Ο Αθηναγόρας δεν ήθελε η Αγία Σοφία να επιστραφεί στην Εκκλησία

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ από τον MATTHEW NAMEE

---

Αγία Σοφία, Κωνσταντινούπολη

Η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη ήταν ο μεγαλύτερος καθεδρικός ναός στον ορθόδοξο κόσμο - ένα αρχιτεκτονικό θαύμα που χτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αγίου Ιουστινιανού, το οποίο, σύμφωνα με την παράδοση, ενέπνευσε τον αυτοκράτορα να πει: «Νενίκηκά σε Σολομών» . Αιώνες αργότερα, ο πρίγκιπας Βλαδιμίρος του Κιέβου έστειλε απεσταλμένους για να μελετήσει την Ορθοδοξία στην Κωνσταντινούπολη και, όπως λέει η ιστορία, επέστρεψαν και του είπαν για την εμπειρία τους στη λειτουργία της Αγίας Σοφίας, λέγοντας: «Δεν ξέραμε αν ήμασταν στον ουρανό ή στη γη."

Δυστυχώς, η Αγία Σοφία δεν είναι πλέον καθεδρικός ναός. Μετά την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453, η μεγάλη εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί. Στη συνέχεια, το 1935, ο Ατατούρκ - ιδρυτής της κοσμικής Δημοκρατίας της Τουρκίας - μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε μουσείο. Παραμένει και σήμερα, παρόλο που πρόσφατα κάλεσαν από κάποιες συνοικίες να γίνουν και πάλι τζαμί. Μεταξύ των Ορθοδόξων χριστιανών, εδώ και πολύ καιρό υπάρχουν θρύλοι και παραδόσεις και προφητείες για την Αγία Σοφία πως  μία μέρα θα την ξανά πάρουν πίσω και θα τελεστή και πάλι η Θεία Λειτουργία.

Στις 12 Ιουλίου 1952, ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Τουρκία επισκέφθηκε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα στο Φανάρι. Είχαν μια ευρεία συζήτηση που κάλυπτε όλα τα ενδιαφέροντα θέματα και σύντομα θα δημοσιεύσω το πλήρες κείμενο της εμπιστευτικής έκθεσης του Πρέσβη. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που ο Αθηναγόρας είπε στον Πρέσβη είναι ότι αντιτίθεται στην ιδέα της επιστροφής της Αγίας Σοφίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία:

Ο Πατριάρχης εξέφρασε αμηχανία στις πρόσφατες ενέργειες ενός Έλληνα συντάκτη ζητώντας να επιστρέψει η Αγία Σοφία στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Αναφέρθηκε σε δική του προηγούμενη δήλωση, η οποία ζητήθηκε πρόσφατα σε σχέση με το αναφερόμενο άρθρο, στην οποία είχε επαίνεσε τον Ατατούρκ ότι έκανε την Αγία Σοφία μουσείο, μια λύση που θεωρεί πολύ κατάλληλη. Ο ίδιος δεν θα δεχόταν την Αγία Σοφία για την Εκκλησία ακόμα κι αν του την πρόσφεραν.

Αρχικά, μπορεί να είναι περίεργο να μάθουμε ότι ο Αθηναγόρας δεν θα δεχόταν την επιστροφή του μεγάλου καθεδρικού ναού «ακόμα κι αν του την πρόσφεραν». Εδώ, το περιβάλλον είναι ζωτικής σημασίας. Ενώ μπορούμε να θυμηθούμε την Αγία Σοφία ως ορθόδοξη εκκλησία, ήταν ένα τζαμί για σχεδόν μισή χιλιετία μετά από αυτό και δεν έγινε μουσείο μέχρι το 1935 - μόλις 17 χρόνια πριν από τη δήλωση του Αθηναγόρα. Και δεν ήταν απλώς οποιοδήποτε τζαμί: η Αγία Σοφία ήταν το πρωτότυπο τζαμί, το τζαμί στο οποίο τα περισσότερα άλλα τεμένη σε όλο τον κόσμο ήταν - και διαμορφώνονται -. Θα μπορούσε λοιπόν - ανεξάρτητα από τα προσωπικά του συναισθήματα - ο Πατριάρχης Αθηναγόρας να πει στον Πρεσβευτή των ΗΠΑ ότι δεν θα δεχόταν την Αγία Σοφία πίσω για την Εκκλησία επειδή ήξερε ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια βίαιη αντίδραση κατά της Εκκλησίας - της βίας που οι Τουρκικοί όχλοι εξαπέλυσαν  μόνο τρία χρόνια αργότερα ;

ΠΗΓΗ: https://orthodoxhistory.org