Μακρόθυμος είναι εκείνος που περιμένει το τέλος του
πειρασμού και παίρνει τον έπαινο για την καρτερία του.
Ο άνθρωπος που μακροθυμεί έχει πολλή σύνεση (Παροιμ.
14:29), γιατί όλα όσα του συμβαίνουν τα συσχετίζει με το τέλος, και αυτό
περιμένοντας, ανέχεται τα λυπηρά. Και το τέλος είναι η αιώνια ζωή, όπως λέει ο
απόστολος (Ρωμ. 6:22). «Και αυτή είναι η αιώνια ζωή, το να γνωρίζουν εσένα, τον
μόνο αληθινό Θεό, και αυτόν που έστειλες, τον Κύριο Ιησού Χριστό» (Ιω. 17:3).
Όταν είσαι μαζί με τους άλλους αδελφούς, πρόσεξε
μήπως νοθέψεις τον συνηθισμένο έπαινο του αδελφού, λόγω της λύπης που κρύβεται
μέσα σου εξαιτίας του, ανακατώνοντας κρυφά στα λόγια σου την κατηγορία.
Αντίθετα, στη συνάντησή σας να τον επαινέσεις με ανόθευτους επαίνους, και να
προσεύχεσαι ειλικρινά γι’ αυτόν όπως προσεύχεσαι για τον εαυτό σου, και έτσι θα
απαλλαγείς πολύ γρήγορα από το ολέθριο μίσος.
Και αν τυχόν ο αδελφός, καθώς πειράζεται από τον
δαίμονα, επιμένει να σε κακολογεί, εσύ μη βγεις από την κατάσταση της αγάπης με
το να ανεχτείς τον ίδιο πονηρό δαίμονα να ενοχλεί τον νου σου. Και δεν θα βγεις
από την αγάπη αν, ενώ εκείνος σε κατηγορεί, εσύ τον επαινέσεις, και ενώ θέλει
το κακό σου, εσύ φανείς συμφιλιωτικός. Αυτός είναι ο δρόμος της κατά Χριστόν
φιλοσοφίας, και όποιος δεν τον βαδίζει, δεν συγκατοικεί με τον Χριστό.
Μην κεντρίσεις τον αδελφό με υπονοούμενα, για να μη
σου το ανταποδώσει και έτσι διώξεις την αγάπη και από τους δυο σας, αλλά
πήγαινε με αγάπη και μίλησέ του με παρρησία, ώστε να διαλύσεις τις αιτίες της
λύπης και να απαλλάξεις και τους δυο σας από την ταραχή και τη λύπη.
Τον καιρό της ειρήνης μη θυμάσαι όσα είπε ο αδελφός
όταν υπήρχε μεταξύ σας λύπη – είτε είπε τα λυπηρά σ’ εσένα τον ίδιο, είτε τα
είπε σε άλλον για εσένα και τα άκουσες αργότερα – για να μην ξαναγυρίσεις στο
ολέθριο μίσος του αδελφού με το να ανέχεσαι τον λογισμό της μνησικακακίας.
Ερεύνησε τη συνείδησή σου με κάθε λεπτομέρεια, μην
τυχόν εξαιτίας σου δεν συμφιλιώθηκε ο αδελφός. Μην προσπαθείς να την
ξεγελάσεις, γιατί αυτή ξέρει τα κρυφά σου και σε κατηγορεί την ώρα του θανάτου,
και σου γίνεται εμπόδιο την ώρα της προσευχής.
Εξέτασε τον εαυτό σου, μήπως η κακία που σε χωρίζει
από τον αδελφό δεν βρίσκεται σε αυτόν, αλλά σ’ εσένα, και βιάσου να
συμφιλιωθείς με αυτόν, για να μην ξεπέσεις από την εντολή της αγάπης.
Από το βιβλίο: ΕΥΕΡΓΕΤΙΝΟΣ, τόμος Α’, Υπόθεση Μ’
(40). Εκδόσεις Το Περιβόλι της Παναγίας, Θεσσαλονίκη 2006, σελ. 388
(αποσπάσματα).
Λίγο έξω από την πόλης της Καβάλας βρίσκεται η κοινότητα της Λυδίας. Εκεί βάπτισε ο Απόστολος Παύλος την πρώτη Ευρωπαία χριστιανή. Τη Λυδία. Λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη, στην Άνω Πόλη, βρίσκεται η Σταυροπηγιακή Μονή Βλατάδων, η οποία ανήκει στη δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ιδρύθηκε τον 14ο αιώνα και είναι η μόνη βυζαντινή εκκλησία που σώζεται εν λειτουργία. Δίπλα από το τέμπλο του Ιερού, το οποίο είναι ζωγραφισμένο στο κάτω μέρος του με ελληνικές σημαίες, ευρίσκεται ο χώρος όπου κήρυξε το Ευαγγέλιο ο Απόστολος Παύλος. Σε αυτό το σημείο κτίστηκε η μονή.
Αυτές οι ολίγες πληροφορίες που παραθέτουμε σε σύγκριση με τον ωκεανό που μπορεί να αναζητήσει κανείς στη διεθνή και την ελληνική βιβλιογραφία μάς δείχνουν γιατί ο χριστιανισμός υπήρξε αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής ταυτότητας μαζί με την κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και της αρχαίας Ρώμης. Όλα όσα όμως πρεσβεύουν ο χριστιανισμός και οι εκκλησίες του που σε αρκετές περιπτώσεις συνέδεσαν την ακμή τους με την υπεράσπιση του έθνους κράτους και τις εθνικές ταυτότητες δεν ευνοούν σήμερα τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αλλαγές που επιθυμεί το διεθνές οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο για την Ευρώπη. Πάντοτε τους ενοχλούσε η Ευρώπη, γιατί μιλά πολύ για το παρελθόν της στο οποίο περίοπτη θέση έχει ο χριστιανισμός. Η νέα κοινωνία που οραματίζονται αυτά τα κέντρα είναι:
Πρώτον, άφυλη, χωρίς φύλα. Και κατά συνέπεια χωρίς συνοχή.
Δεύτερον, αχρήματος. Με ψηφιακές συναλλαγές, οι οποίες έχουν στόχο τη δραματική συρρίκνωση της ελευθερίας
Τρίτον, απρόσωπος. Με αριθμοποιημένη και φακελωμένη την κοινωνία, ώστε να είναι ευχερής με το πάτημα ενός κουμπιού στον υπολογιστή ο αποκλεισμός των απείθαρχων από την πρόσβαση στο μελλοντικό κοινωνικό κράτος.
Τέταρτον, ακίνητη και φυλακισμένη κατ’ οίκον ώστε να διακοπούν η επικοινωνία και η αλληλεπίδραση. Και να διευκολυνθεί η ατομική χειραγώγηση. Στο μέλλον όλα θα τα κάνεις από το σπίτι χωρίς να μετακινείσαι: Θέλεις να ψηφίσεις; Με επιστολική από το σπίτι. Θέλεις να πληρώσεις; Με web banking από το σπίτι. Θέλεις να πας σινεμά; Netflix από το σπίτι. Θέλεις να πας γήπεδο; Cosmote από το σπίτι. Αυτός είναι ο νέος κόσμος που σχεδιάζουν για εμάς. Μια νέα Κιβωτός του Νώε, στον οποίο οι μειονότητες θα διαφεντεύουν τις πλειονότητες.
Όπως αντιλαμβάνεστε, η Εκκλησία και οι θρησκείες, ο χριστιανισμός γενικότερα, αποτελούν σοβαρό και ισχυρό εμπόδιο για τη μετατροπή της Ευρώπης σε κάτι άλλο από αυτό που μας κληροδότησαν οι προπάτορές μας. Στη Βρετανία ο στόχος ήδη επετεύχθη. Στην τελευταία απογραφή οι χριστιανοί ήταν μειονότητα έπειτα από αιώνες. Κάτω από το 50% του πληθυσμού. Στη Γαλλία όλα εξελίσσονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να δικαιωθεί η προφητεία του Μισέλ Ουελμπέκ στο μυθιστόρημα «Υποταγή». Η καθιέρωση της ουδετεροθρησκείας έδωσε άπειρο χώρο στο ριζοσπαστικό Ισλάμ να διεισδύσει βαθιά στην παραδοσιακή γαλλική κοινωνία και να την αποδομεί με σύστημα. Μόνο στον ευρωπαϊκό Νότο, στην Ιταλία, στην Ελλάδα και την Κύπρο, συν τα Βαλκάνια, δεν έχει επιτύχει ακόμη το σχέδιο. Βάλτε όμως τα γεγονότα στη σειρά και θα μπείτε αμέσως στο πνεύμα. Θα ανακαλύψετε πόσο συστηματικά βρίσκονται στο στόχαστρο αυτών των κέντρων η ορθόδοξη θρησκεία μας και η Ελλαδική Εκκλησία. Το 2001, επί ΠΑΣΟΚ, καταργήθηκε το θρήσκευμα από τις ταυτότητες επειδή ήταν προσωπικό δεδομένο (αλλά οι νέες ταυτότητες με τον αριθμό του πολίτη έχουν πλήθος προσωπικών δεδομένων, μόνο το θρήσκευμα τους ενόχλησε!). Το 2014, επί συγκυβέρνησης Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ, καθιερώθηκε η αποτέφρωση των νεκρών. Το 2017, επί ΣΥΡΙΖΑ, επετράπη η ονοματοδοσία τέκνων άνευ βαπτίσεως. Το 2018, επί ΣΥΡΙΖΑ, επιδιώχθηκαν ο χωρισμός Κράτους – Εκκλησίας με τη συναίνεση του Αρχιεπισκόπου, η κατάργηση της διδασκαλίας των Θρησκευτικών και της προσευχής. Το 2019 καταργήθηκε η βλασφημία των Θείων ως ποινικό αδίκημα με νόμο της Ν.Δ. Την ίδια χρονιά με την τροποποίηση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας καταργήθηκε η παροχή δυνατότητας παροχής θρησκευτικού όρκου στις ανακριτικές πράξεις (όπως οι μαρτυρικές καταθέσεις). Το 2020 η Ν.Δ. ενοχοποίησε τη Θεία Κοινωνία για τον κορονοϊό, άλλαξε την ώρα της Αναστάσεως από τα μεσάνυχτα στις 9 το βράδυ, απαγόρευσε θρησκευτικές τελετές, όπως οι λιτανείες και τα Θεοφάνια. Την ίδια ώρα δίνονταν προκλητικώς άδειες για πορείες στο Πολυτεχνείο, στο Εφετείο, όπου γινόταν η δίκη της Χρυσής Αυγής, στο Σύνταγμα (παρελάσεις υπερηφάνειας). Φθάσαμε σήμερα στον γάμο των ομοφύλων και αύριο επίκειται η αναθεώρηση του Συντάγματος. Όπου θα τεθεί στο στόχαστρο το άρθρο 3 περί επικρατούσας θρησκείας.
Τι μας δείχνει η συστηματική αναδρομή που διαβάσατε; Εκτός από το γεγονός ότι η Εκκλησία επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου έχει τον νου της στις ιερές μπίζνες και μετρά μόνο ήττες, βλέπουμε τη συστηματική στοχοποίηση όλων των μυστηρίων της Εκκλησίας. Ακριβέστερα, όλης της εκκλησιαστικής ζωής! Την τελευταία δεκαετία έχουν στοχοποιηθεί η βάπτιση, ο γάμος, η κηδεία, η Θεία Κοινωνία, οι θρησκευτικές εορτές, οι ορκωμοσίες, τα πάντα. Δηλαδή: ΟΠΟΥ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΝΟΝΤΑΙ ΠΙΣΤΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΕΣΜΟΙ. ΟΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΕΝΟΤΗΤΑ. Η παραδοσιακή οικογένεια είναι ο τελικός στόχος. Πριν από τον γάμο των ομοφύλων έχει προηγηθεί η νομιμοποίηση των αμβλώσεων και της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Συναντάμε εδώ το παράδοξο: Παροτρύνουμε τα νέα κορίτσια να μην κάνουν παιδιά όταν μπορούν να τεκνοποιήσουν και τα ενθαρρύνουμε να κάνουν παιδιά σε προχωρημένη ηλικία όταν δεν μπορούν! Με κίνδυνο της υγείας τους και τις δύο φορές. Προς όφελος της βιομηχανίας εκατομμυρίων που έχει δημιουργηθεί για τα παιδιά. Κάποιοι πληρώνονται για να τα σκοτώνουν και κάποιοι για να τα ανασταίνουν. Πού καταλήγουμε; Απλό! Ο χριστιανισμός είναι επικίνδυνος για τον καπιταλισμό της απληστίας. Διότι ο χριστιανισμός έχει στο επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι το άτομο. Έχει στο επίκεντρο την κοινωνία και όχι την επιθυμία. Έχει στο επίκεντρο άυλες αξίες και όχι ευρώ και δολάρια. Έχει στο επίκεντρό του τη συντήρηση και την αναπαραγωγή του έθνους. Όχι τη διάλυσή του! Είναι κατ’ ουσίαν μία από τις λίγες εστίες αντιστάσεως στην οργανωμένη απόπειρα κατάργησης του έθνους κράτους, τη λαϊκότητα του οποίου μάλιστα υποστηρίζει, σε αντίθεση με το θεοκρατικό Ισλάμ. Αντιθέτως: Η αθεΐα αποχαλινώνει τα πάθη. Η ομοφυλοφιλία αυξάνει την κατανάλωση και τους τζίρους. Η παράνομη μετανάστευση εξασφαλίζει φθηνά εργατικά χέρια. Οι ροζ παρδαλές σημαίες εξασθενούν τις ταυτότητες. Τις γλώσσες. Τα σύνορα. Τα ήθη. Η απήχηση του χριστιανισμού εξαναγκάζει το σύστημα να γίνεται αυταρχικό και να αποκαλύπτεται. Να επιδιώκει τη δικτατορία της μοναδικής σκέψης στο δημόσιο διάλογο. Να απειλεί με διαγραφές βουλευτές κομμάτων και υπουργούς. Να προειδοποιεί για καθαιρέσεις από κοινοβουλευτικά αξιώματα. Να απολύει εργαζομένους! Να γιατί κάποιοι θέλουν να ξεμπερδέψουν με αυτό τον άβολο και αντισυστημικό χριστιανισμό. Στην πραγματικότητα, λοιπόν, αυτό που ζούμε δεν είναι μια αποσπασματική νομοθέτηση. Υπηρετεί ένα συνολικό σχέδιο αποδόμησης της οργανωμένης κοινωνίας χάριν και ατομικών σχεδιασμών και επιθυμιών. Ας κάνουμε τους υπολογισμούς μας και ας πορευτούμε ανάλογα.
Αναρωτιόμαστε άραγε ποια είναι τα πολύτιμα στη ζωή μας; Ο Μέγας Αντώνιος, ασκητής του 4ου αιώνα μ.Χ. συμβούλευε όσους τον άκουγαν: «Τρία στοιχεία θα πάρουμε μαζί στον τάφο μας και στην άλλη ζωή: την αγάπη, την πραότητα, τη δικαιοσύνη». Αληθινά προφητικός λόγος! Είναι ό,τι έλειπε και λείπει από τις προτεραιότητες της ζωής μας. Το να αγαπούμε, δηλαδή να βάζουμε κένωση, θυσία, άδειασμα από την κυριαρχία του «εγώ» μας και να βλέπουμε προς τον πλησίον. Το να είμαστε πράοι, δηλαδή να πρυτανεύει η καλοσύνη στις σχέσεις μας με τους άλλους, καθώς το εύκολο είναι να ανταποδώσεις την κακία ή την αδιαφορία που λαμβάνεις, επειδή ο λογισμός λέει πως εσύ πρέπει να κυριαρχήσεις στο παιχνίδι της εξουσίας που είναι η ζωή. Το να μην αδικείς συνειδητά τον πλησίον σου, αλλά να τον βλέπεις ως τον εαυτό σου, να προτάσσεις τι θα τον αναπαύσει, όχι για να του κάνεις το χατίρι χαλώντας τον, αλλά προσπαθώντας να δεις τι θα τον βοηθήσει να δει τα μέτρα του, αλλά και κάπως παραπάνω, τι θα τον κάνει να αισθανθεί ότι στη ζωή υπάρχει και η περίσσεια και όχι μόνο η ακρίβεια, ακόμη κι αν εσύ, λίγο ή πολύ, αδικηθείς.
Για να κρατήσουμε όμως αυτά τα τρία πολύτιμα, χρειάζεται να προηγηθεί η έγνοια του Θεού στην ψυχή μας. Αυτή εκφράζεται με το μέτρο. Με το δόσιμο. Με την προσευχή για όσα μπορούμε και για όσα δεν μπορούμε. Με το «ανήκειν» σε μια κοινότητα εκκλησιαστική, στην οποία κι εμείς και κάποιοι άλλοι θα πούμε ότι δεν θα κρίνουμε με βάση το «εγώ» μας, αλλά με βάση το «εμείς». Με το να βλέπουμε τη ζωή όχι ζηλεύοντας εκείνους που έχουν αγαθά, δόξα, απόλαυση, αλλά με το να συνταιριάζουμε με όσους παλεύουν για έναν κόσμο πιο όμορφο. Όχι για να θριαμβεύει η ταξική ανισότητα, μα για να βλέπουμε ότι ο Θεός μας έδωσε να ζούμε σ’ έναν κόσμο που τα απλά είναι ωραία και η χαρά δεν θέλει το πολύ, αλλά εκείνο το λίγο που μπορείς να μοιραστείς.
Αμέσως θα ρωτήσει κάποιος: πώς αυτό να γίνει σε έναν κόσμο όπου το άτομο υπάρχει για να υπηρετείται από τον πολιτισμό και να τον υπηρετεί στην πραγματικότητα ως καταναλωτικό στρατιωτάκι; Εύκολοι δρόμοι δεν υπάρχουν. Λιγόστεψε η πίστη και «εψύγη η αγάπη των πολλών». Μόνο που αυτό δεν είναι σημάδι των καιρών μας, αλλά όλης της ιστορίας της ανθρωπότητας. Ο άνθρωπος νικιέται από το κακό, αμαρτάνει, πληγώνεται και πληγώνει γιατί δεν είναι έτοιμος να ακούσει τη φωνή του Θεού, που βαδίζει ακόμη και στην έρημο, ακόμη και στη νέκρωση αυτού του κόσμου, για να μας καλέσει με τη φράση «Αδάμ, πού είσαι;», όχι για να μας τιμωρήσει, αλλά για να μας δείξει ότι είναι Πατέρας. Μόνο που εμείς δεν είμαστε έτοιμοι να δούμε πρώτα τον πλησίον ως αδελφό μας, ντυμένοι με τα φύλλα συκιάς, την ευτέλεια των αγαθών, των συσκευών, των ηδονών που υπάρχουν μόνο για το εγώ μας, που όλα μαζί κρύβουν για λίγο την γύμνια της σκληρόκαρδης και υπερήφανης ψυχής, αλλά δεν την ντύνουν με ζωή ανοιχτότητας και αγάπης. Πώς να μην κρυφτούμε μετά από τον Θεό;
Αγάπη, πραότητα, δικαιοσύνη. Ας ξαναδούμε και ας ξαναβρούμε τα πολύτιμα.
Ο όσιος Σεραφείμ θεράπευε και όσους υπέφεραν από τη λύπη,
από ψυχικές αδυναμίες και από πονηρά πνεύματα. Κάποιον αδελφό του Σάρωφ τον είχε
κυριεύσει η αθυμία και τον είχε οδηγήσει στην απόγνωση. Ο μοναχός αυτός ζήτησε
από κάποιον άλλο να κάνουν ένα περίπατο.
Βγήκαν και οι δύο από τη μονή μετά τον εσπερινό και άρχισαν
να περπατούν γύρω από τον κήπο και να παρηγορούνται με την συζήτηση. Πλησίασαν
στον στάβλο. Εκεί κοντά άρχιζε το δρομάκι που οδηγούσε στην πηγή του οσίου.
Ο θλιμμένος αδελφός θέλησε να αλλάξει κατεύθυνση, για να μη
συναντηθεί με τον στάρετς σε τέτοια κατάσταση. Πριν όμως προφθάσουν να
απομακρυνθούν ακόμα βλέπουν τον όσιο να έρχεται προς συνάντησή τους. Η
ενδυμασία του ήταν λίγο περίεργη. Το μπροστινό μέρος του άσπρου ζωστικού του
ήταν ανασηκωμένο και πιασμένο κάτω από τη ζώνη.
Οι δύο μοναχοί έπεσαν στα πόδια του. Ο Όσιος τους ευλόγησε σαν
πατέρας φιλότεκνος με ασυνήθιστη γλυκύτητα. Κατόπιν άρχισε να ψάλλει ένα
τροπάριο της ενάτης ωδής του μικρού παρακλητικού κανόνος, που ψάλλεται σε κάθε
θλίψη και δοκιμασία: «χαράς μου την καρδίαν πλήρωσον Παρθένε, η της χαράς
δεξαμένη το πλήρωμα, της αμαρτίας την λύπην εξαφανίσασα». Ύστερα κτύπησε το
πόδι του και είπε:
-Δεν μας επιτρέπεται να ακηδιούμε. Ο Χριστός νίκησε τα
πάντα. Ανέστησε τον Αδάμ, ελευθέρωσε την Εύα, θανάτωσε τον θάνατο.
Η ψυχική κατάστασις του οσίου μεταγγίστηκε στην ψυχή του
θλιμμένου αδελφού. Ζωογονημένος τώρα επέστρεψε στη μονή ειρηνικός.
Σήμερα, ίσως περισσότερο παρά ποτέ τα τελευταία χρόνια, οι χριστιανοί αισθανόμαστε μειοψηφία στην κοινωνία. Δεν είναι απαραίτητα σωστός αριθμητικά ο χαρακτηρισμός. Σίγουρα είναι όσον αφορά στον θόρυβο που προκαλείται εις βάρος της πίστης. Παρότι οι χριστιανοί ήμασταν πάντοτε «η μικρά ζύμη», εντούτοις στην ελλαδική πραγματικότητα δεν είχαμε την αίσθηση ότι η θέση μας ήταν χωρίς αξία για τους πολλούς.
Δεν ζούμε βεβαίως σε κατάσταση διωγμού σήμερα. Υπάρχει, παρότι διάφοροι το αμφισβητούν, περίοδος δημοκρατίας και ελευθερίας, οπότε και οι όποιες ιδέες, απόψεις και στάσεις ζωής είναι ελεύθερες να εκδηλωθούν. Δεν είμαστε πάντοτε έτοιμοι να επιχειρηματολογήσουμε για την πίστη μας και το περιεχόμενό της, καθώς και για τη θέση που παίρνουμε έναντι προκλήσεων των καιρών μας. Εύκολα παραμένουμε σε μια συντηρητική ανάγνωση της ζωής, στο επίπεδο όμως της ηθικότητας, χωρίς να είμαστε σε θέση να εξηγήσουμε, πρώτα εντός μας, και στη συνέχεια και στους άλλους γιατί λέμε «ναι», γιατί λέμε «όχι» στις επιλογές του σύγχρονου πνεύματος. Δεν είμαστε, άλλωστε, τόσο ανεπίληπτοι, ώστε το παράδειγμά μας να συγκλονίζει. Ούτε είμαστε τόσο έτοιμοι να αποδεχτούμε τις αμαρτίες και τα λάθη μας, ώστε η θέση μας να έχει εντιμότητα.
Από την άλλη, πάλι, σήμερα η ειρωνεία εναντίον της πίστης θριαμβεύει. Υπερτονίζονται καρικατούρες πιστών και φαινόμενα δυσεξήγητα ακόμη και για τον καλοπροαίρετο, ενώ οι πρακτικές της εκκλησιαστικής ζωής, όπως η νηστεία, η προσευχή, ο εκκλησιασμός, η μετοχή στην μετάνοια, η εγκράτεια, η ακολούθηση ζωής με μέτρο, ο σεβασμός στις αξίες και στους θεσμούς, η άρνηση της αμαρτίας και της ατιμίας, η απόφαση να μην είναι όλα στη ζωή δικαιώματα, αλλά αγώνας αγάπης, κάνουν την πίστη υποκείμενο χλευασμού.
Είναι ένα μικρό μαρτύριο η ζωή της πίστης σήμερα. Μας πολεμά ο λογισμός της μοναξιάς και της απελπισίας. Αισθανόμαστε αστήρικτοι και ότι πρέπει να απομονωθούμε, αν θέλουμε ένα άλλο νόημα ζωής. Δεν μας είναι εύκολο να ζήσουμε την πίστη ως χαρά, διότι υποκύπτουμε στον πειρασμό της σύγκρισης και αισθανόμαστε ηττημένοι στη σύγκρουση. Μας λείπει και η κατάρτιση, ώστε να παλέψουμε. Η γνώση της ιστορίας του χριστιανισμού, όπως επίσης και η αποφασιστικότητα να δούμε πού λαθεύουμε οι χριστιανοί, όχι ως προς σε Ποιον πιστεύουμε, αλλά ως προς το πώς ζούμε.
Το μεγάλο μας μείον είναι ότι ξεχνούμε τον Χριστό. Εκείνος μας είχε προείπει ότι μας αποστέλλει «ως πρόβατα εν μέσω λύκων». Ανάμεσα στους λύκους των ιδεών, της άρνησης, του θορύβου, του δοξασμού της αμαρτίας, καλούμαστε να προσευχηθούμε, να αγαπήσουμε, να συζητήσουμε. Δεν είναι η ζωή ένα παιχνίδι νίκης ή ήττας. Νικητές είναι όσοι φυλάνε Θερμοπύλες. Όσοι φυλάνε τους εαυτούς τους αλώβητους από έναν συμβιβασμό με το κακό, χωρίς να μισούν τους ανθρώπους. Νικητές είναι όσοι δεν απελπίζονται. Ο Χριστός θα παραμείνει σκάνδαλο και μωρία. Το ίδιο και όσοι Τον ακολουθούμε. Είμαστε μειοψηφία διότι αγαπάμε αληθινά και λέμε την αλήθεια. Και η αλήθεια, που είναι Πρόσωπο, ο Χριστός, και όχι ιδέα, ελευθερώνει. Το Ευαγγέλιο μάς δείχνει τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να πάρουμε θέση στα της εποχής. Και δεν είμαστε μόνοι. Ο Χριστός της Εκκλησίας είναι παρών στη ζωή μας. Ζητά από εμάς πρώτα την μαρτυρία της ελπίδας. Κι Εκείνος θα μας δώσει τη δύναμη να έχουμε και να δίνουμε λόγο.
