ΑΒΒΑ ΙΣΑΑΚ: "Περί μετανοιών και άλλων λόγων."

 

Μη θεωρήσης ως αργία την έκτασι της προσευχής, που γίνεται χωρίς κανένα μετεωρισμό του νού, επειδή αφήνεις τους ψαλμούς.

Περισσότερο από την ανάγνωσι των ψαλμών αγάπησε τις μετάνοιες στην προσευχή σου∙ και όταν γλυκαθής και προχωρήσης στην ευχή, αυτή αναπληρώνει τον τόπο της ακολουθίας σου∙ και όταν σε αυτήν την εργασία της ευχής σου δοθή το χάρισμα των δακρύων, τότε μη θεωρήσης την γλυκύτητα που προέρχεται από τα δάκρυα ως αργία της ευχής∙ διότι όλος ο σκοπός της ευχής είναι η χάρις των δακρύων.

Όσο καιρό η διάνοιά σου είναι διασκορπισμένη, ασχολήσου με την ανάγνωσι μάλλον παρά με την ευχή∙ αλλά και «ουχί πάσα γραφή ωφέλιμος», όπως αναφέρθηκε.

Περισσότερο από όλες τις σωματικές πράξεις αγάπησε την ησυχία.

Προτίμησε την ανάγνωσι, εάν δυνατό, περισσότερο από την στάσι της προσευχής∙ επειδή η ανάγνωσις είναι πηγή της καθαρής προσευχής∙ μην αδιαφορήσης λοιπόν καθόλου, αλλά να προσέχης από τον μετεωρισμό του νού.

Ρίζα της μοναχικής πολιτείας είναι η ψαλμωδία. Να γνωρίζης όμως το εξής∙ Τα σωματικά έργα ωφελούν περοσσότερο από την ανάγνωσι των ψαλμών, η οποία γίνεται με τον μετεωρισμό του νού.

Το να λυπάται κανείς κατά διάνοια, υπερβαίνει τον σωματικό κόπο.

Τον καιρό της αμελείας να είσαι προσεκτικός και κίνησε λίγο τον ζήλο σου∙ επειδή ο ζήλος διεγείρει πολύ την καρδιά και θερμαίνει τα νπήματα της ψυχής.

Αλλά και ο θυμός τον καιρό της αμελείας βοηθεί την φύσι εναντίον της επιθυμίας, διότι παύει την ψυχρότητα της ψυχής. Η αμέλεια συνήθως μας συμβαίνει από τα εξής αίτια∙ ή από το βάρος του στομάχου ή από τα πολλά σωματικά έργα και φροντίδες.

Η ευταξία της πνευματικής εργασίας είναι το φως του φρανήματος∙ δεν υπάρχει κάτι ανώτερο από την γνώσι.

Κάθε ευχή, την οποία προσφέρεις τον καιρό της νύκτας, ας σου είναι τιμιώτερη από όλες τις πνευματικές πρέξεις της ημέρας.

Μη βαρύνης τον στόμαχό σου, για να μην παραλύση η διάνοιά σου και βρεθής ταραγμένος από τον μετεωρισμό (των λογισμών), όταν  σηκωθής την νύκτα (για προσευχή), και παραλύσουν και τα μέλη του σώματός σου και βρεθής γεμάτος από γυναικώδη χαύνωσι και η ψυχή σου θα είναι σκοτισμένη και τα νοήματά σου θολωμένα, χωρίς να μπορής να τα συγκεντρώσης καθόλου στην ανάγνωσι της ακολουθίας σου λόγω της σκοτοδίνης∙ ούτε να αισθανθής την γεύσι αυτών που μελετάς και την γλυκύτητα της ψαλμωδίας, την οποία συνήθως αισθάνεται ο νους με ηδονή, όταν είναι ελαφριά και καθαρή η διάνοια∙ καθόσον όταν ταραχθή η ευταξία της νύκτας, τότε ο νους και στην  εργασία της ημέρας βρίσκεται συγκεχυμένος και σκοτισμένος και δεν εντρυφά στην ανάγνωσι, όπως προηγουμένως επειδή είτε σε ευχή κινηθή, είτε σε μελέτη, η σύγχυσις έρχεται επάνω στα νοήματα σαν δυνατή καταιγίδα∙ διότι η ηδονή, την οποία οι μοναχοί αισθάνονται την ημέρα, αναβρύσει στον καθαρό νου από το φως της εργασίας της νύκτας.

Όποιος άνθρωπος, δεν δοκίμασε την ησυχία για πολύ καιρό, δεν μπορεί να μάθη από μόνος του κάτι περισσότερο για τα έργα της ασκήσεως, και αν ακόμη είναι σοφός και διδάσκαλος και έχη πολλά καλά κατορθώματα.

Να προφυλάγεσαι να μην εξασθενήση παρά πολύ το σώμα σου, για να μην ενισχυθή εναντίον σου η αμέλεια και ψυχράνη την γεύση της εργασίας της ψυχής σου∙ πρέπει καθένας να σταθμίζη την πολιτεία του όπως κάποιο ζύγι.

Τον καιρό κατά τον οποίο είσαι παραχορτασμένος από φαγητά, να φυλάγεσαι καλά από την παρρησία προς τον εαυτό σου (και μην περιεργάζεσαι τα μέλη του σώματός σου).

Με σωφροσύνη μα κάθεσαι στην ώρα της χρείας σου.

Ιδιαίτερα όμως να είσαι σώφρων και καθαρός την ώρα του ύπνου, προσέχοντας όχι μόνο τους λογιμούς σου, αλλά και τα μέλη του σώματός σου.

Να προφυλάγεσαι από την έπαρσι κατά την ώρα των καλών αλλοιώσεων, την οποία εάν αισθανθής, δείξε εγκάρδια στον Θεό την ασθένεια και την αμάθειά σου, για να μην παραχωρηθής και πέσης σε αισχρά πράγματα∙ διότι την υπερηφάνεια ακολουθεί η πορνεία, ενώ στην έπαρσι η πλάνη.

Όσο δε αφορά το εργόχειρό σου, να εργάζεσαι για την σωματική σου ανάγκη μόνο, μάλλον όμως να χρησιμοποιής το εργόχειρο ως δεσμό της ησυχίας.

Πρόσεχε, μην εξασθενήση η παρρησία σου προς τον Θεό (κατά την έλλειψι των απαραίτητων αναγκών του σώματός σου)∙ διότι θαυμαστές οικονομίες γίνονται στους δούλους του∙ επειδή σε ακατοίκητη έρημο οικονομεί εκείνους, οι οποίοι διαμένοντας εκεί, ελπίζουν στην βοήθειά του και όχι στο έλεος των ανθρώπων.

Όταν ο Κύριος φροντίση τα αναγκαία του σώματός σου, όταν εσύ αγωνίζεσαι για την επιμέλεια της ψυχής σου, τότε κινείται σε εσένα λογισμός από τον φονευτή διάβολο, ότι δήθεν η αιτία όλης αυτής της πρόνοιας του Θεού προς εσένα προέρχεται σίγουρα από εσένα∙ και τότε, μαζί με τον λογισμό αυτό, παύει από εσένα και η πρόνοια του Θεού και αυτή την ώρα σου συμβαίνουν άπειροι πειρασμοί, είτε κατά παραχώρησι του προνοητού σου, είτε από την ανανέωσι  των κόπων ή και από σωματικές ασθένειες. Και δεν σε παραμελεί ο Θεός από την κίνησι μόνο του λογισμού αυτού, αλλά από την διαμονή της διανοίας σε αυτόν. Επειδή ο Θεός δεν κρίνει τον άνθρωπο για την ακούσια κίνησι, ούτε εάν προσωρινά συμφωνήσουμε με αυτήν και κινήσουμε το πάθος και συγχρόνως μας προφθάση η κατάνυξις∙ αλλά για εκείνη μόνο, την οποία παραδέχθηκε όντως η διάνοιά ως ωφέλιμη και δεν την θεώρησε ως μέγα κακό.

Πάντοτε αυτή την προσευχή ας κάνουμε στον Κύριο: «Κύριε Ιησού Χριστέ, το πλήρωμα της αληθείας ας ανατείλη στις καρδιές μας η αλήθειά σου, για να βαδίσουμε εν γνώσει, σύμφωνα με το πανάγιό σου θέλημα, την ευθεία σου οδό».

Όταν σπαρή μέσα σου κάποιος πονηρός λογισμός καινούργιος, είτε από τα πράγματα που βρίσκονται μακριά, είτε από τις προλήψεις και βλέπης, ότι πολύ συχνά παρουσιάζεται στον νού σου, γνώριζε, ότι ο διάβολος σου έκρυψε παγίδα. Και να είσαι άγρυπνος και προσεκτικός εκείνο τον καιρό.

Εάν όμως ο λογισμός εκείνος είναι από τα δεξιά και τα καλά, γνώριζε τότε, ότι ο Θεός θέλει να σου δώσει κάποιον τρόπο ζωής και γι’ αυτό ασυνήθιστα κινείται πάντοτε σ’ εσένα.

Εάν όμως ο λογισμός εκείνος είναι σκοτεινός, και, επειδή δεν μπορείς να τον διακρίνης, διστάζεις και δεν γνωρίζεις, εάν είναι δικός σου, ή κλέπτης, ή βοηθός, ή κακομήχανος, ο οποίος σου παρουσιάζεται με καλό σχήμα, τότε να προετοιμάζεσαι εναντίον αυτού νύκτα και ημέρα με εκτενή και κοπιαστική προσευχή και πολλή αγρυπνία. Μη τον αποδιώξης, ούτε να συμφωνήσης μαζί του, αλλά κάνε με σπουδή και θερμότητα προσευχή γι’ αυτόν και μη σιωπήσης παρακαλώντας τον Θεό, και αυτός θα σου δείξη, από που είναι ο λογισμός.

Περισσότερο από όλα αγάπησε την σιωπή∙ διότι η σιωπή σου προξενεί καρποφορία αρετής, την οποία γλώσσα ανθρώπου δεν μπορεί να εξηγήση.

Αρχικά ας βιάσουμε τον εαυτό μας να σιωπούμε, και τότε από την σιωπή γεννιέται κάτι σε εσένα, το οποίο σε οδηγεί σε αυτήν την σιωπή. Είθε να σου δώση ο Θεός να αισθανθής εκείνο, το οποίο γεννιέται από την σιωπή.

Εάν εξασκηθής σε αυτό το έργο της σιωπής, εγώ δεν γνωρίζω να σου πω, πόσο φως θα ανατείλη από αυτό στην ψυχή σου.

Μη στοχασθής, αδελφέ, ότι εκείνο το οποίο λέχθηκε για τον θαυμάσιο εκείνο Αρσένιο, όταν ήλθαν να τον ιδούν οι πατέρες και αδελφοί, κάθισε μαζί τους σιωπώντας και πάλι με σιωπή τους απέλυσε, ότι το έκανε αυτό θεληματικά∙ αλλ’ επειδή από την αρχή βίασε τον εαυτό του σε αυτό.

Από αυτήν την εξάσκησι της σιωπής μετά από καιρό γεννιέται στην καρδιά κάποια ηδονή, η οποία βιάζει το σώμα να υπομένη τους πόνους της ησυχίας. Επί πλέον πλήθος δακρύων γεννιέται σε εμάς από την διαγωγή της σιωπής, από τα οποία δάκρυα η καρδιά αισθάνεται κάτι με διάκρισι στην θαυμαστή θεωρία, άλλοτε με πόνο, άλλοτε πάλι με θαυμασμό∙ διότι λεπτύνεται η καρδιά και γίνεται ως μικρό νήπιο∙ και όταν αρχίζη να λέη την ευχή, προλαμβαίνουν τα δάκρυα.

Μεγάλος είναι πράγματι εκείνος ο άνθρωπος, ο οποίος με υπομονή αποκτά την θαυμαστή συνήθεια της σιωπής στηνψυχή του.

Εάν υποθετικά τοποθετήσης όλες τις εργασίες της μοναχικής πολιτείας στο ένα μέρος του ζυγιού, ενώ στο άλλο την σιωπή, θα την βρης να υπερβαίνη όλες ως προς το βάρος.

Υπάρχουν πολλές συμβουλές και διδασκαλίες των ανθρώπων για τις αρετές∙ όταν όμως αποκτήση κάποιος την αρετή της σιωπής, του είναι περιττή η τήρησις αυτών των συμβουλών και διδασκαλιών, καθόσον αυτός είναι ανώτερος από αυτές, διότι πλησίασε στην τελειότητα∙ βοηθεί ακόμη η σιωπή και στην ησυχία.

Πως γίνεται αυτό, διότι είναι αδύνατον, όταν συγκατοικούμε ή βρικώμαστε με πολλούς ανθρώπους, να μη συναντήσουμε κάποιον και να συνομιλήσουμε μαζί του; Επειδή ούτε ο ισάγγελος εκείνος Αρσένιος, ο οποίος αγάπησε την ησυχία περισσότερο από όλους, μπόρεσε να αποφύγη αυτό. Επειδή λοιπόν είναι αδύνατο να αποφύγουμε το να συναπαντηθούμε με τους πατέρες και αδελφούς, είναι αδύνατο επίσης ν’ αποφύγουμε και την ξαφνική συναπάντησί τους στην εκκλησία, ή σε άλλο μέρος. Όταν ο αξιομακάριστος εκείνος άνθρωπος είδε, ότι ήταν αδύνατο ν’ αποφύγη τους αμθρώπους, όσο βρίσκεται κοντά στην κατοίκησι των ανθρώπων και να ησυχάση στο κελλί του, χωρίς να δέχεται κάποιον άνθρωπο από εκείνους που βρίσκονται στα μέρη εκείνα, μεθοδεύθηκε και έμαθε από την σοφία της θείας χάριτος αυτόν τον τρόπο, δηλαδή την παντοτινή σιωπή∙ και εάν μερικές φορές άνοιγε από ανάγκη την θύρα του κελλιού του σε κάποιους από τους διερχόμενους, ευχαριστούνταν μόνο από την θεωρία του, τους δε λόγους ή την ομιλία του θεωρούσαν περιττά.

Πολλοί από τους πατέρες με αυτήν την διαγωγή του (Αρσενίου) έφθασαν σε μεγάλη πνευματική κατάστασι και προφύλαξαν τους εαυτούς τους, επειδή έλαβαν προσθήκη του πνευματικού πλούτου από την διδασκαλία, την οποία δέχθηκαν από την συμπεροφορά του μακάριου εκείνου άνδρα∙ και μερικοί από αυτούς δένονταν σε πέτρα, ή εδένοντο με σχοινί, ή κατεξήραναν το σώμα τους με την πείνα, και μάλιστα τον καιρό κατά τον οποίο επρόκειτο να εξέθουν στους ανθρώπους∙ διότι η πείνα πολύ ωφελεί στην συστολή των αισθήσεων.

Πολλούς μεγάλους και θαυμαστούς πατέρες βρήκα, αδελφοί, οι οποίοι ιδιαιτέρως φρόντιζαν για την ευταξία των αισθήσεων και το ήθος του σώματος περισσότερο από τις άλλες εργασίες∙ επειδή από αυτά προέρχεται η ευταξία των λογισμών.

Πολλές αιτίες συναπαντούν τον άνθρωπο χωρίς να θέλη και τον αναγκάζουν να εξέλθη από τα όρια της ελευθερίας του∙ και εάν αυτός δεν έχη προφυλαγμένες τις αισθήσεις του με την αδιάκοπη συνήθεια, θα τον κάνουν, ώστε για πολύν καιρό να μην  μπορή να συνέλθη και να βρη την πρώτη ειρηνική του κατάστασι.

Προκοπή της καρδιάς είναι το να έχη αδιάκοπη μελέτη στην ελπίδα της. Προκοπή δε της πολιτείας είναι η γενικά άσχετη με τους ανθρώπους διαγωγή.

Η ενθύμησις του θανάτου είναι κάποιος άριστος δεσμός των σωματικών μελών.

Δόλωμα της ψυχής είναι η χαρά, η οποία ανθεί στην καρδιά από την ελπίδα.

Αύξησις γνώσεως είναι οι συνεχείς δοκιμασίες τις οποίες δέχεται ο νούς καθημερινά από δύο αλλοιώσεις.

Και μας συμβαίνει μερικές φορές ακηδία εξ αιτίας της μοναξιάς (και αυτό ίσως κατά παραχώρησι θεία, οικονομικά,) αλλ’ έχουμε ως παρηγοριά την ελπίδα, η οποία είναι ανώτερη από τον λόγο της πίστεως, που βρίσκεται στις καρδιές μας. Και σωστά είπε κάποιος από τους θεοφόρους πατέρες, ότι αρκεί ο πόθος του Θεού στον πιστό να του γίνη παρηγοριά και σε αυτήν την απώλεια της ψυχής του. Διότι, λέει, σε τι βλάπτουν οι θλίψεις και οι στενοχώριες εκείνον, που καταφρόνησε την τρυφή και την ανάπαυσι του σώματος για τα μέλλοντα αγαθά;

Σου παραγγέλω, αδελφέ, και το εξής∙ ας νικά πάντοτε σ’ εσένα το ζύγι της ελεημοσύνης, έως ότου να αισθανθής μέσα σου εκείνο το έλεος, που έχει ο Θεός προς τον κόσμο∙ επειδή αυτά τα δικά μας, θα γίνουν δικοί σου καθρέπτες, το να βλέπης στον εαυτό σου την ομοιότητα και τον τόπο τον αληθινό, ο οποίος είναι όμοιος με εκείνη την ουσία του Θεού. Με αυτά και τα παρόμοια ας φωτισθούμε, κινούμενοι σε μίμησι του Θεού με καθαρή προαίρεσι.

Καρδιά σκληρή και ανελεήμων ποτέ δεν καθαρίζεται.

Ο ελεήμων άνθρωπος είναι ιατρός της ψυχής του∙ επειδή σαν με βίαιο άνεμο διώχνει την σκότωσι των εσωτερικών του παθών.

Αυτό είναι χρέος καλό προς τον Θεό σύμφωνα με τον ευαγγελικό λόγο της ζωής∙ «Μακάριοι οι ελεήμονες, ότι αυτοί ελεηθήσονται». Όταν πλησιάσης στην στρωμνή σου να κοιμηθής, πες σε αυτήν∙ «Ω στρωμνή, ίσως αυτή την νύκτα γίνης τάφος μου∙ και δεν ξέρω, μήπως αντί του πρόσκαιρου ύπνου έλθη σ’ εμένα αυτή την νύκτα εκείνος ο αιώνιος».

Λοιπόν όσο έχεις ελεύθερα πόδια, τρέξε πίσω από την καλή εργασία, πριν να δεθούν με εκείνον τον δεσμό, ο οποίος δεν μπορεί πλέον να λυθή∙ όσο έχεις δάκτυλα, σταύρωσε τον εαυτό σου στην προσευχή, πρό του να έλθη ο θάνατος∙ όσο έχεις οφθαλμούς, γέμισέ τους με δάκρυα, πριν να σκεπασθούν από τον κονιορτό∙ διότι όπως το ρόδο εκπνέει από τον άνεμο και μαραίνεται, έτσι και ένα από τα εσωτετρικά σου στοιχεία μαραίνεται και πεθαίνεις.

Να θυμάσαι, άνθρωπε, την αποχώρησί σου από εδώ και λέγε πάντοτε∙ «Να έφθασε στην θύρα ο απεσταλμένος άγγελος, ο οποίος με ακολουθεί, γιατί κάθομαι; Υπάρχει αποδημία αιώνια, που δεν έχει επιστροφή».

Όποιος αγαπά την μετά του Χριστού συνομιλία με την προσευχή, αυτός αγαπά και την μοναξιά∙ όποιος όμως αγαπά να βρίσκεται με πολλούς ανθρώπους αυτός είναι φίλος αυτού του κόσμου.

Εάν αγαπάς την μετάνοια, αγάπησε και την ησυχία∙ διότι μακριά από την ησυχία δεν τελειοποιείται η μετάνοια∙ εάν όμως κάποιος έχη αντίρρησι σε αυτό, μη φιλονεικήσης μαζί του

Εάν αγαπάς την ησυχία, την μητέρα της μετανοίας, αγάπησε με ηδονή και την μικρή ζημία του σώματος και τις δυσκολίες που προέρχονται από αυτό και τις αδικίες που γίνονται χάριν της ησυχίας∙ διότι χωρίς αυτήν την προετοιμασία δεν μπορείς να ζήσης ελεύθερα στην ησυχία∙ εάν όμως καταφρονήσης αυτά, γίνεσαι σύντροφος της ησυχίας, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, και κάθεσαι σε αυτήν, όπως θέλει ο Θεός.

Πόθος της ησυχίας είναι το να περιμένης πάντοτε τον θάνατο∙ όποιος ησυχάζει χωρίς αυτήν την μελέτη, δεν μπορεί να υποφέρη εκείνα, τα οποία οφείλει διά μέσου αυτής να υπομένη με κάθε τρόπο.

Γνώριζε ακόμη και αυτό, ω διακριτικέ, ότι δεν κάνουμε την κατοίκησι μοναστικά και ησυχάζουμε και ζούμε κλεισμένοι για τους πολλούς αγώνες και κόπους των κανόνων, για να τα εργασθούμε αυτά ανελλιπώς∙ διότι είναι γνωστό, ότι η συγκατοίκησις με πολλούς περισσότερο συντελεί σε αυτό, για να προθυμοποιηθή το σώμα. Αλλ’ εάν αυτό ήταν αναγκαίο, πολλοί από τους πατέρες δεν θα άφηναν την κοινωνία και την συναναστροφή των ανθρώπων. Και άλλοι μεν από αυτούς κατοίκησαν σε τάφους, άλλοι από αυτούς πάλι ενέκλεισαν το σώμα τους μέσα σε κελλί μοναστικό, όπου, επειδή δε μπορούσαν να εκπληρώσουν τις ανάγκες του, παρέλυε (το σώμα) από κάθε ασθένεια και κόπο. Αλλά κα τις βαρειές ασθένειες που τους εύρισκαν, τις υπέφεραν με ευχαρίστησι σε όλη τους την ζωή, εξ αιτίας των οποίων δεν μπορούσαν ούτε στα πόδια τους καν να σταθούν, ή να προσευχηθούν την συνήθη τους προσευχή, ή να δοξολογούν τον Θεό με το στόμα∙ αλλ’ ούτε ν’ αναγνώσουν ψαλμούς, ούτε κάτι άλλο από εκείνα που γίνονται με το σώμα. Και τους ήταν αρκετή η σωματική ασθένεια και η ησυχία αντί για όλους τους αγώνες. Και διατήρησαν αυτή την διαγωγή σε όλη τους την ζωή∙ και σε όλη αυτήν την νομιζόμενη αργία ευρισκόμενοι, κανένας από αυτούς δεν επιθύμησε ν’ αφήση το κελλί του, και να περιφέρεται εδώ και εκεί, ή απερχόμενος στις εκκλησίες, να ευφραίνεται στα ιερά άσματα και στις ψαλμωδίες και αγρυπνίες με τους άλλους.

Όποιος αισθανθή τις δικές του αμαρτίες, είναι ανώτερος από εκείνον, ο οποίος ωφελεί τον κόσμο με την θεωρία του.

Όποιος αναστενάζει μία ώρα για την ψυχή του, είναι ανώτερος από εκείνον, ο οποίος με την προσευχή του ανασταίνει τους νεκρούς, όταν συγκατοική με πολλούς.

Όποιος αξιωθή να ιδή και να γνωρίση την δική του ασθένεια, αυτός είναι ανώτερος από εκείνον, ο οποίος αξιώθηκε να ιδή αγγέλους∙ διότι αυτός μεν είδε τους αγγέλους με τους σωματικούς οφθαλμούς, εκείνος όμως βλέπει τον εαυτό του με τους νοερούς οφθαλμούς της ψυχής.

Όποιος ακολουθεί πίσω από τον Χριστό με μοναστικό πένθος, είναι ανώτερος από εκείνον που επαινείται στις εκκλησίες από τον λαό.

Ας μην προβάλλη όμως κάποιος και παρουσιάση στο μέσο το ρητό του Αποστόλου Παύλου, το οποίο λέει, «Ανάθεμα εγώ ηυχόμην είναι από του Χριστού» και τα εξής∙ διότι όποιος έλαβε την δύναμη του Παύλου, αυτός μπορεί να πράξη και αυτό, δηλαδή να θυσιάση την ψυχή του για τους αδελφούς του. Όποιος δέχθηκε την δύναμι του Παύλου, και εκείνος δέχεται την ίδια εντολή. Ο Παύλος αρπαζόταν από το άγιο Πνεύμα το οποίο ενοικούσε μέσα του και κήρυττε για ωφέλεια του κόσμου, όπως το μαρτύρησε ο ίδιος, και δεν το έκαμνε αυτό με την θέλησί του∙ επειδή, λέει, «Ανάγκη μοί εστι», και, «ουαί μοι εάν μην ευαγγελίζωμαι». Αλλά και η εκλογή του Παύλου δεν απέβλεπε στον τρόπο της δικής του μετάνοιας, αλλά στο να κηρύξη το ευαγγέλιο στην οικουμένη, γι’ αυτό έλαβε και πολλή δύναμι από τον Θεό.

Εμείς όμως, αδελφοί, ας αγαπήσουμε την ησυχία, έως ότου να νεκρωθή ο κόσμος στις καρδιές μας και ας θυμούμαστε τον θάνατο πάντοτε. Και ας πλησιάσουμε στον Θεό, έχοντας στις καρδιές μας αυτήν την μελέτη του θανάτου και ας καταφρονήσουμε την ματαιότητα του κόσμου και θα περιφρονηθή η ηδονή του στους οφθαλμούς μας. Και ας υπομείνουμε με χαρά την συνεχή αργία της ησυχίας με εξασθενημένο σώμα, για να αξιωθούμε της μέλλουσας τρυφής με εκείνους, οι οποίοι στα σπήλαια και στις οπές της γης ευρισκόμενοι, προσδοκούν την εξ ουρανού επαινετή του Κυρίου φανέρωσι∙ επειδή σε αυτόν, και στον Πατέρα του, και στο άγιό του Πνεύμα πρέπει η δόξα και ητιμή και η δύναμις και η μεγαλοπρέπεια εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

ΑΒΒΑ ΙΣΑΑΚ ΤΟΥ ΣΥΡΟΥ «ΛΟΓΟΙ ΑΣΚΗΤΙΚΟΙ» Βενεδίκτου Ιεριμονάχου Αγιορείτου