από τον MATTHEW NAMEE
Παγκόσμια Ορθοδοξία
 |
| Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας |
Πρόσφατα, άρχισα να δημοσιεύω μια σειρά άρθρων
σχετικά με τη σχέση μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της κυβέρνησης των
Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια της πρώιμης εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Το
πιο πρόσφατο από αυτά τα άρθρα επικεντρώθηκε σε διάφορες δηλώσεις αφοσίωσης του
Πατριάρχη Αθηναγόρα προς αξιωματούχους του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών.
Όπως είπα σε αυτό το άρθρο, το πλαίσιο είναι ζωτικής σημασίας: αυτός ήταν ο
πρώιμος Ψυχρός Πόλεμος και ο Αθηναγόρας, όπως και πολλοί άνθρωποι, το θεωρούσε
πόλεμο καλής (ΗΠΑ) έναντι κακού (ΕΣΣΔ). Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας θεωρούσε τον
εαυτό του ζωτικό μέρος της αμερικανικής ομάδας - όχι μαριονέτα αλλά συνεργάτη.
Στα μάτια του, το Οικουμενικό Πατριαρχείο ήταν βασικός παράγοντας στον πόλεμο
κατά του κομμουνισμού και μια από τις κύριες προτεραιότητες του Πατριαρχείου
του ήταν να προωθήσει τα συμφέροντα των ΗΠΑ κατά της Σοβιετικής Ένωσης.
Αυτό που ακολουθεί είναι μια πλήρης μεταγραφή ενός
μυστικού μνημονίου της 22ας Σεπτεμβρίου 1950 (που τώρα αποχαρακτηρίζεται και
συνδέεται με το προηγούμενο άρθρο μου) που έγραψε ο Αμερικανός πρόξενος του
Ισραήλ Φρέντερικ Μέριλ περιγράφοντας μια συνέντευξη που είχε με τον Οικουμενικό
Πατριάρχη Αθηναγόρα. Αυτό είναι μόνο ένα από πολλά, πολλά παρόμοια έγγραφα που
έλαβα πρόσφατα χάρη στις προσπάθειες του συναδέλφου μου Aram Sarkisian. ΚΛΙΚ
ΕΔΩ για να κατεβάσετε το πρωτότυπο έγγραφο.
***
ΑΣΦΑΛΕΙΑ:
ΑΠΟΡΡΗΤΟ
ΠΡΟΣ: Κρατικό
Τμήμα
ΑΠΟ:
ΙΣΤΑΝΒΟΥΛ 193 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 22, 1950
REF: -
ΘΕΜΑ:
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ.
1. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης με είπε χθες ότι
ολοκλήρωσε τώρα την απάντησή του στον επιστολή του Πατριάρχη της Μόσχας για την
ειρήνη του περασμένου Μαρτίου. (βλέπε την αποστολή της Κωνσταντινούπολης 224,
21 Απριλίου). Ο Αθηναγόρας είπε ότι η απάντηση θα ήταν «ικανοποιητική» και θα
περιελάμβανε μια ερμηνεία του όρου «ειρήνη» που θα σήμαινε κάτι εντελώς
διαφορετικό από την έκδοση του Αλέξιου. Με την εκδήλωση ενδιαφέροντος μου είπε
ότι θα μου στείλει ένα αντίγραφο αμέσως μόλις θα μπορούσε να μεταφραστεί.
Ο Αθηναγόρας πρόσθεσε ότι, παρόλα αυτά, είχε καλούς
προσωπικούς όρους με τον Αλέξιο, καθώς ήταν η συνεχιζόμενη πολιτική του να μην
προκαλέσει σχίσμα μεταξύ της Κωνσταντινούπολης και της Μόσχας, επειδή ήταν
δική του πεποίθηση ότι οι ρώσοι αρχιερείς ήταν ουσιαστικά αντίθετοι με το
κομμουνιστικό καθεστώς. Είπε ότι ήλπιζε να αναπτύξει σταδιακά την προσωπική του
επιρροή με όλους τους Πατριάρχες και τους Επισκόπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας
και με αυτό τον τρόπο να βοηθήσει τη σταυροφορία κατά του κομμουνισμού που
διεξάγεται τώρα από όλες τις χριστιανικές εκκλησίες.
Ο Αθηναγόρας ανέφερε ότι έλαβε μια επιστολή από τον
νεοεκλεγέντα πατριάρχη της Γιουγκοσλαβίας και ότι του είχε απαντήσει στο
ανοιχτό ταχυδρομείο με εγκάρδιους όρους, που ελπίζει ότι θα επιφέρει στενότερη
προσωπική σχέση μεταξύ του ίδιου και του Βικέντιο. Είπε ότι οι σχέσεις του με
την Εκκλησία στην Ουγγαρία ήταν δύσκολες, αλλά ότι ήταν καλός με τον Πατριάρχη
στο Βουκουρέστι και είχε ένα μέσο επικοινωνίας μαζί του.
2. Ο Αθηναγόρας μίλησε επίσης κάπως για την
κατάσταση της Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Μέση Ανατολή. Το πιο αδύναμο σημείο απ
'όλα, είπε, ήταν η Αλεξάνδρεια και η μόνη λύση ήταν να αποβληθεί ο Πατριάρχης.
Παρόλο που ο Χριστόφορος ήταν γέρος, ήταν ακόμα δραστήριος και εξαιρετικά
επικίνδυνος, επειδή ήταν σίγουρα επηρεασμένος από κομμουνιστές πράκτορες και
σχεδίαζε ταξίδι στις Ηνωμένες Πολιτείες, μέσω του Καναδά, όπου (Καναδάς) ήταν
σε επαφή με έναν κομμουνιστή πράκτορα. Υπογράμμισε ξανά ότι οι ελληνικές και
αμερικανικές κυβερνήσεις πρέπει να παρεμβαίνουν άμεσα μαζί του, τον Αθηναγόρα,
προκειμένου να του δώσουν την απαραίτητη δικαιολογία για να διορθώσει την
κατάσταση στην Αλεξάνδρεια. Ο Αθηναγόρας έχει κάθε ευκαιρία να μιλήσει για αυτό
το συγκεκριμένο πρόβλημα - το οποίο φαίνεται να τον ανησυχεί πολύ. (βλ. την
αποστολή της Κωνσταντινούπολης αριθ. 76, 18 Φεβρουαρίου 1950.)
Η αποστολή στον Πατριάρχη της Αντιόχειας στη Δαμασκό
που προβλέπεται στην αποστολή της πρεσβείας της Αθήνας αριθ. 189 της 1ης
Αυγούστου, η οποία έχει σχεδιαστεί για να αντισταθμίσει την επίσκεψη του
μητροπολίτη του Λένινγκραντ πριν από περίπου ένα μήνα, αναμένεται να αναχωρήσει
στο εγγύς μέλλον. Ο Αθηναγόρας είπε ότι γνώριζε προσωπικά τον Επίσκοπο Γρηγόριο και ότι ήταν αρκετά αξιοπρεπές είδος, αλλά φυσικά δεν είχε άλλη εναλλακτική
λύση παρά να συμβιβαστεί με το Κρεμλίνο. Είπε ότι είχε σχεδόν ολοκληρώσει μια
έκθεση σχετικά με τις δραστηριότητες της ρωσικής αντιπροσωπείας στη Συρία και
θα μας έδινε ένα αντίγραφο. Ο Πατριάρχης φάνηκε να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για
αυτή την αποστολή και θα στείλει αναμφισβήτητα τόσο δώρα όσο και οδηγίες στο
Πατριαρχείο Αντιοχείας.
3. Αυτές οι απόψεις του Πατριάρχη στην
Κωνσταντινούπολη, που πολλές φορές εκφράστηκαν προηγουμένως σε Αμερικανούς
αξιωματούχους, είναι ευρέως γνωστές στο Τμήμα και φαίνονται να συμφωνούν με τις
γενικές αρχές πολιτικής που περιγράφονται στο σημείωμα του κ. Michael Melas,
που επισυνάπτεται στην αποστολή της Κωνσταντινούπολης. 29, 14 Ιανουαρίου 1950.
Εντούτοις, μπορεί τώρα να κάνει μια αυξημένη προσπάθεια να ασκήσει την επιρροή
του ως πνευματική αρχή στην οποία εξαρτώνται όλες οι άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Εάν είναι αλήθεια, αυτό θα μπορούσε να αντικατοπτρίζει την πεποίθησή του ότι
έχει πλέον εδραιωθεί ικανοποιητικά με τη νέα τουρκική κυβέρνηση καθώς και ότι
οι επιδράσεις που περιγράφονται στην αποστολή αριθ. 189 της Πρεσβείας της
Αθήνας είναι ήδη σε εξέλιξη.
Για τον Γενικό Πρόξενο:
[υπογραφή]
Frederick T. Merrill,
Αμερικανός Πρόξενος
Αντίγραφα σε:
Άγκυρα
Αθήνα
Βελιγράδι
Κάιρο
Δαμασκός
Μόσχα
Secret 1950
State Dept Memo on Ecumenical Patriarch
POSTED ON
FEBRUARY 12, 2020
by MATTHEW NAMEE
Global Orthodoxy
Ecumenical
Patriarch Athenagoras
Lately I’ve
begun to publish a series of articles on the relationship between the
Ecumenical Patriarchate and the United States government during the early Cold
War period. The most recent of those articles focused on various statements of
loyalty made by Patriarch Athenagoras to U.S. State Department officials. As I
said in that article, context is vitally important: this was the early Cold
War, and Athenagoras, like so many people, viewed it as a war of Good (USA)
versus Evil (USSR). Patriarch Athenagoras viewed himself as a vital part of the
American team — not a puppet, but a partner. In his eyes, the Ecumenical
Patriarchate was a key player in the war against Communism, and one of the main
priorities of his Patriarchate was to advance U.S. interests against the Soviet
Union.
What follows is
a complete transcription of a September 22, 1950 secret memorandum (now
declassified, and linked to in my previous article) written by Frederick
Merrill, the U.S. consul in Istanbul, describing an interview he had with
Ecumenical Patriarch Athenagoras. This is just one of a many, many similar
documents I recently received thanks to the efforts of my colleague Aram
Sarkisian. CLICK HERE to download the original document.
***
SECURITY: SECRET
TO: Department
of State
FROM: ISTANBUL
193 SEPTEMBER 22, 1950
REF: —
SUBJECT:
INTERVIEW WITH THE PATRIARCH.
1. The
Oecumenical Patriarch told me yesterday that he has now completed his reply to
the Patriarch of Moscow’s “plea for peace” letter of last March. (cf Istanbul
despatch 224, April 21.) Athenagoras said that the reply would be
“satisfactory” and would include an interpretation of the term “peace” to mean
something quite different from Alexis’ version. Upon my expression of interest,
he said he would send me a copy as soon as it could be translated.
Athenagoras
added that, notwithstanding, he was on good personal terms with Alexis as it
was his continuing policy not to give cause for a break between Istanbul and
Moscow, because it was his own belief that the Russian prelates were
essentially opposed to the Communist regime. He said he hoped to develop
gradually his personal influence with all Patriarchs and Bishops of the
Orthodox Church, and in this way assist the crusade against Communism now being
carried on by all Christian Churches.
Athenagoras
mentioned that he had received a letter from the newly-elected Patriarch of
Yugoslavia and that he had replied to it in the open mail in cordial terms,
which he hoped would bring about a closer personal relationship between himself
and Vikentije. He said his connections with the Church in Hungary were
difficult, but that he was on good terms with the Patriarch in Bucharest and
had a means of communication with him.
2. Athenagoras
also spoke at some length of the situation of the Orthodox Church in the Middle
East. The weakest spot of all, he said, was Alexandria and the only solution
remain was to have the Patriarch thrown out. Although Chrystopher was an old
man, he was still vigorous and extremely dangerous, in that he was definitely
influenced by Communist agents and was planning a trip to the United States,
via Canada, where (Canada) he was in contact with a Communist agent. He again
intimated that the Greek and American Governments should intervene directly
with him, Athenagoras, in order to give him the necessary excuse to correct the
situation in Alexandria. Athenagoras takes every opportunity to talk on this
particular problem — which seems to worry him greatly. (cf Istanbul despatch
No. 76, February 18, 1950.)
The mission to
the Patriarch of Antioch at Damascus foreseen in Embassy Athens’ despatch No.
189 of August 1, which is designed to offset the visit of the Metropolitan of
Leningrad a month or so ago, is expected to depart in the near future.
Athenagoras said he knew Bishop Gregory personally and that he was a rather
decent sort, but naturally he had no alternative but to compromise with the
Kremlin. He said he had almost finished a report of the Russian delegation’s
activities in Syria and would give us a copy. The Patriarch appeared to take
considerable interest in this mission and will undoubtedly send along both
gifts and instructions to the Antioch Patriarchate.
3. These views
of the Patriarch in Istanbul, expressed many times previously to American
officials, are well known to the Department and appear to be in line with the
general policy principles described in Mr. Michael Melas’ memorandum, attached
to Istanbul despatch No. 29, January 14, 1950. However, he may now be making an
increased effort to bring to bear his influence as the spiritual authority on
whom all other Orthodox Churches depend. If true, this could be a reflection of
his belief that he has now established himself satisfactorily with the new
Turkish Government as well as an indication that the influences described in
Embassy Athens’ despatch No. 189 are already at work.
For the Consul
General:
[signed]
Frederick T.
Merrill,
American Consul
Copies to:
Ankara
Athens Belgrade
Cairo
Damascus
Moscow
ΠΗΓΗ:https://orthodoxhistory.org/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου