἀπόπειρα
δολοφονίας κατά τοῦ Μακρυγιάννη, ἡ ὁποία ἐξεδικάσθη ἀποκαλύπτουσα δημοσίᾳ τήν ἀντισυνταγματικήν
πλεκτάνην. Ἡ ἀποκάλυψις αὕτη προσεκάλεσεν μέγαν πάταγον ἐν τῇ Βουλῇ καί ὁ
πρωθυπουργός ἐπετέθη κατά τοῦ Μακρυγιάννη.
Δ΄. Ἡ Καταδίκη τοῦ Μακρυγιάννη
καί ἡ Κατάργησις τῆς Βασιλείας τοῦ Ὄθωνος
Ἀπόπειρα
παρά Μακρυγιάννη ὑπέρ τῆς τοῦ Συντάγματος «συνωμοσίας», ἵνα παρασυρθῇ εἰς
στάσιν κατά τῆς Κυβερνήσεως ἀποτυγχάνει. Περιελθών οὗτος εἰς ἔριδα πρός τόν ὑπουργόν
τῶν Ἐσωτερικῶν, Γ. Ψύλλαν, διότι εἶχε δυσμενῶς ἐκφρασθῆ περί αὐτοῦ καί τῶν
στρατιωτικῶν ἀγωνιστῶν. Ψευδής κατηγορία ἐπλέχθη ὑπό τοῦ Ψύλλα κατά τοῦ
Μακρυγιάννη, ὅτι οὗτος δῆθεν ἐξύβρισε τόν Βασιλέα. Τῆς κατηγορίας ταύτης ἀπηλλάχθη
μετά μεγάλης δυσκολίας ὁ ἀνεξίκακος Μακρυγιάννης.
Δυστυχῶς, πέραν τούτων καί τά
τραύματά του ἐσυνέχιζον νά τοῦ δημιουργοῦν μεγάλας δυσχερείας, πυρετόν καί ἄλλα
προβλήματα ὑγείας. Αἱ ἑκούσιαι στερήσεις πολλαί, συνχέων τήν ἰδίαν δυστυχίαν μέ
τήν τοιαύτην τῆς πατρίδος. Ἡ μέριμνά του διά τήν πατρίδα συνεχής καί τεραστία,
διά τοῦτο ὀνομάζει ἑαυτόν «πατριδοφύλακα». Ἡ λέξις αὕτη δηλώνει τόν χαρακτῆρα
τοῦ μεγάλου αὐτοῦ ἥρωος καί θεοσεβῆ πατριώτη. Ὁ Μακρυγιάννης ὡς ὁ πλέον
συντηρητικός φύλαξ τῶν συμφερόντων τοῦ κράτους, ἕνεκα τοῦ παρελθόντος αὐτοῦ ὡς ἀρχηγοῦ
τῆς ὑπέρ τοῦ Συντάγματος «συνωμοσίας», ἐξελαμβάνετο ὡς ἄξιος νά ἀνατρέψῃ αὐτό
τοῦτο τό κράτος καί αὐτήν ταύτην τήν βασιλικήν ἀρχήν. Οἱ φίλοι του τόν ἀπέφευγον,
λόγῳ τῆς κυβερνητικῆς καί αὐλικῆς ταύτης δυσμενείας. Μόνον οἱ παλαιοί, οἱ ἐκ τῆς
Ἐπαναστάσεως σύντροφοι καί συμπολεμισταί ἔμενον εἰς αὐτόν πραγματικά πιστοί
διότι ἐγνώριζον ὄντως τόν μέγαν τοῦτον καλοκάγαθον πατριώτην καί πιστόν εἰς τόν
Θεόν Ἕλληνα.
Ἡ
Κυβέρνησις θεωροῦσα αὐτόν ὡς συνωμότην, ἐξωργίζετο μᾶλλον κατ’ αὐτοῦ. Ὁ Ὄθων, ὁ
ὁποῖος ἐγνώριζε τήν ἀγάπην τοῦ Μακρυγιάννη πρός τό πρόσωπόν του καί τόν
σεβασμόν του πρός τήν βασιλικήν ἀρχήν, οὐδέποτε ὅμως συνεχώρησε τόν Ἀρχισυνωμότην
τοῦ 1843,[21]
ὡς καί τούς ἄλλους πρωτουργούς τῆς Σεπτεμβριανῆς Ἐπαναστάσεως, Καλλέργην,
Σκαρβέλην, κ.λπ. Ὁ Ὄθων ἐζήτησε τά ὀνόματα τῶν ὑπό τόν Ὅρκον τοῦ Συντάγματος ὑπογεγραμμένων
«συνομοτῶν» καί ὁ Μακρυγιάννης ἠρνήθη νά δώσῃ ταῦτα. Ἐπλάσθη κατά τοῦ
Μακρυγιάννη ἔγκλημα καθοσιώσεως (ἐσχάτης προδοσίας) ὡς ἐπιβουλευθέντος τήν ζωήν
τοῦ Ὄθωνος. Αἱ πρῶται ὑποψίαι ἐγενήθησαν κατά τόν Αὔγουστον ἤ Σεπτέμβριον τοῦ
1851. Βραδύτερον κατά μῆνα Ἰανουάριον 1852, αἱ ὑποψίαι αὗται μετεδόθησαν εἰς Ἀθήνας
ὑπό τοῦ ταγματάρχου Β. Σκαλτσοδήμου ἐκ Λαμίας διά γράμματος πρός τόν ὑπουργόν τῶν
Στρατιωτικῶν, τόν Σπυρομίλιον,[22] Οἱ λόγοι οὗτοι παρέσυραν τήν τεταραγμένην
Κυβέρνησιν τοῦ Ἀντωνίου Κριεζῆ (12/12/1849-16/5/1854) εἰς τήν ἀπόφασιν δικαστικῆς
καταδιώξεως τοῦ Μακρυγιάννη. Κατά τήν ἀνάκρισιν καί τήν δίκην αὐτοῦ, ἐπί
συνωμοσίᾳ κατά τῆς ζωῆς τοῦ Ὄθωνος, καταφαίνεται ἡ ἐμπάθεια, ἡ ἀδικία, ἡ ἀπάνθρωπος
σκληρότης τῆς Κυβερνήσεως πρός τόν Μακρυγιάννην. Ἡ διαγωγή τῆς Κυβερνήσεως πρός
τόν Μακρυγιάννην μᾶλλον ὑπηγορεύθη ὑπό τοῦ Ὄθωνος διά τήν τιμωρίαν τοῦ Στρατηγοῦ
ὡς αἰτίου τῆς Μεταβολῆς τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843, διά τῆς ὁποίας ὁ
βασιλεύς ἐστερήθη σημαντικοῦ μέρους τῆς προτέρας βασιλικῆς του ἰσχύος.
Ἀπό τῆς ἀρχῆς τῶν πρώτων ὑπονοιῶν, Αὔγουστον ἤ
Σεπτέμβριον τοῦ 1851, ὁ Μακρυγιάννης ἐτέθη ὑπό περιορισμόν ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτοῦ. Ὁ
περιορισμός οὗτος κατέστη αὐστηρότερος μετά τήν καταγγελίαν τοῦ Ν. Στεφανίδου. Ἡ
κατά τῆς ζωῆς τοῦ Βασιλέως ἐπιβουλή ἔμελλε δῆθεν νά ἐπιχειρηθῇ τήν 25ην
Μαρτίου 1852, ἀλλ’ οὐδέποτε ἔλαβε χώραν. Κατόπιν ἀρχίζει ἡ στρατιωτική ἀνάκρισις
τοῦ Μακρυγιάννη. Μετά τό πρῶτον πόρισμα, τήν 13ην Ἀπριλίου 1852, ἐφυλακίσθη
οὗτος ἐν ἰδιαιτέρω δωματίῳ τῆς οἰκίας του, φρουρά δέ μεθ’ ἑνός ἀξιωματικοῦ ἐγκατεστάθη
ἐν αὐτῇ καί ἐτρέφετο εἰς βάρος τῆς οἰκογενείας. Τήν 15ην Αὐγούστου
1852, μετήχθη ὁ Μακρυγιάννης, καίτοι δεινῶς πάσχων, εἰς τάς φυλακάς τοῦ
Μενδρεσέ.[23]
Ὁ
Μακρυγιάννης ἐφυλακίσθη τήν 15ην Ἀπριλίου 1852 καί αὐτήν τήν ἡμέραν
εἶχεν συντάξει διαμαρτυρίαν κατά τῆς προσαπτομένης αὐτῷ κατηγορίαν.[24] Μεταγόμενος ἐν ἐλεεινῇ
καταστάσει ἐκ τῆς οἰκίας του εἰς τόν Μενδρεσέν, ὁ δυστυχής Μακρυγιάννης
μετήγετο ἐξ ἑνός μαρτυρίου εἰς ἕτερον χεῖρον. Ἡ μόνη καταφυγή τοῦ θεοσεβοῦς ἥρωος
ἦτο ὁ Θεός. Ἔγραφε δέ οὗτος, τρεῖς ἡμέρας πρό τῆς μεταγωγῆς του ἐπιστολήν-προσευχήν
ἐπικαλούμενος τόν Θεόν μετά σπαραγμοῦ, διά τά βάσανα, τά ὁποῖα ὑπέστη ὑπό τῆς ἀδυσωπήτου
καί ἀναλγήτου ἐξουσίας, λέγων τά ἑξῆς,[25] ἐν περιλήψει.
Μετά
τινάς ἡμέρας ἀπό τήν φυλάκισιν τοῦ Μακρυγιάννη, μετέβη ὁ μοίραρχος Πτολεμαῖος εἰς
αὐτόν καί τόν ηὗρε προσευχόμενον καί ἐν ᾧ τόν διέκοψεν ἀποτόμως, τόν
διέταξε νά ἑτοιμασθῇ διότι θά ὁδηγηθῇ εἰς τό Στρατιωτικόν Νοσοκομεῖον. Ὁ
Μακρυγιάννης τόν παρεκάλεσεν νά τοῦ ἐπιτραπῇ νά τελειώσῃ τήν προσευχήν του, ἀλλ’
ὁ ὠμός καί ἀπάνθρωπος Πτολεμαῖος τόν ἐρράπισεν καί τόν ὡδήγησε πεζῇ,
χλευαζόμενον καί ὠθούμενον διά τῶν ὑποκοπάνων τῶν ὅπλων τῶν στρατιωτῶν, εἰς τό
Νοσοκομεῖον, ὅπου τόν ἐφυλάκισεν εἰς ἕν στενόν, σκοτεινόν καί ἄθλιον δωμάτιον
μέ ὑγρασίαν καί δυσωδίαν.
Τήν 16ην
Μαρτίου 1853, ὡδηγήθη ὁ πολυπαθής γέροντας Μακρυγιάννης εἰς τό Στρατοδικεῖον ἵνα
δικασθῇ. Ἡ δίκη ἐπερατώθη τήν ἑπομένην ἡμέραν. Ὁ Στρατηγός Μακρυγιάννης μετά τοῦ
λοχαγοῦ τῆς Φάλαγγος Ἰ. Σούλη
κατηγορήθησαν ἐπί συνωμοσίᾳ σκοπόν ἐχούσῃ τόν θάνατον τοῦ βασιλέως Ὄθωνος.
Ὁ μέν Ἰ. Σούλης ἠθῳώθη καί κατεδικάσθη μόνον ὁ Μακρυγιάννης, ὁ ὁποῖος
κατηγορήθη διά πολιτικόν ἔγκλημα καί παρεπέμφθη παρά τό Σύνταγμα καί παρά τόν
Ποινικόν Νόμον εἰς Στρατιωτικόν Δικαστήριον ἵνα δικασθῇ.
Ἡ
διαδικασία ἀνεπτύχθη ἐπί τῶν καταθέσεων τοῦ μάρτυρος Ν. Στεφανίδου, ὁ ὁποῖος εἶπε
ὅτι, «ἤκουσε παρά τοῦ Μακρυγιάννη μυστηριώδεις λόγους ὅτι συνομοσία ὑπάρχει καί
ὅτι ὁ Βασιλεύς Ὄθων θά φονευθῇ καθ’ ὡρισμένην τινά ἡμέραν». Τό δικαστήριον
στηριχθέν ἐπί τῆς μιᾶς ταύτης καί μόνης μαρτυρίας κατεδίκασε τόν Μακρυγιάννην εἰς
θἀνατον, ἀλλά συνεστήθη εἰς τήν πλήρη βασιλικήν χάριν. Ἡ ἀντιλογία τῶν δικαστῶν
ἦτο ὅτι, ὁ Μακρυγιάννης εἶναι ἀθῷος, ἀλλά καί καταδικασθείς εἰς θάνατον. Ἡ ἀπόφασις
ἐξεδόθη διά ψήφων ἕξ κατά καί μιᾶς ἀθῳωτικῆς. Ὁ πρόεδρος τοῦ στρατοδικίου ἤτο ὁ
Κίτσος Τζαβέλας, πιστός καί ἀφωσιωμένος εἰς τόν Βασιλέα Ὄθωνα καί προσωπικός ἐχθρός
τοῦ Μακρυγιάννη ἀπό τήν περίοδον τῆς Ἐπαναστάσεως. Οἱ ἄλλοι δικασταί ἦσαν ὁ
Κανέλλος Δηλιγιάννης (ἤ Δεληγιάννης)[26] καί ὁ Ἀλέξης Βλαχόπουλος, ἀρχαῖοι ἀγωνισταί, ἀλλά
δέν ἦσαν φίλοι τοῦ Μακρυγιάννη. Οἱ ἄλλοι τέσσαρες δικασταί ἦσαν νέοι καί ἄπειροι
ἀξιωματικοί. Ἀπό τό δικαστήριον ὁ Μακρυγιάννης ὡδηγήθη καί πάλιν εἰς τήν
φυλακήν τοῦ Στρατιωτικοῦ Νοσοκομείου. Ἡ ποινή τοῦ θανάτου μετεβλήθη συντόμως εἰς
ἰσόβια δεσμά, βραδύτερον ἠλατώθη εἰς εἰκοσαετῆ φυλάκισιν καί τήν 25ην
Ἰανουαρίου 1854 εἰς δεκαετῆ τοιαύτην. Τήν 2αν Σεπτεμβρίου 1854, διά
τῆς ἐπιβολῆς τοῦ Δημητρίου Καλλέργη, πανισχύρου ὑπουργοῦ κατά τήν ὑπάρχουσαν Ἀγγλογαλλικήν
ἐν Ἑλλάδι «κατοχήν» καί λίαν ἀγερώχως φερομένου πρός τόν Ὄθωνα, κατωρθώθη νά ἀπαλλαγῇ
τελείως ὁ δυστυχής οὗτος ἥρωας καί θεοσεβής πατριώτης Ἰωάννης Μακρυγιάννης ἀπό
τήν ἄδικον ποινήν.
Ἡ
διαμονή τοῦ Μακρυγιάννη εἰς τήν φυλακήν εἶχε ἐξαντλήσει τήν ζωτικότητά του καί ἔκτοτε
διέμενεν οὗτος εἰς τήν οἰκίαν του ἐργαζόμενος εἰς τόν κῆπόν του καί γευματίζων
μόνος ἐντός τῆς Σπηλιᾶς˙ τό βράδυ ἐπέστρεφεν εἰς τήν οἰκογένειάν του. Σκυθρωπός πλέον, οὐδέποτε γελῶν
ἤ μειδιῶν καί ἡ μόνη του παρηγορία ἦσαν, ὁ Θεός καί τά μικρά του τέκνα. Ἡ ὄψις
του, μέ τήν μακριάν γενιάδαν καί κόμην, ἔμιαζε μέ τοιαύτην ἑρημίτου καί
μάρτυρος. Ὑψηλός καί λεπτός, εὐλύγιστος καί εὐθύς, εἶχε τό ἦθος τοῦ Ὀρθοδόξου
καί τόν ἀέρα τῆς λεβεντιᾶς τοῦ Ἕλληνος, ὁ ὁποῖος οὐδέποτε γηράσκει ἀλλά
σαγινεύει μέ τήν πνευματικήν του σοφίαν καί τήν ἀγέρωχον αὐτοπεποίθησίν του, τά
ἀπεικονιζόμενα εἰς τήν μορφήν του. «Τό ἀποστεωθέν αὐτοῦ πρόσωπον, ... καί ἱερατικόν
συγχρόνως.»[27]
Τόν Σεπτέμβριον
καί Ὀκτώβριον τοῦ 1857, ὁ Μακρυγιάννης μετέβη εἰς Ἑπτάνησον χάριν ἀναψυχῆς καί προσκυνήσεως
τῶν ἐκεῖ ἁγίων λειψάνων. Τό 1859, ἐπῆγεν εἰς τήν Ζάκυνθον, ὅπου ἔτυχε θερμοτάτης
ὑποδοχῆς ἀπό τόν λαόν. Ἐνωρίτερα εἶχεν ὑπάγει εἰς τήν Τῆνον διά προσκύμησιν τῆς
Παναγίας. Εἰς τάς Ἀθήνας ὁ Μακρυγιάννης εἶχεν προβλήματα καί ἡ ἔχθρα μεταξύ αὐτοῦ
καί τοῦ Βασιλέως οὐδέποτε ἐξέλιψεν. Μετά τήν φυλάκισιν του ηὗρε τό κτῆμά του
καταστραφέν, λεηλατηθέν καί ἐγκαταλειφθέν ἤ φθαρέν ὑπό κακοβούλων ἀνθρώπων.
«Χαλασμένο σπίτι» ὠνόμασεν ὁ Μακρυγιάννης τόν οἶκόν του.[28] Ὁ υἱός του ὁ Ὄθων εἶχε
ριφθῇ μετά πάθους εἰς τήν ἀντιδυναστικήν κίνησιν τῆς νεολαίας κατά τοῦ Βασιλέως.
Ὁ Ὄθων Μακρυγιάννης ἀνῆκεν εἰς τήν κίνησιν τῶν νέων ὑπό τόν Ἐπαμ. Δεληγεώργην
μέ σκοπόν τήν ἐκθρόνισιν τοῦ Ὄθωνος.
Τήν 10ην Ὀκτωβρίου
1862, ὁ λαός εἰσῆλθεν εἰς τά Ἀνάκτορα, ὁ Ὄθων Μακρυγιάννης διεισέδυσεν εἰς τήν
αἴθουσαν τοῦ Θρόνου, ἡ ὁποία εἶχεν θρυμματισθῆ˙ παρέλαβε τό χρυσοῦν τούτου στέμμα καί τό μετέφερεν ὡς
λάφυρον εἰς τόν οἶκόν του, ἵνα ἀπιδείξῃ τοῦτον εἰς τόν πολυπαθῆ πατέρα του.
Κατά τήν Ἐπανάστασιν ταύτην τῆς 10ης Ὀκτωβρίου 1862,[29] ὁ ἐπαναστάτης λαός μετέβη
εἰς τόν οἶκον τοῦ Μακρυγιάννη τόν παρέλαβε καί περιήγαγεν αὐτόν θριαμβευτικῶς ἀνά
τήν πόλιν. Τήν 17ην Ὀκτωβρίου 1862, διά διατάγματος τῆς Προσωρινῆς
Κυβερνήσεως, ὁ Μακρυγιάννης ἀνέκτησε τόν βαθμόν τοῦ Ὑποστρατήγου καί τήν 20ην
Ἀπριλίου 1864, προεβιβάσθη εἰς Ἀντιστράτηγον. Κατά τήν συγκληθεῖσαν Συνέλευσιν,
ὁ Μακρυγιάννης ἐξελέγη πληρεξούσιος Ἀττικῆς, σπανίως ὅμως μετεῖχε τῶν
συνεδριάσεων. Τήν 27ην Ἀπριλίου 1864, ὁ μέγας οὗτος «ἐπαναστάτης»
καί «πατριδοφύλακας» ἀπέθανεν ἐξ ὑπερβαλλούσης σωματικῆς ἐξαντλήσεως εἰς ἡλικίαν
67 ἐτῶν (1797-1864). Ἡ κηδεία αὐτοῦ ἐγένετο ἐπιβλητική, ἀκολουθήσαντος παντός
τοῦ λαοῦ τῆς πρωτευούσης. Τόν ἐπικήδειον εἰς αὐτόν ἀπήγγειλεν ὁ Ἀναστ. Γούδας,
τόν δέ ἐπιτάφιον ἀπέδωσεν ὁ Ὀδ. Ἰάλεμος, ποίημα δέ πλῆρες ἐμπνεύσεως ἐξεφώνησεν
ὁ Ἀχιλλεύς Παράσχος. Καί οἱ τρεῖς οὗτοι ἦσαν ἐκ τῶν νέων ἐπαναστατῶν.[30] Τιμή, δόξα καί μνημόσυνον
αἰώνιον εἰς τόν μέγαν ἀγωνιστήν Ἰωάννην Μακρυγιάννην.
Ε΄. Ἐπίλογος καί Συμπεράσματα
Οἱ κοινοί στόχοι τοῦ ἡρωϊκοῦ Μακρυγιάννη καί τῶν λοιπῶν ἀρχηγῶν
τῆς «συνωμοσίας» ἀπέβλεπον εἰς τήν ἀποπομπήν τῶν Βαυαρῶν καί εἰς τήν
παραχώρησιν Συντάγματος. Τόν Αὔγουστον τοῦ 1843 μυεῖται εἰς τήν Ἐπανάστασιν ὁ ἐπικεφαλής
τοῦ ἱππικοῦ, ὁ συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης, ὁ ὁποῖος ἐξασφαλίζει τήν ἀναγκαίαν
στρατιωτικήν ὑποστήριξιν. Τήν νύκταν τῆς 2ας πρός τήν 3ην
Σεπτεμβρίου 1843, ὁ στρατός περικυκλώνει τά Ἀνάκτορα, ἐν ᾧ
συγχρόνως, πλῆθος λαοῦ ἤρχισε νά συγκεντροῦται ἔμπροσθεν τῶν Ἀνακτόρων. Οἱ ἀρχηγοί
τῶν κομμάτων συγκαλοῦν τό Συμβούλιον τῆς Ἐπικρατείας,[31] τό ὁποῖον ἐψήφισε μίαν
διακήρυξιν πρός τόν λαόν καί συνέταξεν ἀναφοράν πρός τόν Βασιλέα ζητοῦντες
Σύνταγμα. Ὁ Ὄθων ὑποχωρεῖ, προκηρύσσονται ἐκλογές διά τήν ἀνάδειξιν Ἐθνικῆς
Συνελεύσεως, ἡ ὁποία ἀπό κοινοῦ μέ τόν Βασιλέα ἐπεξειργάσθησαν καί ἐψήφισαν τό
Νέον Σύνταγμα. Σχηματίζεται οἰκουμενική Κυβέρνησις μέ πρόεδρον τόν Ἀνδρέαν
Μεταξᾶν, προκηρύσσονται ἐκλογαί καί συγκροτεῖται ἡ Ἐθνοσυνέλευσις, τῆς ὁποίας αἱ
ἐργασίαι διήρκεσαν ἀπό τόν Νοέμβριον τοῦ 1843 ἕως τόν Μάρτιον τοῦ 1844. Τό
Σύνταγμα[32]
ἐψηφίσθη τήν 18ην Μαρτίου 1844, ἀλλ’ ἡ Ἑλλάς παρέμεινεν ὑπό τήν
«προστασίαν» τῶν «Προστατιδῶν Δυνάμεων», αἱ ὁποῖαι κατέστησαν τέσσαρες (Ἀγγλία,
Γαλλία, Ρωσία καί Γερμανία). Κατόπιν τόσων ἀγώνων καί θυσιῶν, ἡ χώρα, δυστυχῶς,
προσήχθη ἀπό τήν Σκύλλαν (Τούρκους) εἰς τήν Χάρυβδιν (Εὐρωπαίους).
Ἡ Ἐπανάστασις τῆς
3ης Σεπτεμβρίου 1843 ἐπέφερε τό Σύνταγμα, τό ὁποῖον ἦτο τό πρῶτον
θετικόν βῆμα διά τήν ἑδραίωσιν τῆς δημοκρατίας εἰς τήν χώραν. Αἱ «Προστάτιδες
Δυνάμεις» (Ἀγγλία, Γαλλία καί Ρωσία) διατηροῦν τό δικαίωμα νά παρεμβαίνουν εἰς
τά ἐσωτερικά ζητήματα τοῦ νέου κράτους, ὅταν αὗται ἔκρινον τοῦτο ἀναγκαῖον. Οἱ Ἕλληνες,
δυστυχῶς, ἀπουσιάζουν ἀπό τήν προσπάθειαν συγκροτήσεως τοῦ Ἑλληνικοῦ κράτους,
τήν ὁποίαν ἐπιχερεῖ ἡ Γερμανική αὐταρχική Ἀντιβασιλεία πρός ἴδιον ὄφελος. Ἅπας ὁ
Ἑλληνικός λαός εἶναι δυσαρεστημένος καί διαμαρτύρεται συνεχῶς κατά τῆς ξένης
Βαυαρικῆς ἐξουσίας. Ἀκόμη καί ἡ ἡγεσία τῶν Ἑλληνικῶν κομμάτων εἶχεν ἀποκλεισθῆ ἀπό
τήν ἐξουσίαν. Ἡ πτωχή ἀγροτική τάξις ἐξηκολούθη νά ζῇ εἰς τήν ἀθλιότητα, ἄνευ γῆς,
μέ ὑψηλούς φόρους καί ἄνευ σχεδίου ἀναπτύξεως καί δικαίας κατανομῆς τῶν γαιῶν.
Ἡ ἰδέα τῆς
Ἐθνικῆς ἀπελευθερώσεως εἶναι διά τόν Ἕλληνα ἀγωνιστήν συνώνυμος τῆς ἀνασυστάσεως
τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας καί μέ τόν διωγμόν τῶν Μογγόλων Ὀθωμανῶν ἐκτός τῶν
παλαιῶν ὁρίων τῆς Ἑλλάδος, τῆς Ρωμανίας.[33] Αὕτη ἦτο ἡ Μεγάλη Ἰδέα,
τήν ὁποίαν ἐπολέμησαν αἱ φιλοτουρκικαί μεγάλαι δυνάμεις τῆς Εὐρώπης, αἱ ὁποῖαι ἐνεργοῦν
παρομοίως καί σήμερον, πάντοτε ὑπέρ τῆς μουσουλμανικῆς Τουρκίας, ἡ ὁποία
κατέχει παρανόμως, τήν Μικράν Ἀσίαν, τήν Ἀνατολικήν Θράκην, τήν Βόρειον Κύπρον
καί ἀπειλεῖ συνεχῶς τήν Ἑλλάδα μέ τό Αἰγαῖον, τούς φυσικούς πόρους καί μέ τούς
εἰβολεῖς μουσουλμάνους λαθρομετανάστας. Ἡ Ἑλλάς ἄν καί μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως
θεωρεῖται ἐκτός Εὐρώπης ἀπό τούς δουλοπρεπεῖς Εὐρωπαίους ψευδο-ἡγέτας. Πρώτη ἡ Ἀγγλία
καί κατόπιν αἱ ὑπόλοιπαι Εὐρωπαϊκαί δυνάμεις διεκήρυττον καί διακηρύττουν τήν ἐμμονήν
των εἰς τό δόγμα τῆς «ἀκεραιότητος τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας», ἀντί εἰς τό δίκαιον
τοιοῦτον τῆς Ἐπανασυστάσεως τῆς Χριστιανικῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας. Ἄρα, ὁ
συνεχιζόμενος καί ἐπιδεινόμενος πόλεμος εἶναι ἕνας καί κατά ἑνός ἐχθροῦ, τῆς
μόνης ὀρθῆς πίστεως, τῆς Ὀρθοδοξίας (τοῦ Νόμου τοῦ Θεοῦ). Οἱ ἐγκληματικοί ἀνθρώπινοι
νόμοι προστατεύονται καί τηροῦνται μέ μεγάλην εὐλάβειαν. (Sic).
Τέλος, ἡ
«προστάτις» Εὐρώπη ἦτο πάντοτε κατά τῆς Ἑλλάδος, τοῦ Βυζαντίου καί τῆς Νεωτέρας
Ἑλλάδος, κατόπιν τῆς μερικῆς ἀπελευθερώσεώς της ἀπό τούς Μουσουλμάνους
Τούρκους. Οἱ ἀρχηγοί (ἡγεμονίσκοι) τῆς Εὐρώπης ἦσαν κατά τῆς Ἀρχαίας Ἑλλάδος,
διότι δέν ἠνείχοντο τά πάντα νά εἶναι Ἑλληνικά, ἐκτός τῆς Θεωρίας τῶν
Πιθανοτήτων.[34]
Ἠσθάνοντο καί αἰσθάνονται κόμπλεξ κατωτερότητος ἐμπρός εἰς τούς Ἕλληνας. Ὁ δέ αἱρετικός
παπισμός ἦτο καί εἶναι κατά πάσης ὀρθῆς δοξασίας καί συνεπῶς, κατά τῆς Ὀρθοδοξίας,
ἡ ὁποία ἔχει ὡς μητέρα της τό Βυζάντιον (τήν Ἑλληνικήν Μεσαιωνικήν Αὐτοκρατορίαν).
Οἱ ἀσήμαντοι ἡγέται τῆς Δύσεως μέ τήν ἐνθάρρυνσιν τῶν παπῶν ἐπετέθησαν ἑτάκις
(μέ τάς ἑπτά Σταυροφορίας) κατά τῆς Ἑλλάδος[35] καί οὗτοι ἀπό κοινοῦ μέ
τούς Ἑβραίους τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐπαίρονται διά τήν συμμετοχήν των εἰς τήν
πτῶσιν τοῦ Βυζαντίου[36] καί τόν περιορισμόν τῆς
Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας εἰς τά ὅρια τῆς σημερινῆς Ἑλλάδος.
Σήμερον, τά γεγονότα ἀποδεικνύουν, μέ τήν ὑποταγήν εἰς
τούς Illuminati τῆς δούλης Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως, τοῦ ΝΑΤΟ καί πάντων τῶν διεθνῶν ὀργανισνῶν,
μέ τήν ὑπόθλαψιν τοῦ Μακεδονικοῦ προβλήματος, τό Αἰγαῖον, τό Κυπριακόν καί τούς
λαθρομετανάστας, ὅτι οἱ «βάρβαροι», οὗτοι τῆς Δύσεως πολιτικοί καί
«θρησκευτικοί» ψευδο-ἡγέται ἐξακολουθοῦν καί ἐφαρμόζουν τήν ἰδίαν πολιτικήν, ὑποταγῆς
τῆς Ὀρθοδοξίας καί καταστροφῆς τοῦ Ἑλληνισμοῦ, τόν ὁποῖον ἔχουν ἀναγνωρίσει ἅπαντες
οἱ λαοί, οἱ νοῦν ἔχοντες καί άντικειμενικῶς σκεπτόμενοι. Πίστις, λοιπόν, ἐπιστροφή
εἰς τήν Παράδοσιν καί μετάνοια, ὥστε Ὁ Πανεπόπτης Κύριος νά ἐλεήσῃ τό γένος ἡμῶν
κατόπιν τῶν συνεχιζομένων ἐπί 200ων ἐτῶν ἀγώνων, ἀσφυκτικοῦ κλοιοῦ ἀπό
Δυσμάς καί Ἀνατολάς καί τόν Δούρειον Ἵππον τῶν ἑκατομμυρίων Μουσουλμάνων, τούς ὁποίους
οἱ «φίλοι» μας ἀπέκλεισαν εἰς τήν Ἑλλάδα καί οἱ ψευδο-πολιτικοί, τῆς σήμερον Ἑλλάδος,
τό ἀπεδέχθησαν. Καλή Λευτεριά καί Καλόν Ἀγῶνα!..
Ὁ Στρατηγός Ἰωάννης Μακρυγιάννης.
Ἐλαιογραφία (Ἀθῆναι, Ἐθνικόν Ἱστορικόν Μουσεῖον)
[1] Ὅρα, Ιωάννης
Μακρυγιάννης, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%85%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%82
[2] Εἶχα διαβάσει
πρό ἐτῶν τά στρατιωτικά καί πολιτικά γεγονότα τῆς περιόδου 1821-1864 εἰς τά Ἀπομνημονεύματα τοῦ Μακρυγιάννη καί ἕνας
καλός φίλος μοῦ ἔφερε κατόπιν καί τά Ὁράματα
καί Θάματα τοῦ Στρατηγοῦ Μακρυγιάννη, τά ὁποῖα μέ ἄφησαν ἔκθαμβον διά τήν
πίστιν καί τά πνευματικά βιώματα τοῦ Ἑλληνορθοδόξου τούτου ἥρωος.
[3] Ἡ ἐν Τροιζήνι κατ’ ἐπανάληψιν Γ΄ Ἐθνική τῶν Ἑλλήνων
Συνέλευσις ἤ Γ΄ Ἐθνοσυνέλευσις
Τροιζήνας (19 Μαρτίου-5 Μαΐου 1827), συνῆλθε εἰς τήν Τροιζήνα τοῦ Πόρου
μέ σκοπόν τήν ὁλοκλήρωσιν τῶν ἐργασιῶν τῆς Ἐθνοσυνελεύσεως τῆς Ἐπιδαύρου (εἰς
Νέαν Ἐπίδαυρον, Πιάδα) τῆς 6-16 Ἀπριλίου 1826, ἡ ὁποία εἶχε διακοπῆ λόγῳ τῶν
πολεμικῶν γεγονότων. Ἡ Ἐθνοσυνέλευσις αὕτη συνέταξε καί ἐπικύρωσε τόν πρῶτον ὁριστικόν
καταστατικόν χάρτην τῆς Ἑλλάδος, τό «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος». Ἐπίσης, ἐξέλεξεν
ὡς πρῶτον Κυβερνήτην τῆς Ἑλλάδος, τόν Ἰωάννην Καποδίστριαν..
[4] Ἡ Δ' Ἐθνοσυνέλευσις ἔγινεν εἰς τό Ἄργος ἀπό τήν 11ην Ἰουλίου ἕως τήν 6ην
Αὐγούστου 1829, δύο ἔτη μετά τήν Γ΄ Ἐθνοσυνέλευσιν τῆς Τροιζήνας. Συνῆλθε αὕτη
εἰς τό ἀρχαῖον θέατρον τῆς περιοχῆς ἐν ᾧ προηγήθη ὁ καθιερωμένος ἁγιασμός εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τῆς
Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου. Εἰς τήν Ἐθνοσυνέλευσιν συμμετεῖχον 236 πληρεξούσιοι ἀπ’
ὁλην τήν Ἑλλάδα, διά πρώτην φοράν ἐκλεγμένοι ἀπό ἄμεσον ψηφοφορίαν εἰς τάς Ἑλληνικάς
ἐκλογάς τοῦ 1829. Εἰς ταύτην ἐνεκρίθη ἡ πολιτική τοῦ Ἰωάννου Καποδίστρια, ἐσυστάθη
Γερουσία μέ 27 γερουσιαστάς εἰς ἀντικατάστασιν τοῦ συμβουλευτικοῦ σώματος τοῦ Πανελληνίου,
τό ὁποῖον εἶχεν ἱδρυθῆ μέ τήν ἄφιξιν τοῦ Καποδίστρια τό προηγούμενον ἔτος τό
1828 καί ἐλήφθησαν σημαντικαί ἀποφάσεις σχετικαί μέ τήν λειτουργίαν τοῦ
κράτους, αἱ ὁποῖαι περιεγράφησαν εἰς 13 ψηφίσματα. Χαρακτηριστικῶς, ἀναφέρεται ἡ
κοπή ἐθνικοῦ νομίσματος, τοῦ Φοίνικα, νόμος διά ἐκδίκασιν ὑποθέσεων εἰς τά
δικαστήρια καί ἡ ἀπαγόρευσις ἐξαγωγῆς ἀρχαιοτήτων ἀπό τήν Ἑλλάδα. Κατά τήν
διάρκειαν τῆς μακροχρονίου Τουρκικῆς κατοχῆς, οἱ Δυτικοί κατελῂστευσαν τούς Ἑλληνικούς ἀρχαιολογικούς θησαυρούς καί
κατά τάς λῃστρικάς Σταυροφορίας ἐσύλησαν ὅλους τούς θρησκευτικούς θησαυρούς μας
(εἰκόνας, λείψανα ἁγίων, χειρόγραφα, ἱερά σκεύη κ.λπ.). Ἀδιόρθωτοι ἱερόσυλοι
καί φιλάρπαγες.
[5] Ὅρα, Συνταγματική
Ιστορία. https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagmatiki-Istoria/
[6] Ὅρα,
Εθνοσυνελεύσεις στην Ελλάδα: Κατάλογος Εθνοσυνελεύσεων
στην Ελλάδα. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%BD%CE%BF%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1
.
[7] Εἰς τάς 9
Μαρτίου 1824 ἀρχίζει ὁ πρῶτος ἐμφύλιος μεταξύ τῶν ἐπαναστατημένων Ἑλλήνων μέ
πεδίον ἐπιχειρήσεων τήν Πελοπόννησον. Οἱ μέν κυβερνητικοί εἰς τό Κρανίδι καί οἱ
ἀντικυβερνητικοί εἰς τήν Τριπολιτσάν. Ὁ Β' Εμφύλιος Πόλεμος ἀρχίζει τόν Ἰούλιον
τοῦ 1824 καί συνεχίζεται ἕως τόν Ἰανουάριον τοῦ 1825. Ὅρα, https://www.notospress.gr/peloponnisos/story/61747/h-elliniki-epanastasi-toy-1821-eixe-kai-emfylio-sparagmo-me-pedio-epixeiriseon-tin-peloponniso . Ὁ Ἑλληνικός Ἐμφύλιος τῆς περιόδου 1823 - 1825 ἔλαβε χώραν
κατά τήν διάρκειαν τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ὡς ἀνταγωνισμός ἰσχύος διά τήν ἡγεσίαν
τῆς ἐπαναστάσεως, ἀλλά καί τοῦ ὑπό διαμόρφωσιν νέου Ἑλληνικοῦ κράτους.
Χωρίζεται εἰς δύο φάσεις: ἡ πρώτη (Φθινόπωρον 1823 - Καλοκαίρι 1824) καί ἐχαρακτηρίσθη
μόνον ἀπό ἐντόνους πολιτικάς διαμάχας μεταξύ Φιλικῶν καί Κοτζαμπάσηδων, ἐν ᾦ ἡ δευτέρα (Ἰούλιος 1824 - Ἰανουάριος 1825) ἀπό ἐμφύλιες
συρράξεις μεταξύ κυβερνητικῶν, ὑποστηριζομένων ἀπό τήν Ἀγγλίαν, καί Πελοποννησίων. Ὅρα,
[8] Δυστυχῶς, ἡ Βαυαρική αὕτη ἐπιβολή συνεχίζεται ἕως τήν σήμερον διά τήν
δούλην ἐν ἐλευθερίᾳ Ἑλλάδα. Ὅρα, Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου, «Ἑλλάς καί Ὀρθοδοξία (1832-2015): Τό Βαυαρο-Εὐρωπαϊκόν
Προτεκτορᾶτον», Κρυφό Σχολειό , 11
Νοεμβρίου 2015, σσ. 1-5. http://krufo-sxoleio.blogspot.gr/2015/11/1832-2015.html
[9] Britain and the Rothschild bank, who were
underwriting the Greek loans, insisted on financial stringency from Armansperg.
The Greeks were soon more heavily taxed than under Ottoman rule; as the people
saw it, they had exchanged a hated Ottoman rule for government by a foreign bureaucracy, the “Bavarocracy”
(Βαυαροκρατία). In addition, the regency showed little respect for local
customs. As a Roman Catholic, Otto himself was viewed as a heretic by many
pious Greeks; however, his heirs would have to be Orthodox, according to the
terms of the 1843 Constitution. King Otto brought his personal brewmaster with
him, Herr Fuchs, a Bavarian who stayed in Greece after Otto’s departure and
introduced Greece to beer, under the label “Fix” Ὅρα,
[10] Ὅρα, https://www.greece-is.com/news/on-this-day-in-1834-athens-became-the-greek-capital/ . Ἐπίσης, https://greekcitytimes.com/2021/09/18/1834-athens-the-capital-city-greece/
[11] Τό Πρωτόκολλον ἐκλογῆς (25 Ἀπριλίου
1832) τοῦ Ὄθωνος ὡς Βασιλέως ὑπεγράφη ἀπό τόν Henry John Temple,
3. (Viscount Palmerston) Υποκόμη Πάλμερστον (Ἀγγλία) καί τούς πρίγκιπας
Charles Maurice de Talleyrand-Périgord, Σαρλ Μωρίς ντε Ταλλεϋράν-Περιγκόρ (Γαλλία) καί Christoph Heinrich Fürst von Lieven, Herr zu Mesothen (Russian: Христофор Андреевич Ливен, Khristofor Andreyevich Liven; Κρίστοπ φον Λίβεν (Ρωσία). Ἐστάλη δι’ ἔγκρισιν εἰς τόν Βασιλέα Λουδοβῖκον. Οὗτος ἐξέφρασεν ὁρισμένα
αἰτήματα διά τήν ἀποδοχήν τοῦ Ἑλληνικοῦ θρόνου ὑπό τοῦ υἱοῦ του Ὄθωνος: (1) Νά ἐπεκταθοῦν
τά ὅρια τοῦ βασιλείου ἕως τόν Βόλον καί τήν Ἄρταν καί νά προσαρτηθοῦν ἡ Κρήτη καί
ἡ Σάμος. (2) Νά χορηγηθῇ δάνειον 60 ἑκατ. Γαλλικῶν φράγκων. (3) Νά σταλοῦν εἰς τήν
Ἑλλάδα τρία συντάγματα Βαυαρικοῦ στρατοῦ (3.500 ἄνδρες). (4) Νά λειτουργήσῃ τριμελής
ἀντιβασιλεία ἕως τήν ἐνηλικίωσιν τοῦ Ὄθωνος. (5) Νά μή θεσπιστῇ Σύνταγμα πρίν τήν
ἀνάληψιν τῶν καθηκόντων ὑπό τοῦ Βασιλέως. Καί τέλος, (6) Ὁ τίτλος τοῦ Ὄθωνος νά
εἶναι «Βασιλεύς τῆς Ἑλλάδος».
Ἡ Ἀντιβασιλεία διοικοῦσε τήν Ἑλλάδα ἀπό τήν ἄφιξιν τοῦ Ὄθωνος
εἰς τήν Ἑλλάδα, ἀπό τόν Ἰανουάριον τοῦ 1833, ἕως τήν ἐνηλικίωσίν του, τόν Ἰούνιον
τοῦ 1835. Τήν ἀντιβασιλείαν τήν ἀπετέλουν οἱ:
·
Κόμης
Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσπεργκ (Armansperg), πρόεδρος
·
Γεώργιος
Λουδοβίκος φον Μάουρερ (Maurer) - ἐπέβλεπε τα της Δημόσιας Εκπαίδευσης και τα Εκκλησιαστικά καθ’ ὡς καί τα της Δικαιοσύνης.
·
Υποστράτηγος Κάρολος
Γουλιέλμος φον Χάιντεκ (Heideck) - ἐπέβλεπε τά Στρατιωτικά καί τά Ναυτικά.
Τούς ἀνωτέρω τρεῖς, οἱ ὁποῖοι ἀπετέλουν τήν Ἀντιβασιλείαν,
ἐπεκούρουν ὡς πάρεδρα μέλη οἱ:
·
Κάρολος φον Άμπελ (Karl von Abel) – οἰκονομολόγος καί νομομαθής - ἀναπληρωματικόν μέλος
τοῦ συμβουλίου καί γραμματεύς, ἐπέβλεπε τά Οἰκονομικά.
·
Ιωάννης Βαπτιστής Γκράινερ (Johann Baptist Greiner) – οἰκονομολόγος - ἐπέβλεπε τά τῆς Ἐξωτερικῆς πολιτικῆς
καί ἐπώπτευε τά τῆς Ἐσωτερικῆς διοικήσεως.
Εἰς τάς 21 Ἰουλίου 1834 ὁ πατέρας τοῦ
Ὄθωνος, Λουδοβίκος Α΄ της Βαυαρίας, ἀνεκάλεσε τόν
Μάουρερ καί τόν Ἄμπελ καί τούς ἀντικατέστησε μέ τούς:
·
Έγκιντ φον Κόμπελ (Ägid Ritter von Kobell) καί
·
Κάρλ Γκράινερ (Karl von Greiner).
[12] «Τότε ὁ
Μακρυγιάννης... κτίζων οἰκίαν... Συγχρόνως ἐπεδόθη εἰς τήν καλλιέργειαν τοῦ
συνεχομένου ἀγροῦ, φυτεύσας ἄμπελον καί ποικίλα δένδρα, περιφράξας δέ τόν
καλλιεργούμενον τόπον. ... Πρός δυσμάς ὡρίζετο ὁ πολυανθής οὗτος καί πολύκαρπος
παράδεισος ὑπό τῆς οἰκίας τοῦ Στρατηγοῦ, πρός βορρᾶν ὑπό τοῦ σωζομένου μέχρις ἐσχάτων
τείχους τῆς πόλεως, ...πρός ἀνατολάς ὑπό τής δυτικῆς πλευρᾶς τοῦ Ὀλυμπίου Διός,
περιλαμβάνων καί τά κάτωθεν αὐτοῦ ὑπάρχοντα δύο θολωτά σπήλαια,... πρός
μεσημβρίαν δέ ὑπό ἀτραποῦ, ὅπου ἡ ὁδός Ἀθανασίου Διάκου....». Ὅρα, «Εἰσαγωγή Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σσ. 58-60. Δι’ ὅ καί ἡ θαυμασία αὕτη περιοχή τῶν Ἀθηνῶν
φέρει τήν ἐπωνυμίαν «Μακρυγιάννη».
[13] «Διάλυσαν τά
μοναστήρια˙ συνφώνησαν μέ τούς Μπαυαρέζους καί
πούλαγαν τά δισκοπότηρα κι’ ὅλα τά γερά είς τό παζάρι˙ καί τά ζωντανά διά δίχως
τίποτα. ... Τότε πιαστήκαμεν καί γενήκαμεν κομμάτια. ... Ἀφάνησαν ὅλως διόλου
τά μοναστήρια καί οἱ καϊμένοι οἱ καλογέροι, ὁποῦ ἀφανίστηκαν εἰς τόν ἀγῶνα,
πεθαίνουν τῆς πείνας μέσα στούς δρόμους, ὁποῦ αὐτά τά μοναστήρια ἦταν τά πρῶτα
προπύργια τῆς ἀπανάστασής μας.». Ὅρα, Ἀπομνημονεύματα τοῦ Μακρυγιάννη, Πέλλα, Ἱστορικά, σ. 368.
[14] Ὁ σέρ Ρίτσαρντ Τσώρτς (Sir Richard Church) ἤ Ρίτσαρντ Τσέρτς
ἤ Ριχάρδος Τσούρτς ἤ Τζούρτζ ἤ Τσώρτζ ὅπως τόν ἀνέφερον εἰς
τήν Ἑλλάδα (1784-1873), ἦτο φιλέλλην, Βρετανός στρατιωτικός ἀπό τήν Ἰρλανδίαν, ὁ
ὁποῖος ὑπηρέτησεν εἰς τήν ὑπηρεσίαν τῆς Βρετανίας
εἰς τήν Ἑλλάδα καί ὡς πολιτικός τῆς Ἑλλάδος.
[15] Ὁ Κωνσταντῖνος Μπέλλιος, ὁ ὁποῖος ἐγνώριζε καλά τόν Μακρυγιάννην,
τό 1836, ἑπτά ἔτη ἐνωρίτερα πρίν στραφεῖ οὗτος κατά τοῦ Ὄθωνος, ἀναφέρει τά ἑξῆς:
«Ἐκ τοῦ Νοσοκομείου ἐξελθόντες ἐπήγαμεν νά κάμωμεν βίζιταν τῷ Μακρυγιάννη, ὅστις
εἶναι εἰς ὀργήν ἀπό μέρους τῆς Κυβερνήσεως, διότι ὑπέγραψεν ἀναφοράν, ἧν τό Δημοτικόν
Συμβούλιον ἐποίησεν, ἐν τῇ ἀπουσίᾳ τοῦ βασιλέως διά τάς καταχρήσεις ἅπερ ἐποίησεν
ὁ Ἄρμανσμπεργκ καί οἱ ἐν ὑπουργήμασι ὄντες Παυαροί [Βαυαροί], διά τούς μεγάλους
φόρους, ὅπου εἰς τό ἔθνος ἔβαλε καί κυρίως διά τόν χαρτόσημον φόρον ὅστις κανένα
μέρος τῆς Εὐρώπης δέν εἶναι τόσο βαρύς, ὥσπερ ἐν Ἑλλάδι καί διά τήν ἀπομάκρυνσιν
τῶν Παυαρῶν ἀπό Ἑλλάδος τήν ὁποίαν ἀδιακόπως κατατρώγουν. Τά ἐξ ἀμάξης ἔλεγεν αὐτός
ὁ καλός ἄνθρωπος καί πατριώτης κατά τῶν καταχρήσεων καί κατ’ ἐκείνων τῶν λεγομένων
πατριωτῶν, τῶν μετά τοῦ Ἄρμανσπεργκ καί ἄλλων Παυαρῶν τήν Ἑλλάδα ἀρμεγόντων. Αὐτόν
τόν ἄνδρα τόν ἔχοντα πέντε πληγάς εἰς διάφορα μέρη τοῦ σώματός του, κερδισμένας
εἰς διαφόρους μάχας ὑπέρ ἐλευθερίας καί ἀναγεννήσεως τῆς Ελλάδος, ἔχουν εἰς ὀργήν
καί θέλουν νά ἀπομακρύνουν ἀπό Ἀθήνας ὡς ένα κατάδικον. Ἐφρύαττεν ὁ ἀνήρ κατά τῶν
ἐπιβούλων τῆς πατρίδος του καί κατά τῶν εχθρῶν αὐτῆς». Ὅρα, Ἡμερολόγιο Κωνσταντίνου Μπέλλιου,
[16] Ὅρα, Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σσ.
421-441.
[17] Ποῦ εἶναι
σήμερον ὁ στρατός, οἱ ἀξιωματικοί καί ὁ καταπεπιεσμένος Ἑλληνικός λαός νά ἀντιδράσῃ
εἰς τήν κατάργησιν τοῦ Συντάγματος καί τήν ἀπαλοιφήν τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων
καί ἀτομικῶν ἐλευθεριῶν τοῦ ταλαιπώρου Νεο-Ἕλληνος; Δέν εἶναι δυνατόν μία
δουλοπρεπής ψευδο-κυβέρνησις νά καταλύῃ τήν Δημοκρατίαν εἰς τήν χώραν, ἡ ὁποία
τήν ἐγέννησε καί νά ἐπιβάλλῃ τάς ἀποφάσεις τῶν προδρόμων τοῦ ἀντιχρίστου καί
μάλιστα κατά τό ἐπετειακόν ἔτος τοῦ 2021, τοῦ 200ου ἔτους ἀπό τήν Ἐθνικήν Παλιγγενεσίαν τοῦ 1821. Ὅρα,
«Απόλυτος αρνητής της λογικής – Χώρισε τους πολίτες σε 3 κατηγορίες»,
[18] Τό 1843, ὁ τότε συνταγματάρχης τοῦ
ἱππικοῦ, Δημήτριος Καλλέργης, μυήθηκε, ἀπό τόν Ἀνδρέαν Μεταξᾶν καί τόν τότε πρεσβευτήν
τῆς Ρωσίας, Κατακάζη, εἰς τήν συνωμοσίαν ἐναντίον τοῦ βασιλέως Ὄθωνος μέ σκοπόν τήν παραχώρησιν
συντάγματος, ἐν ᾧ
ἦλθεν εἰς ἐπαφήν καί μέ τόν Μακρυγιάννην
(Ὅρα, Δημήτρη
Φωτιάδη, Όθωνας - Η μοναρχία, εκδόσεις Κυψέλη, Αθήνα
1963).Τό βράδυ τῆς 2ας
πρός τήν 3ην Σεπτεμβρίου 1843, ὁ Καλλέργης λαβών τήν φρουράν τῶν Ἀθηνῶν,
ἐτέθη ἐπικεφαλής της καί ἐν ᾧ κατέστη ἀπόλυτος κύριος
τῆς πρωτευούσης ἀπηλευθέρωσε τούς κρατουμένους τῶν φυλακῶν τοῦ Μεντρεσέ, κατέλαβε
διάφορα δημόσια κτίρια καί ἔθεσεν εἰς περιορισμόν διαφόρους ὑπουργούς τῆς κυβερνήσεως,
καθ’ ὡς καί φιλομοναρχικούς ἀξιωματικούς, ἐβάδισε κατά τῶν Ἀνακτόρων, ἀναγκάζων
τόν Ὄθωνα ὑπό τήν ἀπειλήν ἀκόμη καί ἑτέρων δραστικῶν μέτρων νά προχωρήσῃ εἰς τήν
παραχώρησιν συντάγματος, καί οὕτως τίθετε τέλος εἰς τό πολίτευμα τῆς ἀπολύτου μοναρχίας.
Ἀπό τήν 11ην Σεπτεμβρίου 1843 ὡρίσθη οὗτος στρατιωτικός διοικητής τῶν
Ἀθηνῶν καί κατόπιν συμμετεῖχεν ὡς πληρεξούσιος τῶν Κρητῶν εἰς τήν ἐν Ἀθήναις Ἐθνοσυνέλευσιν
τοῦ 1843.
[19] Ὅρα, «Εἰσαγωγή Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σ. 66.
[20] Ὁ κόμης Ἀνδρέας Μεταξᾶς (1790-1860) ἦτο Κεφαλλονίτης ἀγωνιστής τῆς
Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, διπλωμάτης καί πολιτικός. Διετέλεσε
πρωθυπουργός τῆς Ἑλλάδος ἀπό τάς 3 Σεπτεμβρίου 1843 ἕως τάς 16 Φεβρουαρίου
1844. Οἱ ὁπλαρχηγοί τοῦ 1821 τοῦ ἔδωσαν τό παρωνύμιον Κόντε Λάλας διότι ἐτραυματίσθη κατά τήν μάχην τοῦ Λάλα. Τό 1841
ἐχρημάτισεν ὑπουργός Στρατιωτικῶν εἰς τήν Κυβέρνησιν τοῦ Ἀλεξάνδρου
Μαυροκορδάτου κατά τούς μῆνας Ἰούλιον καί Αὐγουστον. Μετά τήν παραίτησίν του
ἀπό ὑπουργός Στρατιωτικῶν ἀνεμίχθη μέ
ἄλλους διά τήν παραχώρησιν Συντάγματος εἰς τήν Ἐπανάστασιν τῆς 3ης
Σεπτεμβρίου 1843. Μετά τόν θάνατον τοῦ Κολοκοτρώνη (4 Φεβρουαρίου 1843), ἀνέλαβεν οὗτος ἀρχηγός τοῦ
Ρωσικοῦ Κόμματος. Ὅρα, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%89%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%BA%CF%8C%CE%BC%CE%BC%CE%B1. Τήν 3ην Σεπτεμβρίου
1843, ὡς ἐπακόλουθον τοῦ κινήματος, τό ὁποῖον ἐξέσπασε τήν ἰδίαν ἡμέραν, ἔλαβεν
ὑπό τοῦ Ὄθωνος ἐντολήν σχηματισμοῦ κυβερνήσεως μέ σκοπόν τήν προετοιμασίαν διά
τήν ψήφισιν τοῦ Συντάγματος. Ὀλίγας ἡμέρας ἀργότερον, ὑπό τήν ἀπειλήν ὅτι ἐάν
δέν ἐγἰνετο δεκτή ἡ εἰσήγησίς του θά παρῃτεῖτο, ἐπέτυχε νά πείσῃ τό ὑπουργικόν
συμβούλιον διά διεύρυνσιν τῆς κυβερνήσεως μέ τήν συμμετοχήν τῶν Ἀλεξάνδρου
Μαυροκορδάτου καί Ἰωάννου Κωλέττη, ἡγετῶν τοῦ Ἀγγλικοῦ καί Γαλλικοῦ κόμματος
ἀντιστοίχως.
[21] Τό 1840, ὁ Μακρυγιάννης ἵδρυσε μίαν
ὀργάνωσιν μέ σκοπόν τήν ἐπιβολήν Συντάγματος. Εἰς τήν ὀργάνωσιν ταύτην συντόμως
ἐμυήθησαν ὁπλαρχηγοί καί ἀγωνισταί τοῦ 1821, οἱ ὁποῖοι εἶχον παραγκωνισθῆ ἀπό
τούς Βαυαρούς. Τά μέλη τῆς ὀργανώσεως ἐδεσμεύοντο δι’ ὅρκου εἰς τήν πατρίδα καί
τήν Ὀρθοδοξίαν. Ὡρισμένοι ἐν τῶν ὁπλαρχηγῶν,
οἱ ὁποῖοι ἐμυήθησαν ἦσαν, ὁ Θεόδωρος Γρίβας, ὁ Μῆτρος Δεληγιώργης, ὁ Νικόλαος Κριεζιώτης κ.ἄ. Ἐν συνεχείᾳ ὁ
Μακρυγιάννης ἔστρεψε τήν προσοχήν του εἰς τούς πολιτικούς καί κατέβαλε μεγάλην
προσπάθειαν, ὥστε νά μυήσῃ καί ἕτερα ἔμπιστα ἄτομα. Προσήγγισε καί ἐμύησε τόν ἀρχηγόν
τοῦ Ρωσικοῦ κόμματος, τόν Ἀνδρέαν Ματαξᾶν, σημαντικήν προσωπικότητα τῆς ἐποχῆς˙
ἐν ᾧ ἐν συνεχείᾳ
προσεχώρησεν εἰς τό κίνημα καί ὁ ἀρχηγός τοῦ Ἀγγλικοῦ κόμματος ὁ Ἀνδρέας Λόντος.
Οἱ δύο οὗτοι κατόρθωσαν νά μυήσουν τάς πλέον ἐξεχούσας προσωπικότητας τῆς ἐποχῆς,
ὅπως, τόν Ρήγαν Παλαμήδην, Κωνσταντῖνον Κανάρην, Χρύσανθον Σισίνην,
Κωνσταντῖνον Ζωγράφον, κ. ἄ. Διά τήν ἐπιτυχίαν του, τό κίνημα ἐχρειάζετο καί τήν
συνεργασίαν τοῦ στρατοῦ. Διά τοῦτο ἐμύησαν τόν συνταγματάρχην Δημήτριον
Καλλέργην. Διά νά ἐπιτύχουν τούς σκοπούς των ἐφρόντισαν νά μεταθέσουν τοῦτον ἀπό
τὀ Ἄργος εἰς τάς Ἀθήνας καί νά τόν διορίσουν στρατιωτικόν διοικητήν τῆς πόλεως
τῶν Ἀθηνῶν. Ὁ Καλλέργης κατάφερε νά φέρῃ εἰς ἐπαφήν τούς κινηματίας καί μέ ἄλλους
στρατιωτικούς, ὡς τόν Σπυρομήλιον, καί ἐπείσθησαν ἵνα προσχωρήσουν εἰς τήν ὀργάνωσιν.
Ὀλίγον πρό τοῦ ξεσπάσματος τοῦ κινήματος, ἐσχηματίσθη τριμελής ἐπιτροπή ὑπό
τῶν, Ἀνδρέου Μεταξᾶ, Ἰωάννου Μακρυγιάννη καί Δημητρίου Καλλέργη. Ἕκαστος ἐκ
τούτων ἀντιπροσώπευεν ἕνα διαφορετικόν κόσμον, ὁ Μεταξᾶς τόν πολιτικόν, ὁ
Μακρυγιάννης τόν λαϊκόν καί ὁ Καλλέργης τόν στρατιωτικόν τοιοῦτον.
[22] Ὁ Σπύρος ἤ Σπυρίδων Μήλιος (1800-1880), γνωστός καί ὡς Σπυρομήλιος, ὑπῆρξε στρατιωτικός, ἀγωνιστής
τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821, πολιτικός, πληρεξούσιος, βουλευτής καί πέντε φορές ὑπουργός
Στρατιωτικῶν, διοικητής τῆς Σχολῆς Εὐελπίδων. Ὅρα, Σπυρομίλιου, Ἀπομνημονεύματα τῆς Δευτέρας Πολιορκίας τοῦ
Μεσολογγίου 1825-1826. https://catalogue.nlg.gr/Record/b.335407
[23] Εἰς τήν συμβολήν τῶν ὁδῶν Αἰόλου καί Πελοπίδα, τό 17ον
αἰῶνα ἐλειτούργη ὁ Μεντρέσες, δηλαδή τό ὀθωμανικόν ἱεροσπουδαστήριον. Κατά τήν Ὀθωνικήν
περίοδον εἰς Ἀθήνας, ὁ Μεντρεσές μετετράπη εἰς φυλακήν, ἡ ὁποία ἐλειτούργη ἕως
τά πρῶτα ἔτη τῆς Βασιλείας τοῦ Γεωργίου Α’ (1863-1913). Ὅρα, «Ἡ
Φυλακή-Κάτεργο τῆς Ἀθήνας μέ τό Μισητό Πλατάνι. Ποῖοι ἔλεγαν τήν φράση “χαιρέτα
μου τόν πλάτανο” καί τί ἐννοούσαν. Τί ἀπέμεινε (βίντεο)». https://www.mixanitouxronou.gr/aytos-einai-o-platanos-tis-athinas-poy-apagchonizontan-oi-thanatopoinites-mechri-ton-19o-aiona-pos-vgike-i-frasi-chaireta-moy-ton-platano-kai-ti-simainei-vinteo/
[24] Ἕν ἀπόσσπασμα ἐκ
τῆς διατριβῆς διαμαρτυρίας τοῦ Μακρυγιάννη εἶναι τό ἑξῆς: «...Τό νά σκοτώσω ἐγώ βασιλεῖς καί τώρα ὁποῦ τό
γράφω καί τό σημειώνω αὐτό κλαίω καί τρέμω... Πότε ἀκούσατε, κύριε συντάκτα, ὅτι
ἐγώ εἶμαι θηρίον εἰς τήν κοινωνίαν; Πότε ἔβλαψα τήν πατρίδα; ... Πότε ἀκούσατε
σεῖς αὐτό, καί ἄλλοι ἄνθρωποι ὁποῦ ἔχουν συνείδησιν καί μέ ὀνομάζουν παράφρονα;
Εἶμαι, δέν τό ἀρνοῦμαι εἰς τούς φρονοῦντας οὕτω, καί νά σᾶς εἴπω διατί εἶμαι
παράφρων... Ἔχω δύο πληγάς εἰς τήν κεφαλήν, ἄλλην εἰς τόν λαιμόν, ἄλλην εἰς τήν
χεῖρα, ἥτις ὡς ἐκ τούτου δέν ἔχει κόκκαλα, ἄλλην εἰς τόν πόδα καί ἄλλην εἰς τήν
γαστέρα, καί εἶμαι ζωσμένος μέ τά σίδερα καἰ φυλάττω τά ἔντερα ἐντός αὐτῆς... αὐτάς
τάς πληγάς τάς ἔλαβον διά τήν πατρίδα, καί ὄταν ἀλλάζῃ ὁ καιρός, οἱ δριμύτατοι
πόνοι μέ καθιστῶσι παράφρονα...». Ὅρα, «Εἰσαγωγή Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σ. 80.
[25] «...Καί τώρα
γράφω μέ δάκρυα... καί δέν μᾶς ἀκοῦς καί δέν μᾶς βλέπεις... φυλακωμένοι ἕξι μῆνες
ὅλοι μας καί μέ φρουρά, καί νά κοιτάζω αὐτούς. Καί νά σκούζω νύχτα καί ἡμέρα ἀπό
τίς πληγές μου, καί νά βλέπω τή δυδτυχισμένη μου φαμιλιά καί τά παιδιά μου
πνιμένα εἰς τά κλάματα καί ξυπόλυτα. Καί ἕξι μῆνες φυλακωμένος σέ δύο ἀδρασκελιές
κάμαρη... καί γιατρόν νά μή βλέπωμεν, οὔτε ν’ ἀφίνουν κανένα νά πλησιάσῃ νά μᾶς
ἰδῇ,... ἀρρώστησε ἡ φαμελιά μου... Τέλος πάντων ὅλοι θέλουν νά χαθοῦμε˙ μᾶς κάνουν ἀνάκρισες ὁλουνῶν, κατ’ οἶκον ἔρευνα,
σπίτια, κατώγεια, ταβάνια, κασσέλες, εἰκόνες δικές σου... Ἦρθαν ὕστερα
ἀνακριτές καί ξετάζουν τήν φαμιλιά μου διατί νἄχω μεγάλο κομπολόγι
[κομποσχοίνι] καί ποιός καλόγερος μοῦ τὄδοσε... Καί σέ ἕξι μῆνες μᾶς θυμήθηκαν,
καί τίς δεκατρεῖς τουτουνοῦ τοῦ μῆνα, Αὐγούστου 12, ἦρθε «μοίραρχος μέ τήν
στολή του, ὁποῦ μᾶς φύλαγε, καί μοῦ λέγει νά πάγω εἰς τήν φυλακή τοῦ Μεντρεσέ,
ὁποῦ φυλακώνουν τούς κακούργους...». Ὅρα, «Εἰσαγωγή Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη, σ. 81.
[26] Τά ἀπομνημονεύματα τοῦ
Δεληγιάννη εἶναι ἡ «φωνή τῶν
κοτσαμπάσηδων καί τῶν προεστῶν»,
κατά τόν Κωνσταντῖνον Δημαρᾶν. Τά ἀπομνημονεύματά του θεωροῦνται ἀπό τούς ἱστορικούς
ἀρκετά ἀμφιλεγόμενα. Μέ τήν ἀρχήν τοῦ κειμένου του, ἕνας βασικός στόχος τῶν
γραπτῶν του φαίνεται πώς εἶναι νά τεκμηριώσῃ τήν ὑφεσιακή, ἔναντι τῶν Τούρκων,
στάσιν τοῦ πατέρα του ὡς εὐεργετικήν διά τόν Ἑλληνικόν πληθυσμόν καί τή
διατήρησιν τῆς εἰρήνης εἰς τόν Μοριά. Ἕνας ἀπό τούς στόχους τοῦ τρίτομου ἔργου
του θεωρεῖται πώς εἶναι νά ἐξυψώσῃ τήν οἰκογένειάν του καί γενικῶς τήν τάξιν τῶν
προκρίτων ἀγωνιστῶν (κοτσαμπάσηδων), τούς ὁποίους ὑπερασπίζεται σθεναρῶς ἔναντι
ἄλλων σημαντικῶν ἀγωνιστῶν τῆς Ἐπαναστάσεως, οἱ ὁποῖοι ἀνῆκον εἰς ἄλλας
(«κατωτέρας») τάξεις. Ἐντός τῶν κειμένων του εἶναι ἐμφανής ἡ ἐπιθετική κριτική
του ἔναντι ἀρκετῶν ἀγωνιστῶν τῆς Ἐπαναστάσεως καί κυρίως κατά τοῦ Θεοδώρου
Κολοκοτρώνη, Ἰωάννου Μακρυγιάννη κ. ἄ. Ἐπίσης ἀναφέρεται καί εἰς αἱματηράς
διαμάχας τῶν οἰκογενειῶν τῶν προκρίτων-κοτσαμπάσηδων τῆς Πελοποννήσου πρό τῆς Ἐπαναστάσεως,
αἱ ὁποῖαι συνετέλεσαν σημαντικῶς εἰς τήν ἔναρξιν ταύτης. Συγκρινόμενα τά ἀπομνημονεύματα
τούτου μέ τά τοιαῦτα τοῦ Μακρυγιάννη ἤ τοῦ Κασομούλη, δέν εἶναι ἀνάλογα «ἀπό τήν
ἄποψη τῆς παιδείας». Ἀπεβίωσεν εἰς Ἀθήνας τήν 18ην Σεπτεμβρίου 1862. Ὅρα, Βίκτωρ Γ.
Παπαγιαννόπουλος, Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ
ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗ ΛΙΤΙΝΑ ΛΙΘΙΝΟΥ LITINUS ...
[27] Ὅρα, «Εἰσαγωγή
Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη,
σ. 84.
[28] «...Ἀφοῦ μέ λευτέρωσαν
καί πῆγα εἰς τό χαλασμένο μου σπίτι καί εἰς
τήν ταλαίπωρή μου οἰκογένεια... μ’ ἀνάδωσαν οἱ πληγές, τήν μία Λαμπρή ἐπέρσι καί
τήν Λαμπρή ὁποῦ πέρασε πάγει δύο χρόνια τώρα... πῆγα εἰς τήν σπηλιά ὁποῦναι εἰς τό περιβόλι μου νά ξανασάνω...
καί μέ τό στανιό καί ἀκουμπῶντα μέ τό ξύλο ἔσωσα ἐκεῖ, μοῦ ρίχνουν πέτρες καί
μέ χτυποῦν καί μαγαρισές ἀνθρώπινες ἀπάνω μου˙ «Φάγε ἀπό αὐτές, στρατηγέ Μακρυγιάννη, νά χορτάσῃς, ὁποῦθελες νά κάμῃς
σύνταγμα». Καί μ’ ἀνοίγουν τόσες νέες πληγές ἀπό τά χτυπήματα κι’ ἀπό τά
ἀγκυλώματα, καί μέ πάγει ὡς τήν σήμερον τό ὄμπυον, καί αἷμα ἀπό μπροστά καί ἀπό
πίσω˙ ἐσάπισα, ἐσκουλήκιασα... Αὐτά ἔστειλα εἰς τήν δημαρχία κι’ ἀκρόαση δέν
μοὔδωσε. Καί ξακολούθαγε αὐτό ὡς τήν παραμονή τοῦ Σωτῆρος. Κι’ ἀνήμερα μέ
χτύπησαν πολύ, ἔμεινα νεκρός, δέν στανόμουν ζωντανός εἶμαι ἤ πεθαμένος ...
Νύχτωσα ἐκεῖ, καί μέ χέρια καί ποδάρια πῆγα κ’ ἔπεσα εἰς τό κρεββάτι μου νά μήν
μέ ἰδῇ ἡ δυστυχισμένη μου οἰκογένεια...».
Ὅρα, «Εἰσαγωγή Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα
Μακρυγιάννη, σσ. 85-86.
[29] Τό ψήφισμα τοῦ Ἔθνους.
Τήν
νύκτα τῆς 10ης προς 11ην
Ὀκτωβρίου 1862, ἐξεδόθη τό ἑξῆς περίφημον
ψήφισμα τοῦ Ἔθνους:
«Τά
δεινά τῆς Πατρίδος ἔπαυσαν. Ἅπασαι αἱ ἐπαρχίαι καί ἡ πρωτεύουσα συνενωθεῖσαι
μετά τοῦ στρατοῦ ἔθεσαν τέρμα εἰς αὐτά. Ὡς κοινή δέ ἔκφρασις τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους
ὁλοκλήρου κηρύττεται καί ψηφίζεται:
Ἡ βασιλεία τοῦ Ὄθωνος καταργεῖται. Προσωρινή κυβέρνησις συνιστάται ὅπως
κυβερνήσῃ τό κράτος μέχρι συγκαλέσεως τῆς Ἐθνικής συνελεύσεως, συγκειμένης ἐκ τῶν
ἑξῆς πολιτῶν: Δημητρίου Βούλγαρη Προέδρου, Κωνσταντίνου Κανάρη, Βενιζέλου
Ρούφου. Ἑθνική Συντακτική Συνέλευσις καλεῖται ἀμέσως πρός σύνταξιν τῆς
Πολιτείας καί ἐκλογήν ἡγεμόνος.
Ζήτω τό Ἔθνος! Ζήτω ἡ Πατρίς!
Ἐγένετο
εἰς Ἀθήνας ἐν ἔτει σωτηρίῳ 1862 καί μηνί Ὀκτωβρίῳ τῇ δεκάτῃ αὐτοῦ».
Ὅρα,
«Αφιέρωμα: Τρία στρατιωτικά κινήματα που άλλαξαν την Ελλάδα – Όταν ο Όθωνας
εγκατέλειψε τη χώρα». https://www.topontiki.gr/2021/09/18/afieroma-tria-stratiotika-kinimata-pou-allaxan-tin-ellada-otan-o-othonas-egkatelipse-ti-chora/
[30] Ὅρα, «Εἰσαγωγή
Βλαχογιάννη», Ἀπομνημονεύματα Μακρυγιάννη,
σ. 86.
[31] Ἡ «πράξις» αὕτη
ἐδημοσιεύθη εἰς τό Φύλλον 31 τῆς 3ης Σεπτεμβρίου 1843 τῆς Ἐφημερίδος
τῆς Κυβερνήσεως.
[32] Σύνταγμα τῆς Ἑλλάδος
(1844) https://el.wikisource.org/wiki/%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82_(1844)
[33] Ὡς ἦτο αὕτη πρό τής Μάχης τοῦ Ματζικέρτ (26ης
Αὐγούστου 1071). Ὅρα, Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου,. «ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 11ου καὶ 21ου ΑΙΩΝΟΣ», Christian Vivliografia, 16 Σεπτεμβρίου, 2020, σσ. 1-21.
[34] “Totum Graecorum est” (Ὅλα εἶναι Ἑλληνικά = Ὅλα προέρχονται ἀπό τούς Ἕλληνες), Marcus Tullius Cicero (106 B.C.– 43 B.C.) [Λατῖνος κλασσικός]
“There are no other people in the world, which have offered so many things
to humanity as the Greek people and to have been fought so much, from so many
people, who did not offer anything to humanity.” (Friedrich Wilhelm Nietzsche).
“The last word of the earth, when it will leave its last breath, it will be
GREECE.” (Jean Rispen).
“Damned Greek, you found everything;
philosophy, geometry, physics, astronomy… you left nothing for us.” (Καταραμένε Ἕλληνα ἀνακάλυψες τά πάντα, φιλοσοφία,
γεωμετρία, φυσική, ἀστρονομία… δέν ἄφησες τίποτα γιά ἐμᾶς.) [Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759-1805);
Γερμανός ποιητής, φιλόσοφος καί Ἰστορικός].
«Οἱ Ἕλληνες εἶναι
λαός μή κυβερνήσιμος, γιά τοῦτο πρέπει νά τόν χτυπήσουμε στήν πολιτιστική του
ρίζα.» (Henry Kissinger).
«Ὄλβιος ὅστις τῆς Ἱστορίας
ἔσχε μάθησιν.» (Εὐριπίδης).
[35] Ὅρα, ΑΡΧΙΚΑΚΟΠΟΙΟΣ ΤΗΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ Ο ΠΑΠΑΣ. https://orthodoxostypos.gr/%ce%b1%cf%81%cf%87%ce%b9%ce%ba%ce%b1%ce%ba%ce%bf%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%cf%83-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b5%ce%ba%ce%ba%ce%bb%ce%b7%cf%83%ce%b9%ce%b1%cf%83-%ce%bf-%cf%80%ce%b1%cf%80%ce%b1%cf%83/
Ὅρα
ἐπίσης, Νικολάου Π.
Βασιλειάδη, Ὁ Ἅγιος Μᾶρκος ὁ Εὐγενικός καί ἡ Ἕνωσις τῶν Ἐκκλησιῶν, Ἀδελφότης Θεολόγων
«Ο
ΣΩΤΗΡ», Ἀθῆναι, Μάρτιος
1993.
[36] Ὅρα, ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΑΠΟ
ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ (Δ. Νατσιός). https://christianvivliografia.wordpress.com/2021/11/25/%ce%bb%ce%b9%ce%b3%ce%bf-%cf%80%cf%81%ce%b9%ce%bd-%ce%b1%cf%80%ce%bf-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%b1%ce%bb%cf%89%cf%83%ce%b7-%cf%84%ce%b7%cf%83-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b7%cf%83-%ce%b4-%ce%bd%ce%b1%cf%84/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου