«Παιδιά, ο γείτονας στο από πάνω διαμέρισμα βγήκε θετικός στον Covid-19. Είναι στην εντατική. Θα κολλήσουμε όλοι! Και, σαν να μην έφτανε αυτό, πριν λίγο είδα τη γυναίκα του να κυκλοφορεί στον δρόμο. Θα μας κολλήσει όλους! Θα της κάνω μήνυση!». Μεταφέρω αυτό το κομμάτι από συζήτηση που είχαμε στην ομαδική της σχολής για το γνωστό θέμα των ημερών σε ένα συγγενικό μου πρόσωπο.
-Πόσο μακριά είμαστε από τον Θεό, αφού τόσο απομακρυσμένοι είμαστε μεταξύ μας οι άνθρωποι, είπα.
–Χάσαμε την ανθρωπιά μας, απάντησε.
-Την ήδη χαμένη; ρώτησα.
-Όση μας απέμεινε…
Ζούμε καταστάσεις πρωτόγνωρες, όπως ακούμε από παντού. Μεγάλη πυρκαγιά έχει ξεσπάσει στην οικουμένη, στη θέα και αίσθηση της οποίας ο πολιτισμένος, όπως λέγεται, κόσμος και η εποχή του ορθολογισμού φαντάζουν έννοιες και οντότητες ανίκανες. Μας πώς είναι δυνατόν; στον νου μας έχουμε έναν κόσμο που παρέχει τα πάντα και λύνει όλα τα προβλήματα· έναν κόσμο ασφαλή, άνετο, με κέντρο τον άνθρωπο. Σαφώς. Ο ορθός λόγος με εργαλείο την κριτική είναι αυτός που ήρθε να αντιταχτεί στον φόβο της επιβίωσης και τη μυθολογική ερμηνεία του κόσμου του πρωτόγονου ανθρώπου. Και τώρα; δεν κυριαρχεί ο φόβος; δεν επικρατεί το ένστικτο της επιβίωσης; πού είναι οι υποσχέσεις που προέβαλε ο κόσμος της νεωτερικότητας και του μεταμοντέρνου;
Στο μεταξύ η φωτιά συνεχίζει να καταστρέφει. Απλώνεται γρήγορα και παντού χωρίς διακρίσεις, με τις ταχύτητες που μεταδίδεται ο Covid-19. Διαφέρει όμως από τον Covid-19 σε κάτι καίριο· ο Covid-19 εισβάλλει στο σώμα μας και το φθείρει. Ο άλλος ιός από την άλλη, σαν φωτιά που κατακαίει τα πάντα στο πέρασμά της, διεισδύει πιο βαθιά, καταφέρνει να γκρεμίσει τα τείχη της ψυχής, η οποία προβάλει αντίσταση, σε άλλους πιο πολύ και σε άλλους λιγότερο. Σταδιακά η ψυχή δηλητηριάζεται και δειλά-δειλά φαίνονται τα συμπτώματα που κλιμακώνονται ως προς την ένστασή τους στο πέρας του χρόνου. Το σύνθημα «Μένουμε σπίτι» δε μπορεί να μας προφυλάξει από την πιο λυσσασμένη λαίλαπα.
Μα ποιος είναι τέλος πάντων αυτός ο ιός που είναι πιο μεταδοτικός και επιζήμιος από τον Covid-19; ο ιός του εγωισμού, το πάθος της ιδιοτέλειας. Η μητέρα των αμαρτιών κάνει και πάλι τη θριαμβευτική της εμφάνιση και απειλεί να συντρίψει συθέμελα τον άνθρωπο, τη γοητευτική αυτή εικόνα του Θεού που τόσο αποστρέφεται. Οι άνθρωποι εκτός από τα σπίτια μας αυτές τις μέρες κλεινόμαστε και στους εαυτούς μας. Φορώντας της παρωπίδες του εγωκεντρισμού μαζί με τα γάντια και τις μάσκες φοβόμαστε να πλησιάσουμε τον πλησίον μας. Ως άλλος Λευΐτης ο σύγχρονος άνθρωπος ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν (Λουκ. ι’ 31-32).
Σε αυτές τις ώρες του πειρασμού και της δοκιμασίας το μυαλό μου στρέφεται στη λέξη «άνθρωπος». Θυμάμαι την παρετυμολογία που αναφέρει ο Μπαμπινιώτης[1]: ἄνω θρῴσκειν, δηλαδή «ορμώ προς τα πάνω», άρα έχω μία τάση προς τα πάνω. Μπορεί η γλωσσολογία να απορρίπτει αυτή την ετυμολογία, όμως η ύπαρξη της και ως πρόταση κάτι δηλώνει: την τάση του ανθρώπου προς το θείο διαχρονικά και διατοπικά. Αμέσως, θυμάμαι το πρώτο κεφάλαιο της Γενέσεως: Καὶ εἶπεν ὁ Θεός· ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ’ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ’ ὁμοίωσιν (Γέν. α’ 26). Ο Τριαδικός Θεός δημιουργεί ένα ον που το ονομάζει ἄνθρωπον και το εφοδιάζει με θεϊκά χαρίσματα, την εἰκόνα Του, την οποία κάθε άνθρωπος έχει μέσα του. Ο Πανάγαθος Θεός όμως έβαλε και έναν σκοπό στον άνθρωπο, να Του μοιάσει, να κατευθυνθεί προς Εκείνον, καλλιεργώντας και αξιοποιώντας τις αρετές και τα χαρίσματα. Έτσι, η ζωή του ανθρώπου αποκτά νόημα και διαφοροποιείται από τα άλογα ζώα.
Και τότε ηχεί στα αφτιά μου η διαχρονική πονηρή ερώτηση του νομοδιδασκάλου προς τον Χριστό: διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; (Λουκ. ι’ 25). Αμέσως, λίγους στίχους παρακάτω, έρχεται η εξίσου διαχρονική απάντηση του Κυρίου: ἀγαπήσεις… τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν (Λουκ. ι’ 17). Η παραβολή έρχεται να πιστοποιήσει αυτή την εντολή, ο Καλός Σαμαρείτης διατρανώνει με τα έργα του τη μεγάλη αλήθεια· καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη (Λουκ. ι’ 33). Χωρίς δεύτερες σκέψεις έτρεξε και στάθηκε δίπλα του να τον περιποιηθεί, να του προσφέρει ό,τι μπορούσε, δίχως να λογαριάσει κινδύνους και εχθρότητες. Και κλείνει ο Ευαγγελιστής τη διήγηση με τη στιβαρή φράση του Κυρίου, εντολή σαφής και καθολική: πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως (Λουκ. ι’ 37).
2.000 χρόνια μετά και η συνείδησή μου μου υπαγορεύει την ίδια εντολή. Μία φωνή με ελέγχει που έχω σφραγίσει τις πύλες της καρδιάς μου και έχω αφήσει χώρο μόνο για το εγώ μου· η καρδιά μου παγωμένη, σκληρή σαν μάρμαρο, μόνο αναισθησία μπορεί να αισθανθεί· παράξενο η φωτιά του εγωισμού να καίει και να παγώνει μαζί. Τότε, στρέφω τη ματιά μου στον πονεμένο αδερφό· σαν να αισθάνομαι κάποια συμπάθεια, σαν μία αχτίδα θείας Χάριτος να λιώνει τον πάγο της ψυχής, να δροσίζει τη φλεγόμενη καρδιά. Βλέπω στο πρόσωπο του αδερφού και άλλοτε εχθρού μου την εικόνα του Κυρίου, αναγνωρίζω τα ίχνη μίας παλαιάς αγάπης. Και τότε καταλαβαίνω τι πρέπει να κάνω…
Σαρακοστή 2020, και η φωτιά απειλεί να με κάψει… γνωρίζω όμως το φάρμακο είτε έχω καεί ολοσχερώς είτε όχι. Στο χέρι μου είναι αν θα το αξιοποιήσω!
Καλό αγώνα!
Π. Ρ.
φοιτητής Φιλολογίας ΕΚΠΑ
φοιτητής Φιλολογίας ΕΚΠΑ
[1]Μπαμπινιώτης, Γ. Δ. 2010, Ετυμολογικό λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, 146. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας Ε.Π.Ε.
ΠΗΓΗ:https://xfd.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου