Η Παναγία του Κούρσκ

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Κούρσκ (τέλη 13ου αι.). Νέα Υόρκη Αμερικής.

Η σεπτή εικόνα της Παναγίας του Κούρσκ, που εορτάζεται στις 8 Μαρτίου και στις 8 Σεπτεμβρίου, είναι φημισμένη και σεβαστή σ’ όλη την ορθόδοξη Ρωσία.

Η ιστορία της αρχίζει τον 13^ο αιώνα, της σαρωτικής μογγολικής εισβολής στη Ρωσία. Ανάμεσα στις πολλές ρωσικές επαρχίες που ερημώθηκαν τότε, ήταν και αυτή της Καλούγκα. Η σημαντικότερη πόλη της, το Κούρσκ, καταστράφηκε τελείως, δεν έμεινε πέτρα πάνω στην πέτρα! Ολόκληρη η περιοχή με τα πυκνά δάση της, δίχως ανθρώπους πιά, μεταβλήθηκε σε βασίλειο άγριων ζώων. Εδώ έρχονταν να κυνηγήσουν όσοι κάτοικοι της κοντινής πόλης Ρίλσκ είχαν γλιτώσει από τα μογγολικά σπαθιά.

Στις 8 Σεπτεμβρίου του 1295 ένας από τους κυνηγούς έφτασε ως τις όχθες του ποταμιού Τούσκαρη, όχι πολύ μακριά από το κατεστραμμένο Κούρσκ. Ξαφνικά είδε στη γη, κοντά στη ρίζα κάποιου δένδρου, ένα σανίδι. Το σήκωσε και, γυρίζοντάς το από την άλλη μεριά, διαπίστωσε με έκπληξη πως ήταν εικόνα της Παναγίας, ένα αντίγραφο της πολύ γνωστής εικόνας "Το Σημείο" του Νόβγκοροντ. Την ίδια στιγμή έγινε κιόλας το πρώτο της θαύμα: Μόλις τη σήκωσε ο κυνηγός από το σημείο του εδάφους, όπου κειτόταν ανέβλυσε μια πηγή με άφθονο και πεντακάθαρο νερό!

Στον τόπο εκείνο σύντομα κατασκευάστηκε με τη φροντίδα του κυνηγού ένα μικρό ξύλινο παρεκκλήσι, στο οποίο τοποθετήθηκε η θεομητορική εικόνα. Οι κάτοικοι του Ρίλσκ άρχισαν να έρχονται εδώ για να την προσκυνήσουν, καθώς με τον καιρό έγινε ξακουστή για τις θαυματουργικές θεραπείες της. Τελικά πήραν την άδεια του ηγεμόνα Βασιλείου Σεμιάκ για να τη μεταφέρουν στην πόλη τους.

Μπροστά στις πύλες του Ρίλσκ ο κλήρος και όλος ο λαός επιφύλαξαν τιμητική υποδοχή στην ιερή εικόνα. Ένας μόνο απουσίαζε, ο ηγεμόνας Βασίλειος, που δεν φημιζόταν για την ευλάβειά του. Ο φιλάνθρωπος Θεός, όμως, με μια πρόσκαιρη παιδαγωγική τιμωρία τον συνέτισε: Την ώρα που η πομπή έμπαινε στην πόλη, εκείνος τυφλώθηκε! Αλλά, μετανοώντας, έκανε Παράκληση μπροστά στην εικόνα και, μόλις την προσκύνησε, ξαναβρήκε το φως του. Μετά το θαύμα αυτό, γεμάτος δέος και κατάνυξη ο ηγεμόνας έχτισε Ναό του Γενεθλίου της Θεοτόκου, στον οποίο τοποθετήθηκε η σεπτή εικόνα.

Δεν έμεινε, όμως, εκεί για πολύ. Μια μέρα εξαφανίστηκε παράδοξα και βρέθηκε ύστερ’ από λίγο καιρό στο σημείο που είχε φανερωθεί, στην όχθη του ποταμού Τούσκαρη, μέσα στο ξύλινο παρεκκλήσι. Οι κάτοικοι του Ρίλσκ την πήραν και την έφεραν πάλι στην πόλη τους. Αλλά εκείνη για δεύτερη φορά επέστρεψε θαυματουργικά στο παρεκκλήσι. Έπειτα από αρκετές μεταφορές, που τις ακολουθούσε πάντοτε η επιστροφή της εικόνας στον ίδιο τόπο, όλοι κατάλαβαν ότι θέλημα της Παναγίας ήταν να παραμείνει εκεί, γι’ αυτό και δεν την ξαναπήραν.

Ένας ευλαβής ιερομόναχος, που λεγόταν Θεόφιλος, έχτισε ένα κελάκι δίπλα στο παρεκκλήσι και εγκαταστάθηκε σ’ αυτό, ζώντας με μεγάλη άσκηση και τελώντας Παρακλήσεις για τους πολυάριθμους πιστούς, που έρχονταν για να προσκυνήσουν τη θεομητορική εικόνα και να ευεργετηθούν από τη θαυματουργική της δύναμη.

Το 1383 η περιοχή του Κούρσκ λεηλατήθηκε και ερημώθηκε πάλι από τους Μογγόλους. Τότε οι βάρβαροι επιδρομείς, αφού άρπαξαν ότι χρήσιμο βρήκαν και πέταξαν ολόγυρα ότι δεν ήθελαν, έβαλαν φωτιά στο παρεκκλήσι και στο κελί. Τον π. Θεόφιλο τον έσυραν σκλάβο στην επικράτειά τους, όπου τον έβαλαν να βόσκει πρόβατα. Ο θεοσεβούμενος ιερομόναχος, παρ’ όλες τις πιέσεις και τις απειλές των αφεντάδων του, αρνήθηκε να προδώσει τον Κύριο και να γίνει μουσουλμάνος.

Μια μέρα, μόνος ανάμεσα στο κοπάδι, παρηγορούσε τον εαυτό του ψάλλοντας διάφορους εκκλησιαστικούς ύμνους. Κάποιοι Ρώσοι επίσημοι, πρέσβεις του μεγάλου ηγεμόνα της Μόσχας αγίου Δημητρίου Ντόνσκοϊ (1358-1389) προς τον χάνο των Μογγόλων, έτυχε να περνούν από ‘κει και άκουσαν τη σλαβονική ψαλμωδία. Έτσι βρήκαν τον σκλάβο ομοεθνή τους ιερέα και έσπευσαν να τον εξαγοράσουν με λύτρα. Ο π. Θεόφιλος επέστρεψε στην όχθη του Τούσκαρη κι έφτιαξε πάλι το εκκλησάκι της Υπεραγίας Θεοτόκου και το ξύλινο κελάκι του, όπου εγκαταστάθηκε. Ζούσε με νηστεία και προσευχή, λυπημένος πάντως για την απώλεια της ιερής εικόνας της Παναγίας του Κούρσκ. Ώσπου μια μέρα, ψάχνοντας ανάμεσα σε πράγματα που είχαν σκορπίσει ολόγυρα οι Μογγόλοι πριν πυρπολήσουν το εκκλησάκι, βρήκε δυό σανίδια πεταμένα καταγής. Τα σήκωσε, και τι να δεί! Ήταν η θεομητορική εικόνα διχοτομημένη! Έφερε κοντά τα δυό κομμάτια της, και αυτά αμέσως ενώθηκαν τέλεια. Δεν έμεινε το παραμικρό ίχνος από το σπάσιμο.

Οι κάτοικοι του Ρίλσκ, μαθαίνοντας για την αναπάντεχη επανεύρεση της εικόνας, δόξασαν τον Κύριο και την πανάχραντη Μητέρα Του. Σύντομα στη θέση του ξύλινου παρεκκλησίου έχτισαν πέτρινο ναό και την τοποθέτησαν σ’ αυτόν.

Το 1597 με εντολή του τσάρου Θεοδώρου Ιβάνοβιτς (1584-1598) η εικόνα μεταφέρθηκε στη Μόσχα. Τότε προστέθηκαν γύρω της τα περιθώρια με τους προφήτες και οι διαστάσεις της έγιναν μεγαλύτερες. Το 1615 ο τσάρος Μιχαήλ Δ΄ Θεοδώροβιτς (1613-1645) την έστειλε πίσω στο Κούρσκ και πρόσταξε να οικοδομηθεί μοναστήρι στον τόπο της ευρέσεώς της. Έτσι, ιδρύθηκε η Μονή Κορένοϊ.

Από το 1618 η θαυματουργή εικόνα τον περισσότερο καιρό παρέμενε στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας του Κούρσκ.

Το 1769 θεραπεύθηκε από σοβαρή ασθένεια ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ, παιδί τότε δέκα χρονών, όταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας του Κούρσκ, σε κάποια λιτανεία της στους δρόμους της πόλης, μεταφέρθηκε αναγκαστικά στην αυλή του σπιτιού του εξαιτίας μιάς καταρρακτώδους βροχής.

Το 1898 τρείς άθεοι τρομοκράτες, με επικεφαλής τον Α. Γ. Ουφίμτσωφ, τοποθέτησαν βόβα στον Καθεδρικό Ναό της Παναγίας «Το Σημείο», δίπλα στην εικόνα. Από την έκρηξη καταστράφηκε ο ναός, αλλά η εικόνα έ,εινε αβλαβής.

Τον Μάρτιο του 1920, μετά το κλείσιμο της Μονής Κορένοϊ από τους μπολσεβίκους, η εικόνα μεταφέρθηκε στη Σερβία από τον επίσκοπο Κούρσκ Θεοφάνη (Γαβριήλωφ) και από ‘κει, το 1944, στις Η.Π.Α., όπου τοποθετήθηκε στη Μονή Νοβοκορένοϊ. Το 1957 κατατέθηκε στον Ρωσικό Ναό της Παναγίας «Το Σημείο» της Νέας Υόρκης.

Τον Σεπτέμβριο του 2009, έπειτα από ενενήτα χρόνια απουσίας της, μεταφέρθηκε για λίγες μέρες στη Ρωσία και επιστράφηκε πάλι στη Νέα Υόρκη. Από τότε μεταφέρεται κάθε χρόνο στο Κούρσκ, στον τόπο όπου είχε βρεθεί, και παραμένει εκεί έναν περίπου μήνα, για προσκύνηση και αγιασμό των πιστών.

ΠΗΓΗ: «Θαυματουργές εικόνες της Παναγίας στη Ρωσία»

Εκδ. Ι.Μ. ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ