Ἡ Ἀποπομπή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου: Ἡ Ἀπομάκρυνσις τοῦ Μαξίμου Ε΄ συμφώνως τῶν στοιχείων τῆς CIA[1](Μέρος Β΄)

Ἡ Ἀποπομπή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου:

Ἡ Ἀπομάκρυνσις τοῦ Μαξίμου Ε΄ συμφώνως τῶν στοιχείων τῆς CIA[1]

Μετάφρασις τοῦ Ἀγγλικοῦ κειμένου

ὑπό

Ἰωάννου Ν. Καλλιανιώτου

(Μέρος Β΄)

Οἰκουμενικός Πατριάρχης Μάξιμος Ε΄

Πρόεδρος Τρούμαν (Truman) καί Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηναγόρας, Φεβρουάριος 1947

          Μερικάς ἡμέρας πρίν ἀπό ἐκείνην τήν ἀναφοράν τῆς CIA,[2] ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηναγόρας ἦτο εἰς τήν Οὐάσινγκτον, ὅπου ἀπένειμεν εἰς τόν Πρόεδρον Τρούμαν ἕν τμῆμα ἀπό τόν Ἀληθινόν Σταυρόν. Αὐτό συνέβη ὅταν ἡ φημισμένη φωτογραφία ἐλήφθη ὅπου ὁ Ἀθηναγόρας ἀσπάζεται τόν Τρούμαν εἰς τό κεφάλι.[3] (Φαίνεται ὅτι αὐτό τό γεγονός εἶχε διευθετηθῆ περί τάς δύο ἑβδομάδας ἐνωρίτερα) ὅταν ὁ Πρόεδρος Τρούμαν εἶχε μίαν ἀνεπίσημον συνάντησιν μέ τόν Ἀθηναγόραν εἰς τάς 28 Ἰανουαρίου [1947]).[4]

            Τήν 12^ην Μαρτίου,[5] ὁ Πρόεδρος Τρούμαν ἀπηυθύνθη πρός τό Κονγκρέσσον καί ἐπισήμως ἀρθρώνει, διά πρώτην φοράν, αὐτό τό ὁποῖον ἔγινε γνωστόν ὡς Δόγμα Τρούμαν (Truman Doctrine): «ἡ πολιτική τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν νά βοηθῇ τούς ἐλευθέρους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀντιστέκονται εἰς ἀπόπειραν ὑποταγῆς ἀπό ἐνόπλους μειονότητας ἤ ἀπό ἐξωτερικάς πιέσεις.» Ἐκεῖνο εἶναι ἕνα δίκαιον γνωστόν γεγονός, ἀλλ’ αὐτό, τό ὁποῖον συχνάκις λησμονεῖται εἶναι ἡ ἄμεσος συνέπεια τῆς ὁμιλίας τοῦ Τρούμαν, ἡ ὁποία ἦτο τό Νέον ὅτι ἡ Βρεταννία θά σταματοῦσε νά προσφέρῃ βοήθειαν εἰς τήν Ἑλληνικήν κυβέρνησιν, ἡ ὁποία ηὑρίσκετο εἰς ἕνα ἐμφύλιον πόλεμον κατά τοῦ Κομμουνιστικοῦ Κόμματος τῆς Ἑλλάδος. Ἡ Βρεταννία ἐπίσης ἐβοήθει καί τήν Τουρκίαν καί εἰς τήν ὁμιλίαν του, ὁ Τρούμαν ἐζήτησεν ἀκόμη ἀπό τό Κονγκρέσσον νά προσφέρῃ βοήθειαν καί είς τούς Τούρκους. Συνολικῶς, ὁ Τρούμαν ἐζήτησεν ἀπό τό Κονγκρέσσον νά ἐγκρίνῃ $400 ἑκατομμύρια εἰς βοήθειαν πρός τήν Ἑλληνικήν καί Τουρκικήν κυβέρνησιν, καί νά ἐγκρίνῃ τήν ἀποστολήν Ἀμερικανῶν στρατιωτῶν καί ὑλικοῦ εἰς τήν περιοχήν.

            Τήν 20^ην Μαρτίου, ἡ CIA ἀνήνεγκε[6] σχετικῶς μέ τήν δυνατότητα τῆς Τουρκικῆς κυβερνήσεως νά ὁρίσῃ ἰατρικήν ἐπιτροπήν διά νά προσδιορίσῃ ἐάν ὁ Μάξιμος θά ἠμπόρῃ νά συνεχίσῃ ὡς Πατριάρχης. «Πρός τό παρόν ἡ Τουρκική κυβέρνησις ἐπιθυμεῖ νά ἔχῃ τό Φανάρι ὡς ὑπεύθυνον ἕνα ἰσχυρόν ἄνδρα, ὁ ὁποῖος θά ἠμπορέσῃ νά ἀντιμετωπίσῃ μέ ἐπιτυχίαν τόν πατριάρχην Ἀλέξιον (Alexei) καί τήν θρησκευτικήν πολιτικήν τῆς Ρωσίας.» Ἡ ἰδία ἀναφορά τῆς CIA ἐσχολίαζεν ὅτι μία ἀντιπροσωπία τοῦ Πατριαρχείου τῆς Μόσχας, ἡ ὁποία εἶχε προσπαθήσει νά ἐπισκεφθῇ τήν Κωνσταντινούπολιν ἐπί ἕνα χρόνον περίπου, ἀλλ’ εἶχεν ἀποτύχει νά ἀποκτήσῃ βίζας ἀπό τάς Τουρκικάς ἀρχάς καί τώρα ἐπεσκέπτετο τήν Δαμασκόν, Ἱερουσαλήμ, Ἀλεξάνδρειαν καί Κάϊρον.

            Τρεῑς ἡμέρας ἀργότερα, μία ἄλλη ἀναφορά τῆς CIA[7] περιέγραφε ἐσωτερικάς ἀποπείρας νά ἀπομακρύνουν τόν Μάξιμον, ἐρχομένας ἐκ τῶν ἔσω ἀπό τήν Ἑλληνικήν κοινότητα εἰς τήν Τουρκίαν. Μία φατρία κατά τοῦ Μαξίμου ἦσαν οἱ ἐχθροί του «ἀπό τότε πού [ὁ Μάξιμος] ἦτο Μητροπολίτης τῆς Χαλκηδόνος.» Ἡ Ἑλληνική κυβέρνησις εἶχε λάβει ὑπ’ ὄψιν της τό θέμα, καί ἡ CIA ἀνέμενεν ἡ Ἱερά Σύνοδος τοῦ Πατριαρχείου νά ἐκλέξῃ ἕνα νέον Πατριάρχην μετά τό Πάσχα.

            Ἐν τῷ μεταξύ, εἰς τάς 8 Ἀπριλίου, ὁ Πατριάρχης Ἀλέξιος τῆς Μόσχας ἔστειλεν ἐπίσημον πρόσκλησιν εἰς τούς ἐπικεφαλεῖς τῶν  Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν ὥστε νά παραστοῦν εἰς προ-συνοδικήν συνδιάσκεψιν, μέ τήν ὁποίαν ἤλπιζεν ὅτι θά ἔθετε τό βῆμα διά μίαν «οἰκουμενικήν σύνοδον» εἰς τήν Μόσχαν τό 1948.

            Τό Πάσχα ἦλθε καί παρῆλθε ἄνευ Πατριαρχικῆς ἐκλογῆς. Εἰς τάς 9 Μαΐου, ἡ ἐφημερίς New York Times ἀνέφερεν ὅτι ὁ Πατριάρχης Μάξιμος εἶχεν ἕνα «ὀξύν νευρικόν κλονισμόν», καί ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηναγόρας θεωρεῖται ὡς ὁ κύριος ὑποψήφιος νά διαδεχθῇ αὐτόν. Τό ἐνδιαφέρον τῶν ἐπισήμων τῶν Ἀμερικανικῶν μυστικῶν ὑπηρεσιῶν διά τό θέμα δέν ἐπέρασεν ἀπαρατήρητον ἀπό τούς Times: «Δέν ὑπάρχει ἐπίσημος ὑποστήριξις τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηναγόρου ὑπό τῶν Ἀμερικανῶν παρά ταῦτα αἱ Ἀμερικανικαί στρατιωτικαί μυστικαί ὑπηρεσίαι παρακολουθοῦν τήν κούρσαν (ἐπιλογῆς).» Ἡ ἐφημερίς Times προσέθετε, «Οἱ Τοῦρκοι καλοῦν τόν Ἀρχιεπίσκοπον ἀνεπίσημον πρόξενον τῆς Τουρκίας εἰς τάς Ἡνωμένας Πολιτείας, τόσον ἐγκάρδιαι εἶναι αἱ σχέσεις του μέ τήν Τουρκικήν κυβέρνησιν... Ἡ Ἑλληνική κυβέρνησις εἶναι ὑπέρ τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηναγόρου, ἀλλ’ εἶναι διστακτική νά ἔχῃ ἕνα τόσον ἀποτελεσματικόν ἐκπρόσωπον νά ἀποχωρήσῃ ἀπό τάς Ἡνωμένας Πολιτείας καί ἀπό τούς πλουσίους της συντελεστάς εἰς τά Ἑλληνικά πράγματα (θέματα).

            Ἐννέα ἡμέρας ἀργότερα, εἰς τάς 18 Μαΐου, ἡ ἐφημερίς Chicago Tribune ἔγραφεν ἕνα θέμα λέγον ὅτι ὁ Μάξιμος «παραιτεῖται ἀπό τόν θρόνον του» καί ἔβαλε πλώρην διά τήν Ἑλλάδα. Δημόσιαι εἰκασίαι ἦσαν ὅτι οὗτος δέν θά ἐπέστρεφε ποτέ εἰς τό Φανάρι.

            Εἰς τάς 21 Μαΐου, ἡ CIA ἀνήνεγκεν[8] ὅτι ὁ Μάξιμος ἐταξίδευε πρός τήν Ἀθήνα νά συμβουλευθῇ εἰδικούς, «Ἐάν θά ηὑρίσκετο ὅτι θά ἦτο ἀθεράπευτος, ἐπιστεύετο ὅτι ἡ παραίτησις του ὡς Πατριάρχης θά ἐγίνετο ἀποδεκτή.» Ἀλλ’ ὀλίγον ἀργότερον, εἰς τάς 3 Ἰουλίου, ἡ CIA φαίνεται ὅτι εἶχε κάνει τήν διόρθωσιν, λέγοντας ὅτι ὁ πραγματικός σκοπός τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Μαξίμου εἰς τήν Ἑλλάδα δέν ἦτο τό ἀναφερθέν θέμα τῆς ὑγείας, ἀλλά «διά σύσκεψιν ἀφορῶσαν τρία κύρια θέματα:»

(α) Ἐάν ὁ Μάξιμος θά πρέπει νά παραιτηθῇ πρός χάριν μιᾶς ἰσχυροτέρας προσωπικότητος˙

(β) Ἐάν θά παραιτηθῇ, ποῖος ὑποψήφιος θά εἶναι εὐνοϊκώτερος διά τήν Ἀθήνα˙ καί

(γ) Πῶς τό Φανάρι θά συναλλαγῇ μέ τήν αὐξανομένην αἴγλην τοῦ Πατριάρχου Ἀλεξίου τῆς Μόσχας.

            Ἡ ἀναφορά τῆς CIA ἐξηγοῦσε διατί ὁ Πατριάρχης ἐχρειάζετο νά μεταβῇ εἰς τήν Ἀθήνα νά συζητήσῃ αὐτά τά θέματα: «Τό Φανάρι εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν ἐξαρτᾶται χρηματοδοτικά (οἰκονομικά) ἀπό τήν Ἑλληνικήν κυβέρνησιν.»

            Εἰς τήν ἰδίαν ἀναφοράν, ἡ CIA ἐσημείωνεν ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηναγόρας εἶχε «προσφάτως γίνει ἐπίτιμος πολίτης (δημότης) τῆς πόλεως τῆς Ἀγκύρας ὑπό τῶν Τούρκων. Αὐτό τό προνόμιον δέν εἶχε γίνει ἀκόμη γνωστόν δημοσίως.» (Ἡ Τουρκική ὑπηκοότης ἦτο ἕν προαπαιτούμενον διά τόν Ἀθηναγόραν ὥστε νά ἐκλεγῇ ὡς Οἰκουμενικός Πατριάρχης.)      

            Ἐνῷ ὁ Μάξιμος ἦτο εἰς τήν Ἑλλάδα ὁ ἔχων τό πρόσταγμα (ὁ κρατῶν τήν θέσιν) τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἔστειλεν ἕν γράμμα εἰς τούς ἐπικεφαλεῖς τῶν αὐτοκεφάλων ἐκκλησιῶν τοῦ κόσμου, δηλῶν ὅτι ἡ Κωνσταντινούπολις δέν θά συμμετάσχῃ εἰς τήν τῆς Μόσχας προτεινομένην προ-συνοδικήν συνάντησιν, καί ὅτι μόνον ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης εἶχε τό δικαίωμα νά συγκαλέσῃ μίαν σύνοδον ἤ μίαν προ-συνοδιακήν διάσκεψιν. Οἱ ἀρχηγοί τῶν Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀλεξανδρείας, Ἱεροσολύμων, Κύπρου, καί Ἑλλάδος συνεφώνησαν, καί τά Ἑλληνικά μέσα κατεδίκαζαν τό Πατριαρχεῖον τῆς Μόσχας ὡς νά εἶναι ἕν ἁπλοῦν ἐργαλεῖον τῆς Σοβιετικῆς κυβερνήσεως. Ἀπορριπτόμενος ἀπό τούς Ἕλληνας ἱεράρχας, ὁ πατριάρχης Ἀλέξιος ἤλλαξε τήν μεθόδευσίν του πρός τό τέλος τοῦ ἔτους, λέγοντας ὅτι τώρα μόνον θέλει νά φιλοξενήσῃ «ἕν συνέδριον τῶν ἀνωτάτων ἱεραρχῶν τῶν Ὀρθοδόξων ἐκκλησιῶν.»

***

                Ἀπιθάνως, δέν ἔχω (λέγει ὁ Matthew Namee) εὕρει ἔγγραφα διά τόν Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον εἰς τά τῆς CIA ἀρχεῖα διά περισσότερον ἀπό ἕνα χρόνον, ἀπό τόν Ἰούλιον τοῦ 1947 ἕως τόν Αὔγουστον τοῦ 1948. Λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν τό πόσον στενῶς ἡ CIA ἠκολούθει τόν Πατριάρχην Μάξιμον καί τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἕως αὐτό τό σημεῖον, φαίνεται μή ἀληθές ὅτι δέν ἐξέδωσαν καμμίαν ἀναφοράν κατά τήν διάρκειαν τοῦ ἔτους. Πιθανῶς, αὐταί αἱ ἀναφοραί νά ὑφίστανται ἀλλά διά κάποιον λόγον δέν ἔχουν ἀποχαρακτηρισθῆ.

            Εἰς τάς 28 Ἰανουαρίου 1948, ἡ ἐφημερίς Christian Century ἐδημοσίευσεν ἕν μᾶλλον σημαντικόν σημείωμα ὑπό τόν τίτλον, «Ὁ Ἀμερικανός Ἀρχιεπίσκοπος διά τήν Κωνσταντινούπολιν;» Τό ἄρθρον ἔλεγε, ἐν μέρει:

            Μυστήριον περιβάλλει [τοῦ Μαξίμου] τά ἀναφερόμενα λάθη μέ τήν ὑγείαν, καί τό πήγαινε-ἔλα μεταξύ Ἑλλάδος καί Τουρκίας, καί σχεδόν τά πάντα συνεδέοντο μέ τήν διορίαν εἰς τό ὑψηλόν ἀξίωμα. Ἀλλά τώρα φαίνεται ὅτι ἔχει παραιτηθῆ ἤ ὅτι εἶναι σέ σημεῖον νά παραιτηθῇ. Καί ἀναφέρεται ἀπό τήν Κωνσταντινούπολιν ὅτι ὁ ἀντικαταστάτης του πιθανῶς νά εἶναι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηναγόρας ἀπό τήν Νέαν Ὑόρκην!

            ... Ὑπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα σχετικά μέ τήν κατάστασιν εἰς τήν Ἐγγύς Ἀνατολήν, τά ὁποῖα γνωρίζομεν. Γνωρίζομεν ὅτι ἡ Ὀρθὀδοξος ἡγεσία ἐκεῖ εἶναι ἀδιεξόδως ἀναμεμειγμένη μέ τήν πολιτικήν διαμάχην διά ἔλεγχον τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καί τῶν Βαλκανίων. Γνωρίζομεν ὅτι τό Πατριαρχεῖον εἰς τήν Κωνσαντινούπολιν εἶναι ἕν φυλάκιον κλειδί εἰς τήν πάλην αὐτήν. Καί γνωρίζομεν μέ τό νά βάλωμεν ἕνα Ἀρχιεπίσκοπον ἀπό τήν Νέαν Ὑόρκην εἰς αὐτήν τήν θέσιν, εἶναι βέβαιον ὅτι θά δωθῇ μία πολιτική ἑρμηνεία διά μέσου ἐκείνου τοῦ μέρους (περιοχῆς) τοῦ κόσμου.

            Εἰς αὐτήν τήν γνῶσιν θά πρέπει νά προσθέσωμεν τήν καχυποψίαν μας ὅτι τό ὑπουργεῖον ἐξωτερικῶν εἰς τήν Οὐάσινγκτον πιθανῶς νά γνωρίζῃ περισσότερα σχετικῶς μέ αὐτήν τήν προτεινομένην ἐπιλογήν ἀπό ἄλλον ἐκκλησιαστικόν ἀρχηγεῖον εἰς αὐτήν τήν χώραν. Ἐάν αὐτό θά ἠμποροῦσε νά εἶναι ἀλήθεια – καί θά ἐχρειάζετο περισσότερον ἀπό μίαν τυπικήν διάψευσιν ὥστε νά καθησυχάσῃ τούς φόβους μας – τότε θά ἠμποροῦσε νά λεχθῇ ὅτι ἡ κυβέρνησις τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν ἀναμειγνύεται εἰς ἐπιχειρήσεις, αἱ ὁποῖαι θά δημιουργήσουν πολλούς πονοκεφάλους πρίν διαχωρίσωμεν τόν ἑαυτόν μας.

            Ἔναντι τῶν παραδόξων αὐτῶν, ὁ Μάξιμος διετηρήθη εἰς τό Πατριαρχεῖον ἀκόμη περισσότερον, διά τό πλεῖστον τοῦ 1948. Ἦτο ἕνα κρίσιμον ἔτος διά τήν Ὀρθόδοξον ἱστορίαν διά μίαν ὁλόκληρον δέσμην αἰτίων, συμπεριλαμβανομένης μιᾶς μεγάλης Πανορθοδόξου συγκεντρώσεως τόν Ἰούλιον εἰς τήν Μόσχαν διά τόν ἑορτασμόν τῆς 500^ης ἐπετείου τοῦ Ρωσικοῦ αὐτοκεφάλου. Αὐτό ἦτο μία μεγάλη κραυγή ἀπό τό «οἰκουμενικόν συμβούλιον» ὅτι ἡ Μόσχα εἶχε πρωταρχικῶς ἐπιδιώξει νά φιλοξενήσῃ, ἀλλ’ ἦτο ἀκόμη ἕνα ἱστορικόν γεγονός, καί συμπεριελάμβανεν ἕνα ἀντιπρόσωπον ἀπό τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον – τόν Μητροπολίτην Γερμανόν τῶν Θυατείρων καί Μεγάλης Βρεταννίας.

            Ἀξιοσημείωτον, ἡ Κωνσταντινούπολις εἶχε στείλει ἕνα ἀντιπρόσωπον εἰς τήν Μόσχαν διά τάς ἐνστάσεις της πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Μάξιμον. Ἡ ἀναφορά τῆς CIA τῆς 10^ης Αὐγούστου,[9] «Ὁ Μάξιμος, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης τοῦ Φαναρίου, ἠρνήθη τήν ἀποδοχήν τῆς προσκλήσεως τοῦ Ἀλεξίου, Πατριάρχου τῆς Μόσχας... Ἡ Ἁγία Σύνοδος τοῦ Φαναρίου, ὅμως, ἀπέρριψε τήν ἀπόφασιν τοῦ Μαξίμου καί ἀπεφάσισε νά ἀποδεχθῇ τήν πρόσκλησιν.» Νά ἀποφύγῃ τήν διαδικασίαν ἀποκτήσεως βίζας ἐξόδου ἀπό τήν Τουρκικήν κυβέρνησιν, ἡ Ἱερά Σύνοδος ἔστειλεν ἕνα ἐπίσκοπον, ὁ ὁποῖος ηὑρίσκετο ἐκτός Τουρκίας. Τό ὅλον βάθος τοῦ γεγονότος τοῦ 1948 τῆς Μόσχας εἶναι μία ἱστορία, ἡ ὁποία χρειάζεται τήν ἰδίαν διήγησίν της. Διά τόν σκοπόν μας ἐδῶ, τό κτυπητόν πρᾶγμα εἶναι ὅτι ἐνῷ ὁ Μάξιμος ἦτο Οἰκουμενικός Πατριάρχης κατ’ ὄνομα, φαίνεται ὅτι εἶχε βασικῶς ἀπογυμνωθῆ ἀπό κάθε πραγματικήν ἐξουσίαν,.

            Τήν ἑπομένην ἡμέραν, τήν 11^ην Αὐγούστου, ἡ CIA ἐξέδωσε μίαν ἄλλην ἀναφοράν.[10] Περιέργως, ἀνεφέρετο εἰς τόν 50 ἐτῶν Μάξιμον ὡς «γηράσκων» καί ὡς ἕνας «γέρων ἄνδρας».    

            Διαιωνιζόμενοι ἑλιγμοί νά ἀντικαταστήσουν τόν γηραλέον Μάξιμον ἀπό Οἰκουμενικόν Πατριάρχην τῆς Ἑλληνικῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐπαρουσιάσθησαν [Sic] τελικῶς νά εἶναι ἐπιτυχεῖς. Διά περισσότερον ἀπό ἕν ἔτος ἕνας μεγάλος ἀριθμός Μητροπολιτῶν ἐκ τῆς Ἁγίας Συνόδου εἶχε προσπαθήσει νά ἐξωθήσῃ τόν Μάξιμον ἀπό τό Πατριαρχεῖον... Οἱ κατά τοῦ Μαξίμου Μητροπολῖται εἶχον ἀποστείλει συχνάκις γράμματα εἰς τήν Ἑλληνικήν κυβέρνησιν διά τό θέμα καί εἶχον ἐπανειλημμένως ζητήσει σύγκλησιν τοῦ συνόλου τῆς Συνόδου νά ἐξαναγκάσουν τήν παραίτησίν του. Κάθε φορά, πού τά σχέδιά των εἶχον γίνει γνωστά εἰς τόν Μάξιμον, ὅμως, ὁ γηραιός ἄνθρωπος ἀντέδρα βιαίως, καί δύο φοράς ἐχρειάσθη νά μεταπεισθῇ ὥστε νά μή διαλύσῃ πραγματικῶς τήν Σύνοδον. Εἰς τό παρελθόν ὁ Μάξιμος εἶχε βοηθηθῆ ἀπό τόν Ἕλληνα Πρόξενον εἰς τήν Τουρκίαν, ὁ ὁποῖος ἐζήτει τήν εὐκαιρίαν νά ἐπιπλήξῃ συνωμότας καί συνεβούλευε αὐτούς νά ζητήσουν συγγνώμην ἀπό τόν Πατριάρχην. Τώρα συνέβη ὅτι ἀκόμη καί ὁ Ἕλλην Πρόξενος δέν ἐπίστευε πλέον νά καθυστερήσῃ τήν παραίτησιν τοῦ Πατριάρχου, καί ἡ ὑποβολή της ἀνεμένετο νά λάβῃ χώραν εἰς τάς ἑπομένας ὀλίγας ἡμέρας.

            Ὁ περισσότερον πιθανός νικητής τῶν πατριαρχικῶν ἐκλογῶν, αἱ ὁποῖαι θά ἀκολουθήσουν ἐντός δύο ἤ τρεῖς ἑβδομάδας ἀπό τήν παραίτησιν τοῦ Μαξίμου παραμένει ὁ Ἀθηναγόρας, ὁ Μητροπολίτης Βορείου καί Νοτίου Ἀμερικῆς. Ἡ Ἑλληνική κυβέρνησις ἐπί μακρόν θεωρεῖ τόν Ἀθηναγόραν ὡς τόν πλέον ἐπιθυμητόν διάδοχον τοῦ Μαξίμου καί ἐντός τῆς προηγουμένης ἑβδομάδος ἡ Τουρκική κυβέρνησις ἔχει ὑποδηλώσει ὅτι δέν ἔχει ἀντίρρησιν δι’ αὐτόν. Ἀμφότεραι αἱ κυβερνήσεις αἰσθάνονται ὅτι ὁ Μάξιμος εἶναι ἀνίκανος νά συναλλαγῇ μέ τάς προσφάτους προσπαθείας τῶν Σοβιετικῶν ὥστε νά χρησιμοποιοῦν τήν Ἐκκλησίαν ὡς ἕν πολιτικόν ἐργαλεῖον. Μέ μίαν ἱσχυράν βοήθειαν ὑπό τῶν δύο αὐτῶν κυβερνήσεων ὁ Ἀθηναγόρας εἶναι πράγματι βέβαιον νά ἀποκτήσῃ τό Πατριαρχεῖον. Μία πρακτική δυσκολία παραμένει, ὅμως, τό γεγονός ὅτι ὁ Πατριάρχης πρέπει νά εἶναι Τοῦρκος ὑπήκοος. Ἡ Τουρκία εἶναι ἀπρόθυμος νά παράσχῃ τήν ὑπηκοότητα εἰς τόν Ἀθηναγόραν ἕως ὅτου συμπληρωθοῦν αἱ προκαταρκτικαί διευθετήσεις διά τήν ἐκλογήν του.

            Ὁσον ἀφορᾷ τήν ὑπηκοότητα - ἴσως νά εἶσθε μπερδεμένος, ὅπως ἤμουν καί ἐγώ, σχετικῶς μέ αὐτό τό ζητούμενον τόν Αὔγουστον τοῦ 1948 διά τόν Ἀθηναγόραν νά γίνῃ Τοῦρκος πολίτης, λαμβάνοντας ὑπ’ ὄψιν τήν προηγουμένην ἀναφοράν τοῦ Ἰουλίου 1947 ὅτι ὁ Ἀθηναγόρας εἶχε γίνει ἕνας ἐπίτιμος πολίτης τῆς Ἀγκύρας. Ἀλλ’ αὐτή ἡ τοῦ 1947 ὑπηκοότητα φαίνεται νά ἦτο καθαρῶς «τιμιτική» καί περιωρισμένη εἰς τήν Ἄγκυραν μόνον. Δέν ἦτο ἀκόμη πολίτης τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας. (Παρ’ ὅλον ὅτι εἶχε γίνει Τοῦρκος ὑπήκοος, πρωταρχικῶς, πρό τῆς ἀφήξεως του εἰς τάς Ἡνωμένας Πολιτείας. Ὅταν ἦλθε εἰς τήν Ἀμερικήν, παρῃτήθη ἀπό τήν Τουρκικήν ὑπηκοότητα καί ἐπολιτογραφήθη ὡς Ἀμερικανός πολίτης. Αὐτήν τήν περίοδον, ἡ Ἀμερική δέν ἐπέτρεπε διπλῆν ὑπηκοότητα. Δέν γνωρίζω, πότε ἀκριβῶς, ὁ Ἀθηναγόρας ἔγινε Τοῦρκος πολίτης καί πάλιν, παρ’ ὅλον πού φαίνεται νά συνέβῃ κάποτε πρός τό τέλος τοῦ 1948 ἤ εἰς τάς ἀρχάς τοῦ 1949, ἐν συνδιασμῷ μέ τήν ἐκλογήν καί τήν ἐνθρόνισίν του ὡς Οἰκουμενικός Πατριάρχης.)

            Τέλος, τήν 18^ην Ὀκτωβρίου 1948, ὁ Πατριάρχης Μάξιμος Ε΄ παρῃτήθη. Τήν 1^ην Νοεμβρίου, ὁ Ἀθηναγόρας ἐπισήμως ἐξελέγη Οἰκουμενικός Πατριάρχης.

           

(συνεχίζεται...) 

---

[1] Ὁρα, Ousting the Ecumenical Patriarch: the removal of Maximos V according to CIA records

Posted on December 11, 2019 by Matthew Namee

Global Orthodoxy, https://orthodoxhistory.org/2019/12/11/ousting-the-ecumenical-patriarch/?fbclid=IwAR0ErrE3qc0iBigXLi61eXB_m07KPf0OBEHPjNBlf3sMXVJcbnml2vAvsfQ

[2] Ὅρα,  A few days prior to that CIA report

[3] Ὅρα, «Ὁ Ἕλλην Ἀρχιεπίσκοπος εἰς τόν προ- τῆς CIA: “Οἱ ὁδηγίες σας θά ἐκτελεσθοῦν πιστῶς”.» Μετεμορφώθης, December 27, 2019, pp. 1-4. http://metemorfothis.blogspot.com/2019/12/cia.html

[4] Ὅρα, on January 28.

[5] Ὅρα, On March 12

[6] Ὅρα, On March 20

[7] Ὅρα, another CIA report

[8] Ὅρα, On May 21

[9] Ὅρα, The CIA reported on August 10,

[10] Ὅρα, the CIA issued another report.

Διαβάστε: (Μέρος Α΄), (Μέρος Γ΄)

Ὁ Ἕλλην Ἀρχιεπίσκοπος εἰς τόν προ- τῆς CIA: «Οἱ ὁδηγίες σας θά ἐκτελεσθοῦν πιστῶς.»